Suchergebnisse

U tekstu se naglašava središnja uloga staha u razmatranju problema političkog poretka i dokazuje da svaka teorija države i razvijena politička ideologija teži da izbegne kolektivne posledice straha. Uprkos njegovoj važnosti, problem straha je bio zanemarivan u glavnim tokovima političke teorije. Autor je ponudio kratku geneaologiju načina na koji se problem straha razmatrao u tradicionalnoj političkoj teoriji, počev od Tukidida. U središtu analize je složeni odnos između poretka, straha i legitimnosti u radovima Giljerma Ferera i njegovog učenika Ištvana Biba. U poslednjem delu teksta autor je pokušao da pokaže kako se o političkoj dinamici Balkana može razmišljati u širim okvirima Fererove političke teorije. On smatra da Fererov pojam kvazilegitimnosti može biti plodan za takvu analizu. ; The article stressed the centrality of fear for political order, arguing that every theory of state, every developed political ideology tend to evade collective consequences of fear. Despite its importance, the problem of fear was neglected in mainstream political theory. The author offers a short genealogy of the way the problem of fear was addressed in traditional political theory since Thucydides. The focus of analysis is the complex relations between order (government), fear and legitimacy in the works of Guglielmo Ferrero and his disciple Bibó István. In the last part of article, the author makes an attempt to demonstrate how political dynamic on the Balkans could be refl ected within broader framework of Ferrero's political theory. He found that Ferrero's concept of quasi-legitimacy might be very useful in that analysis.

Demokratski optimizam devedestih godina prošlog veka zamenjuje osobita forma javnog razočarenja u demokratiju. Kriza demokratije praćena institucionalnim deficitima, konfuzijom, niskim stepenom upravljačke sposobnosti da se rešavaju pitanja siromaštva, nezaposlenosti, imigracije, korupcije, simptomi su ovoga stanja. Globalni val populizma najizoštreniji je izraz ove političke patologije. Početak novoga veka rađa uzlet otvorenog neprijateljstva prema demokratiji. Deskriptivni pristupi oslonjeni na proceduralnu dimenziju režima moći ("hibridni režimi", "ograničena demokratija" "iliberalna demokratija", "kompetitivni autoritarizam" ) pokazuju se nedostatnim. U ovome radu autor se vraća klasičnom konceptu "despotizma" i pokazuje normative i teorisjke prednosti ovoga koncepta ("novi despotizam") u analizi novoga režima moći koji izrasta na pretpostvkama sve šireg nepoverenja u demokratske instituciije. ; The democratic optimism of the 1990s has been replaced by a particular form of public disillusionment with democracy. The crisis of democracy, accompanied by institutional deficits, confusion, low levels of management capacity to tackle poverty, unemployment, immigration, corruption, are symptoms of this condition. The global wave of populism is the sharpest expression of this political pathology. The beginning of the new century has given birth to an open hostility to democracy. Descriptive approaches based on the procedural dimension of the regime of power ("hybrid regimes", "limited democracy", "liberal democracy", "competitive authoritarianism") are proving insufficient to capture the new political system. In this paper, the author returns to the classical concept of "despotism" and shows the normative and theoretical advantages of this concept ("new despotism") in the analysis of a new regime of power that grows on the premise of growing distrust of democratic institutions.

