Suchergebnisse

Í umsögn gagnrýnenda kemur meðal annars eftirfarandifram: Þetta tæplega 1200 blaðsíðna verk er tvímælalaust stórvirki. Það er lifandi frásögn, þar sem persónusaga og lýsingar á daglegum háttum og umhverfi er rækilega tengd við megindrætti þjóðfélagsþróunar á Íslandi og í Danmörku í fimm aldir – og þess gætt að byggja bæði á fræðilegum heimildum og sjálfstæðri rannsókn. Verkið markar tímamót að því leytinu, að aldrei fyrr hefur birst jafnumfangsmikil, sanngjörn og greinargóð lýsing á allsherjarsamskiptum Dana og Íslendinga – í máli og myndum.

Í umsögn gagnrýnanda kemur meðal annars eftirfarandi fram: Varnarrit Steingríms er vel skrifað; dálítið eins og langt og vandað blaðaviðtal. Björn Þór skrifar skipulega og lipurlega um atburðarásina – einkum auðvitað frá sjónarhóli Steingríms. Steingrímur gerir glögga grein fyrir sjónarmiðum sínum í löngum og beinum tilvitnunum – oftast með yfirveguðum og áhugaverðum hætti. Bókin verður vafalaust meðal lykilrita fyrir þá sem skrifa munu stjórnmálasögu þessa tímabils – hvort sem dómur sögunnar reynist Steingrími og félögum hagstæður eða ekki þegar upp verður staðið.

Í umsögn gagnrýnanda kemur meðal annars eftirfarandi fram:

Æviminningar Ólafs eru áhugaverðar fyrir þá sem rannsaka íslensk stjórnmál, þó fremur lítt sé þar um stjórnmálaferil hans fjallað – þær gefa fyllri mynd af manninum.

Í umsögn gagnrýnanda kemur meðal annars eftirfarandi fram:

Í heildina er bók Gunnars afar vel heppnað verk. Hún gerir grein fyrir aldaranda og þjóðfélagsbreytingum á mörgum sviðum, greinir helstu hugmyndir og setur þær í samhengi, lýsir persónum, valdatogsteitu, flokkum og flokkadráttum, kosningakerfi, fjöldahreyfingum og umræðuhefð - og þeirri stórkostlegu dramatík sem átti sér stað sumarið 1908. Á engum einum stað hefur baráttan um Uppkastið verið greind með viðlíka hætti. Auk þess er textinn firna vel skrifaður. Bókin hefur verið tilnefnd til Íslensku bókmenntaverðlaunanna; lakari verk hafa hlotið þau verðlaun. Hún verður klassísk bók um Uppkastið og sjálfstæðisstjórnmálin; bók sem stjórnmálafræðingar, stjórnmálafræðinemar og allir áhugamenn um íslenska stjórnmálasögu eiga að lesa.

Í umsögn gagnrýnanda kemur meðal annars eftirfarandi fram:

Ævisaga Gunnars Thoroddsens er heillandi skyldulesning fyrir stjórnmálafræðinga, stjórnmálafræðinema og raunar alla sem vilja fjalla um eða skilja íslensk stjórnmál síðustu hundrað árin.

Ég hlakkaði til að lesa þetta kver eftir Bourdieu, enda hef ég rannsakað lýðræði, kosningar og almenningsálit í þrjátíu ár og kennt námskeið um efnið. Hafði auk þess heyrt ýmsa tala um þennan Frakka af lotningu, en er lítt eða ekki kunnugur verkum hans, enda skólaður í engilsaxneskri hefð. Ekki hafði ég lengi lesið þegar í hugann kom: Þetta hef ég lesið áður! Hressileg aðkenning að desjavú. Uppúr 1970 las ég tvo franska strúktúralíska marxista nokkuð vel (og var lengi að því), Althusser og Poulantzas. Þá voru þeir í tísku - seinna fór illa fyrir báðum en það skiptir ekki máli hér. Lesturinn á þeim tvímenningum reyndist mér afar gagnlegur. Ég lærði að tyrfinn texti þarf ekki endilega að segja mikið þegar hann hefur verið "afbyggður". Ég lærði að nokkur virðing fyrir staðreyndum getur farið saman við kennilega kreddufestu: Ný-marxistarnir uppúr 1970 sögðu m.a. að það væri að vísu rétt að ýmis svið samfélagsins byggju við tiltekið sjálfstæði (relative autonomy), t.d. pólitíska sviðið og menningarsviðið. Samfélagið væri flóknara en svo að ríkisvaldið væri einbert framkvæmdaráð borgarastéttarinnar. En - og það var stórt en - samt væri það hagkerfið sem réði þegar allt kæmi til alls (determinant in the last instance). Þótt komið væri dálítið á móts við staðreyndir og gögn var áfram trúað á kredduna.

