Gözetim Kapitalizminin Yeni Yerel Yönetimleri
In: Ankara Üniversitesi SBF dergisi, Volume 79, Issue 2, p. 251-280
ISSN: 1309-1034
Devletlerin gözetim şekli ve kapitalizmin piyasayı kullanma biçimi sürekli değişmektedir. Bu değişimler zamanın ihtiyaçlarına ve olanaklarına göre gerçekleşmektedir. Örneğin 18.yy'ın gözetleme aracı Panoptikon iken, bugünün gözetleme aracı telefonlardır. Panoptikon'un gözlemcileri kulelerinde nöbet tutanlar ise, bugünün gözlemcileri sokak duvarlarına asılmış kameralardır. Kapitalizm piyasayı üretim araçlarının mülkiyetiyle kullanırken, bugün anlam üretiminin mülkiyetini de içererek kullanmaktadır. Tek başına devletlerin kapitalist süreçlerinden bahsetmek yerine gözetim kapitalizmiyle kendisini devletin sınırlandırılmış görevlerinin ve eylemlerinin dışına çıkarmaya çalışan bir devlet yapısından bahsedilecektir. Çünkü, şirketlerle birlikte güçlenirken aynı zamanda klasik devlet olmayı bir kenara bırakarak kendisinin ve kurumlarının da birer şirket olma yolunda ilerlediğini tartışmak daha anlamlı durmaktadır. Bu izlekte makale, belirgin örnekler olduğu düşünülen devletlerin şirketlerle birlikte gerçekleştirdikleri eylemleri, yerel yönetimleri ve lider pozisyonda olan şirketlerle kurdukları ilişkileri tartışmaktadır. Makale, devletlerin gözetim kapitalizminin veri tabanlı birikiminden hareketle, kendi kurumlarını -yerel yönetimleri/belediyeleri- sürece dâhil ederek onları da nasıl şirketleştirmeye yönelttiğini göstermeyi amaçlamaktadır. Hizmet verenlerin değişimine yönelik hizmet
alanlar olarak vatandaşların da nasıl birer datadaş'a dönüştürüldüğünü ve haklarını 'rıza' adı altında nasıl takas ettiklerini görünür kılmaya çalışmaktadır. Bunu yaparken, Çin, Rusya, Amerika Birleşik Devletleri, Almanya ve Türkiye gibi ülkelerin yerel yönetimlerinin, gözetim kapitalizmi sürecinde edindikleri roller üzerinden örnekler sunulmaktadır