Already during the existence of first Yugoslavia, there occurred the secession of Boka Kotorska from Dalmatia, i. e. Croatia. During the entire World War II, the expression "Montenegro and Boka Kotorska" was in use, but towards the end of WW II "Boka Kotorska" was simply dropped from the syntagma. This was accompanied by all sorts of pressures on Croatian populace there. There are numerous cases of imprisonments and murders of Croats from Boka at the end of war and during the immediate years after. The fate of Oslav Smodlaka, a photographer from Tivat, best illustrates the difficulties that Croats experienced there. Smodlaka was recognized by historiography as a Croat assassinated at the end of war. Actually, he was killed in 1949. Simply because he refused to relocate, he was declared state enemy, tortured to the point of turning gray in one single night, and finally killed. He left a spouse and an eleven-month daughter. The fate of O. Smodlaka served as a disciplining measure for the rest of Croats in Boka, who lived under a permanent fear and oppression. (SOI : CSP: S. 385)

Crime and violence pose a serious challenge to Mexico. The problem appears to be growing worse, with 2011 on pace to become the most violent year on record. The rising violence in Mexico has resulted in a sharply heightened sense of fear among citizens, who now feel the presence of cartels in their every day lives. The use of extortion and kidnapping by cartels combined with a lack of trust in security forces terrorizes the population and makes them feel like they have no where to turn. Despite this fact, crime rates in Mexico remain lower than in other parts of Latin America. Venezuela, for example, has among the highest homicide rates in the world. Yet the pervasive infiltration of cartels into public life gives Mexicans a heightened sense of the severity of violent crime in their own country. Although accurate statistics are hard to come by, it is quite possible that 60,000 people have died in the last six-plus years as a result of armed conflict between the Mexican cartels and the Mexican government, amongst cartels fighting each other, and as a result of cartels targeting citizens. Mexico has been struggling with drug production and drug transit through its territory from South America to the U.S. for many decades, given the fact that it is the most important transit country for drug production originating from South America. In recent years, the escalating violence in Mexico has led to dramatic deterioration of the security situation. Recent wave of drug-war violence is associated with the beginning of the term of President Felipe Calderón in December 2006. The immediate implications of his assumption of the presidency and his hard-line policy, which he has applied against drug cartels and organized criminal groups across the country, were the deployment of Mexican army to fight cartels and the gradual weakening of the influence of local and state police at the expense of federal troops. This was done in order to combat corruption and collaboration of local law-enforcement institutions with drug trafficking organizations (DTOs). The consequence of such a policy, however, has been increased violence among rival cartels and between them and the federal police and military, resulting in a dramatic increase of the number of victims. The future of US-Mexican counter drug cooperation, as well as of the whole bilateral relation in the area of security, depends on the outcome of US presidential elections. As for Mexico, Enrique Peña Nieto takes the office on December 1, 2012 that will mark a comeback of his party PRI after 12 years in opposition. As far as the security strategy of the future Mexican President is concerned, there are no significant changes to be expected. Peña Nieto seems to be aware of the current situation and its consequences as well as of the inevitability of an extremely close and dynamic mutual cooperation with the US.

This article analyses the weaknesses of contemporary democratic orders which stem from the use of modern manipulation techniques employed by those who manage to win the trust for making the government in democratic elections. Contemporary democracies are under the threat of populist promises which are most often unrealistic. The combination of populism and democracy is usually a product of the powerlessness of political elites, i.e. political parties, in states to solve citizenry's most important problems – to increase the growth and development of the economic system, to introduce the rule of law, and to rehabilitate political institutions so they could rationally and efficiently function within the political system. Contemporary democracies are not equally developed, nor do they have equal chances for developing. The facts demonstrate how in many societies and states – formally oriented towards establishing a democratic governance and towards starting the democratisation of societal and political life – democracy gets misused and diminished to democratic phraseology with the help of populism, while in the institutional aspect being diminished to creating a façade of democratic institutions. It has been demonstrated that the patterns of dominance follow and are characteristic for democratic governances to a larger or smaller degree. The essence of democratic governance are politically responsible decisions, rather than mass participation in making political decisions which are not realistic, while being dangerous in terms of their consequences. Democracy means making good decisions for the benefit and good of all citizens, while hierarchy must not be challenged when it is necessary that institutions function in a rational and efficient way. Introducing equality where professionalism, competence and accountability are needed is devastating for the functioning of institutions, therefore for the functioning of democracy as well. Democracy can be tricked with the help of authorities'populism, as was the case with Nazi Germany. After Nazis took power, not all institutions of the Weimar Republic were dismantled nor challenged, nor was the Weimar Constitution changed. However – parallel to state authorities, Constitution and laws – dozens of new orders and laws were enacted, creating an illusion that nothing is changed in German state. What Nazis did was developing a new mechanism, party mechanism, parallel to the state mechanism. The two functioned next to each other. Such patterns lead to the parallelism of power and democracy, which usually led to the totalitarianisation of democracy. In contemporary states – especially those in the process of democratic transition – such parallelism shows how party leaders do not forfeit party leadership once they get elected to state offices. In that way democracies become submissive and captured by political parties, especially their leaderships and leaders. The relation of freedom and democracy has also been analysed. Experiences show that democracy is founded more successfully in places where people managed to gain their liberties, rather than in those places where democracy is yet to provide liberties to citizens. Dangers for democracy tied with the abuse of democratic conditions are being discusses in the last part of the article. Each condition necessary for the functioning of a democratic order can be simulated through manipulative ways. A special danger for contemporary democracies comes from circumstances in which those who come to power do everything so that society and state are riled by anti-political principles: indifference, fear and trepidation, and powerlessness. Anti-political principles jeopardise democratic order, and those who use them demolish democracy. Democracy is facing constant challenges and temptations for scraping democracy in the name of democracy.