Það er áhugamönnum um fornan kveðskap fagnaðarefni að nú hefur loksins komið út aðgengilegt heildarsafn ljóða Jóns biskups Arasonar. En er ástæða til þess að skrifa um slíka bók í tímarit um stjórnmál og stjórnsýslu? Jón biskup var reyndar ekki síst stjórnmálamaður, sá fyrirferðarmesti á Íslandi á sinni tíð og mörg kvæði hans eru veraldleg og fjalla um pólitísk vígaferli. En helsta ástæða þess að þessi bók á brýnt erindi við áhugamenn um íslensk stjórnmál, þjóðfélagsgerð og þjóðfélagsþróun er ítarlegur inngangur eftir Ásgeir Jónsson hagfræðing, sem nefnist: Alþýðuskáldið Jón Arason (bls. 9-86). Inngangurinn er í raun dálítil bók um manninn Jón Arason og það samfélag sem hann lifði í. Ásgeir setur líf og baráttu Jóns í samhengi við þjóðfélagsgerð 16. aldar og greinir helstu öfl sem áttust við í því samfélagi og margslungnar rætur þeirra á sviðum efnahagsmála, stjórnmála, menningar og trúmála - innan lands og utan. Niðurstaðan er einkar áhugaverð mynd af íslensku þjóðfélagi á 15. og 16. öld - Íslandi miðaldar.

In the research presented in this paper, we analyse whether the structure of the political cleavage system in Iceland has changed since 1983, as well as whether the impacts of party-voter linkages and the social structure of the vote have changed between 1983 and 2016/2017. Based on official data and the Icelandic National Election Study (ICENES), we find that the rural-urban cleavage and left-right cleavage, which are reflected in party polarisation on the left-right spectrum, are as important today as previously. Our main results regarding the impacts of party-voter linkages and the social-structure of the vote is that the core bonds of party identification, left-right distances and the social structure of the vote have weakened over time, whereas the impact of party sympathy has become stronger. This, we argue, reflects that while there has been a gradual change in the impact of party-voter linkages and the social structure of the vote, opening up a space for new parties to succeed, the political cleavage system has remained intact. The major change has thus occurred in the bond between voters and parties and not in the structure of party competition in Iceland. ; Peer Reviewed

In the research presented in this paper, we analyse whether the structure of the political cleavage system in Iceland has changed since 1983, as well as whether the impacts of party-voter linkages and the social structure of the vote have changed between 1983 and 2016/2017. Based on official data and the Icelandic National Election Study (ICENES), we find that the rural-urban cleavage and left-right cleavage, which are reflected in party polarisation on the left-right spectrum, are as important today as previously. Our main results regarding the impacts of party-voter linkages and the social-structure of the vote is that the core bonds of party identification, left-right distances and the social structure of the vote have weakened over time, whereas the impact of party sympathy has become stronger. This, we argue, reflects that while there has been a gradual change in the impact of party-voter linkages and the social structure of the vote, opening up a space for new parties to succeed, the political cleavage system has remained intact. The major change has thus occurred in the bond between voters and parties and not in the structure of party competition in Iceland.