Uvod: Sajber kriminal se odnosi na svako nezakonito delo izvršeno korišćenjem računara, računarskih mreža ili drugog oblika informacionih i komunikacionih tehnologija. U zavisnosti od toga da li je tehnologija meta ili sredstvo izvršenja, možemo razlikovati krivična dela koja podrazumevaju napade usmerene na uređaje i računarske mreže i različite oblike "tradicionalnih" krivičnih dela čiji se obim i domet povećavaju upotrebom digitalnih tehnologija. Usled KOVID-19 pandemije ljudi su prisiljeni da ostaju kod kuće i da se, više nego ikada pre, oslone na računare, telefone i internet, kako bi mogli da rade, uče na daljinu, kupuju, informišu se i komuniciraju sa drugima. Premeštanje svakodnevnih i poslovnih aktivnosti iz fizičke u digitalnu sferu otvara i mogućnost nastanka novih oblika pretnji i rizika u sajber prostoru. Cilj: Cilj rada bio je da se eksplorativnim istraživanjem ustanove zastupljenost, raširenost i oblici ispoljavanja sajber kriminala tokom KOVID-19 pandemije. Metod: Korišćena je metoda pretraživanja i analize velikog broja primarnih i sekundarnih izvora informacija (desk research), proučavanjem različitih naučnih baza podataka i sprovedenih istraživanja o zastupljenosti i različitim oblicima sajber kriminala tokom pandemije. Rezultati: Podaci pokazuju da je tokom KOVID-19 pandemije došlo do povećanja stope raširenosti i sofisticiranosti sajber kriminala. Mete sajber napada su pored pojedinaca i malih preduzeća, sve više velike korporacije i institucije koje imaju ključnu ulogu u odgovoru na izbijanje bolesti. Pored rapidnog rasta sajber napada na računare i računarske mreže, došlo je i do povećanja broja "tradicionalnih" krivičnih dela u sajber prostoru, uz iskorišćavanje bezbednosne ranjivosti rada od kuće i straha i neizvesnosti zbog pandemije. Zaključak: Enormni rast sajber kriminala tokom KOVID-19 pandemije predstavlja ozbiljan izazov za državne strukture. Državno reagovanje na krupan porast sajber kriminala prvenstveno bi trebalo da se usmeri na sprovođenje preventivnih mera kroz edukacije i kampanje podizanja svesti, jer je najveći bezbednosni rizik potcenjivanje ili nedostatak svesti o pretnjama u sajber prostoru. ; Introduction: Cybercrime refers to any illegal act committed using computers, computer networks, or other forms of information and communication technologies. Depending on whether the technology is a target or a means of execution, we can distinguish between crimes that involve attacks aimed at devices and computer networks, and different forms of "traditional" crimes whose scope and reach increase with the use of digital technologies. As a result of the COVID-19 pandemic, people have to stay home, rely more than ever on computers, phones, and the Internet to telework, learn on distance, buy things, get information, and communicate with others. The shift of everyday and business activities from the physical to the digital sphere also opens the possibility of the emergence of new forms of threats and risks in cyberspace. Aim: The paper aimed to explore the prevalence and forms of manifestation of cybercrime during the COVID-19 pandemic. Method: Desk research was conducted by gathering and analyzing a plethora of primary and secondary sources of information, various scientific databases and research findings on the prevalence and various forms of cybercrime during the pandemic. Results: The data show that during the COVID-19 pandemic, there was an increase in the prevalence, widespread presence, and sophistication of cybercrime. In addition to individuals and small businesses, the target of cyberattacks in greater amount is large corporations and institutions that play a crucial role in responding to the outbreak. Besides the rapid growth of cyber attacks on computers and computer networks, the rate of "traditional" crimes in cyberspace has also increased by exploiting security vulnerabilities of teleworking and fear and uncertainty due to the pandemic. Conclusion: The enormous growth of cybercrime during the COVID-19 pandemic poses a serious challenge to government structures. The state's response to the huge rise of cybercrime should initially focus on implementing preventive measures in the form of education and awareness-raising campaigns, as the greatest security risk is underestimation or lack of awareness of cyber threats.

Početak dvadeset i prvog veka obeležio je najveći teroristički akt u istoriji čovečanstva, 11. septembar 2001. godine. Samoubilački napadi izvršeni tog dana na teritoriji Sjedinjenih Država su načinom na koji su izvedeni, svojom veličinom i posledicama, osigurali da početak novog milenijuma ostane upamćen u svetu po nagloj ekspanziji međunarodnog terorizma, koji je zbog neposrednih žrtava, materijalnih razaranja, i stalnog straha i nesigurnosti koje izaziva, gotovo sve šokirao i prestravio. Savremeni terorizam, dramatično oslikan kroz 11. septembar, danas predstavlja jedan od ključnih bezbednosnih problema i izazova globalizovanog društva, čiji sve češći, razorniji i smrtonosniji akti jasno ističu njegovu dominaciju nad drugim oblicima ugrožavanja bezbednosti. Ubrzo nakon 11. septembra, predsednik SAD Džordž V. Buš Mlađi objavio je sveopšti, prostorno i vremenski neograničen rat terorizmu, uz podršku većine zemalja u svetu kao i međunarodnih institucija, poput NATO i UN. Ovaj nekonvencionalni rat obuhvatio je mnoštvo vojnih, političkih i legislativnih akcija koje za glavni cilj imaju sprečavanje i suzbijanje terorizma na globalnom nivou. U tu svrhu donesene su posebne protivterorističke strategije kao i mnoštvo podstrategijskih dokumenata, kako u SAD, tako i u Evropskoj uniji kao i u njenim zemljama članicama. Američka nacionalna strategija za borbu protiv terorizma otklonila je propuste protivterorstičke prevencije i rezultirala podizanjem nivoa unutrašnje bezbednosti SAD. Glavni pokazatelj njene efikasnosti je činjenica da su Sjedinjene Države ostale pošteđene velikorazmernih terorističkih napada posle 11. septembra. To nije bio i slučaj sa Evropskom unijom, njihovim najvećim saveznikom, koju je u prvoj deceniji ovog rata Al Kaida prestravila sa dva velika napada (Madrid 2004. i London 2005. godine). Nažalost, EU je još uvek i meta i baza islamističkih ekstremista što predstavlja dokaz, a i najozbiljnije upozorenje, da je njena protivteroristička prevencija, za razliku od američke, u jednom ili više segmenata neadekvatna (propustljiva). ; The beginning of the twenty-first century was marked by the biggest terrorist act in the history of humanity, September 11, 2001. In the way that they were carried out, their size and consequences, suicide attacks committed on that day on the territory of the United States have ensured that the start of the new millennium will be remembered in the world by the rapid expansion of international terrorism, which has shocked and horrified almost everybody due to the direct victims, material damage, the fear and insecurity which evokes. Today, modern terrorism, dramatically portrayed through 9/11, represents one of the key security issues and challenges of a globalized society, whose frequent, more destructive and deadly acts clearly emphasize its domination over the other forms of endangering safety. Shortly after 9/11, the U.S. President George W. Bush Jr. announced an all-out, spatially and temporally unlimited war on terrorism, with the support of most countries in the world as well as international institutions, such as NATO and the UN. This unconventional warfare included a variety of military, political and legislative actions whose main objective is to prevent and combat terrorism on a global level. For this purpose, the special anti-terrorism strategies, and a number of other relevant strategic documents were adopted, both in the USA and in the European Union, as well as in its Member States. The U.S. National Strategy for Combating Terrorism has eliminated the glitches in American anti-terrorism prevention and resulted in raising the level of internal security of the United States. The main indicator of its effectiveness is the fact that the United States have been spared of large-scale terrorist attacks after the 9/11. This was not the case with the European Union, its biggest ally, which in the first decade of this war was terrified with two large attacks by Al Qaeda (Madrid 2004 and London 2005). Unfortunately, the EU is still the target and a base of Islamist extremists, which is an evidence and a most serious warning that its anti-terrorism prevention, unlike the U.S.'s, is in one or more segments inadequate (permeable).