In this paper we examine how subjective perception of government's policy performance affects satisfaction with how democracy works in Iceland. This we base on the argument that the public is aware of and evaluating the governments' performance when the political system is faced with a major crisis that has been extensively publicly debated and triggered widespread protests. The financial and political crisis in Iceland 2008-09 provides an opportunity to examine if government performance can be seen as a causal factor explaining satisfaction with the democratic process. We take into account two alternative explanations; that satisfaction with how democracy works depends on citizens' belief in how well the representative system works; and if they are more satisfied when their party is represented in government. Our principal conclusion is that subjective policy performance is the main explanation for citizens' increased dissatisfaction with democracy during a severe crisis.

Fylgi flokka í kosningum og skoðanakönnunum er jafnan reiknað í prósentum af gildum atkvæðum. Þegar upp er staðið er það hins vegar fulltrúafjöldinn sem skiptir mestu máli, enda byggir meirihlutamyndun á honum. Þessi grein fjallar um tengsl atkvæðahlutfalls og fulltrúafjölda, einkum í tengslum við íslenskar sveitarstjórnarkosningar. Athugað er hversu algengt það hefur verið að einn flokkur fái meirihluta fulltrúa út á minnihluta atkvæða í bæjarstjórnum á tímabilinu 1930-2002. Jafnframt er athugað hvort það hefði einhverju breytt ef reikniregla St. Laguë hefði verið notuð í stað reiknireglu d'Hondt. Loks er sýnt hvernig bæta má upplýsingagildi skoðanakannana með því að meta líkurnar á því hversu marga fulltrúa hver flokkur fái miðað við tiltekna niðurstöðu könnunar. Reikniregla kennd við d'Hondt hefur lengst af verið notuð til þess að skipta fulltrúum á flokka eftir atkvæðamagni á Íslandi, bæði í hlutfallskosningum til sveitarstjórna og Alþingis. Helsta undantekningin er að kjördæmasætum til Alþingis var skipt samkvæmt reglu stærstu leifar (Largest Remainder-Hare) í kosningum frá 1987-1999 (Ólafur Þ. Harðarson 2002). Regla d'Hondt hefur þann eiginleika að hún er hagstæð stórum flokkum, einkum þegar fjöldi fulltrúa er lítill. Reglan felst í því að deilt er í atkvæðatölu hvers flokks með tölunum 1, 2, 3, 4 o.s.frv. - og hæstu útkomurnar gefa fulltrúa, jafnmarga og kjósa á.

A critical election is generally defined as one in which the decisive results of voting reveal a sharp alternation of pre‐existing cleavage(s) and voting patterns, and the dealignment or realignment made between parties is lasting. A critical election can be caused by various factors and in this article the authors analyse whether the global credit crunch in 2008 set things in motion in Iceland, resulting in the 2009 election as a critical election. In that election, the electoral relevance of voters' psychological attachment to parties and of ideological distances to them weakened, whereas party competence perceptions increased in importance for vote choices. Attachment to parties and ideological distances are factors that are generally stable and change slowly over time, while party competence is influenced by which issues are of importance at the time of the election. This indicates that, in 2009, a restructuring of the determinants of the vote occurred; a pattern of changes that is typical for a critical election. Evidence is found that the importance of party sympathy increases again in the 2013 election, indicating a realignment, rather than a dealignment, occurring in the wake of the 2009 election.

Theories of economic voting and electoral accountability suggest that voters punish incumbent governments for poor economic conditions. Incumbents are thus expected to suffer substantially during significant economic crisis but their successor in office will face the difficult task of reviving the economy. The economic crisis may, therefore, negatively affect government parties in subsequent elections even though the economic conditions may, to a large degree, have been inherited from the previous government. It is argued in this article that economic conditions play an important role in such circumstances as they place specific issues on the agenda, which structure the strategies available to the parties. Therefore, the article studies the 2013 Icelandic parliamentary election in which the incumbent government parties suffered a big loss despite having steered the country through an economic recovery. While perceptions of competence and past performance influenced party support, three specific issues thrust on the agenda by the economic crisis – mortgage relief, Icesave and European Union accession/negotiations – help explain why the centre‐right parties were successful in returning to the cabinet.