У теорији постоји сагласност да тероризам представља политички мотивисано насиље и да у том смислу представља један од облика насилне политичке борбе. Специфична разлика тероризма у односу на друге облике политичког насиља је примарна усмереност ка стварању, одржавању и експлоатацији страха ради застрашивања противника и јачања подршке међу присталицама. Суштинска одступања од теоријских и правних критеријума при одређивању тероризма постоје у пракси Савета безбедности. Општа оцена деловања Савета безбедности приликом доношења резолуција о тероризму јесте да прати владајући политички дискурс у коме су најпре државе биле одговорне за тероризам, да би потом "слабе", "неодговорне" и "репресивне" државе биле одговорне за омогућавање деловања међународних терористичких организација на својој територији. Савет безбедности усвајао је резолуције у којима је терористичке акте одређивао спрам природе акта, али и спрам извршиоца чиме су сви акти претходно одређене терористичке организације квалификовани као терористички акти. Истраживањем је утврђено и да је приликом усвајања појединих резолуција политичка сврсисходност утицала да се истоврсна понашања не квалификују увек као терористички акти. На основу изведених закључака утврђено је да сложеност борбе против тероризма представља последицу првенства политичке сврсисходности при квалификовању акта насиља као терористичког акта, а не због тешкоћа у дефинисању тероризма. Промене у концепцији тероризма у резолуцијама Савета безбедности и њихова усклађеност са владајућим јавним дискурсом одвијају се истовремено са настојањем САД и других западних држава да преобликују међународну заједницу и успоставе нови светски поредак. У таквим околностима тероризам почиње да егзистира као офанзивно политичко средство хибридног ратовања, при чему се негативна конотација тероризма експлоатише на два начина. Прво, тероризам постаје политичка оцена нечијег деловања без обзира на природу тако означене активности. Друго, тероризам се употребљава као насилно политичко средство које, у зависности од интереса онога ко цени одређено понашање, неће у свакој ситуацији бити означено као тероризам, већ понекад и као легитиман облик политичке акције. Офанзивни карактер одлуке истовремено води занемаривању научних критеријума у корист политичке сврсисходности при квалификацији неког понашања као терористичког акта. Доминација политичког критеријума при квалификовању терористичког акта утиче на инструментализацију тероризма и његово претварање у ефикасно средство хибридног ратовања. Садржај хибридног ратовања није последица неограниченог избора средстава односно оружја нити њихове софистицираности, већ способности безбедносног менаџмента да у свакој конкретној ситуацији независно од организационог нивоа примени такву комбинацију различитих, али међусобно компатибилних појединачних начина ратовања којом се остварује синергијски ефекат ради реализације претходно постављеног циља. Управо због тога тероризам као облик сложеног политичког насиља постаје предмет експлоатације у сврху хибридног ратовања. На основу резултата истраживања описана су три модела експлотације тероризма у сврху хибридног ратовања. Први модел експлоатације тероризма изведен је из политичке праксе САД да државе за које САД сматрају да користе тероризам као политичко средство ставе на Листу спонзора тероризма. Имајући у виду политички и сваки други утицај који САД имају, овакава пракса и њене последице формално или неформално су прихваћене широм света. Основне последице стављања на Листу спонзора тероризма су санкције, дискредитација у међународној јавности и легитимисање мера против таквих држава, док се у исто време таквом праксом врши притисак на државе које нису на Листи да ускладе своју политику са интересима великих сила. Други модел експлоатације тероризма у сврху хибридног ратовања манифестује се кроз организовање, финансирање, опремање, обуку и усмеравање сурогат снага против влада држава са којима није остварена компатибилност интереса, при чему су сурогат снаге представљене у јавном дискурсу као борци за слободу. Предмет експлоатације у Другом моделу јесте насиље које испуњава теоријске критеријуме да буде означено као тероризам, али је због политичке сврсисходности квалификовано као борба за слободу, отпор против угњетавања и сл. Експлоатација насиља у Другом моделу врши се у циљу промене носилаца политичке власти, стварање аутономних регија односно држава које би биле кооперативне са политиком државе која примењује Други модел или као део шире стратегије управљања безбедносним процесима. Трећи модел експлоатације тероризма у сврху хибридног ратовања подразумева организовање и управљање сурогат снагама које су квалификоване као терористичке организације или се врши инфилтрација појединаца у изворне и самосталне народне побуне ради преузимања руководећих места и управљања њиховим деловањем у складу са интересима државе која предузима Трећи модел. Предмет експлоатације у Трећем моделу јесте насиље које је квалификовано као тероризам, при чему је циљ експлоатације вишеструк: 1. Путем насиља и страха који настаје као последица вршења терористичких аката управља се безбедносном ситуацијом у држави која је мета агресије или у региону који је потребно политички и територијално контролисати, са или без физичког присуства оружаних снага државе која примењује Трећи модел; 2. Стварање страха код одређеног или унапред неодређеног броја држава од потенцијалних напада терористичких организација ради вршења латентног политичког притиска на државе да буде кооперативне, и 3. Стварање разлога за војну интервенцију ради присуства и политичке контроле одређене државе или региона. На основу претходно изнетих резултата истраживања изведен је закључак да први корак у спречавању експлоатације тероризма против наше државе представља отклањање или смањивање потенцијала за друштвене сукобе који настаје услед стварања или продубљивања друштвених противречности. Из тог разлога извршена је анализа нормативно – политичког и институционалног оквира у релевантним областима друштвеног живота. Истраживањем је утврђено да у Републици Србији постоји добар основ за ангажовање и интегрисање свих ресурса друштвене моћи на плану остваривања националне безбедности, али и да постоји потреба да се актуелни политички и безбедносни институционални оквир усклади са таквим могућностима. Као резултат истраживања предложене су три групе мера чија примена треба за резултат да има: отклањање и смањивање опасности од стварања потенцијала за друштвене сукобе; успостављање ефикасног и интегрисаног институционалног оквира за супротстављање политичком насиљу које евентуално проистекне из постојећих противречности и отклањање и смањивање штетних последица таквог политичког насиља. ; U teoriji postoji saglasnost da terorizam predstavlja politički motivisano nasilje i da u tom smislu predstavlja jedan od oblika nasilne političke borbe. Specifična razlika terorizma u odnosu na druge oblike političkog nasilja je primarna usmerenost ka stvaranju, održavanju i eksploataciji straha radi zastrašivanja protivnika i jačanja podrške među pristalicama. Suštinska odstupanja od teorijskih i pravnih kriterijuma pri određivanju terorizma postoje u praksi Saveta bezbednosti. Opšta ocena delovanja Saveta bezbednosti prilikom donošenja rezolucija o terorizmu jeste da prati vladajući politički diskurs u kome su najpre države bile odgovorne za terorizam, da bi potom "slabe", "neodgovorne" i "represivne" države bile odgovorne za omogućavanje delovanja međunarodnih terorističkih organizacija na svojoj teritoriji. Savet bezbednosti usvajao je rezolucije u kojima je terorističke akte određivao spram prirode akta, ali i spram izvršioca čime su svi akti prethodno određene terorističke organizacije kvalifikovani kao teroristički akti. Istraživanjem je utvrđeno i da je prilikom usvajanja pojedinih rezolucija politička svrsishodnost uticala da se istovrsna ponašanja ne kvalifikuju uvek kao teroristički akti. Na osnovu izvedenih zaključaka utvrđeno je da složenost borbe protiv terorizma predstavlja posledicu prvenstva političke svrsishodnosti pri kvalifikovanju akta nasilja kao terorističkog akta, a ne zbog teškoća u definisanju terorizma. Promene u koncepciji terorizma u rezolucijama Saveta bezbednosti i njihova usklađenost sa vladajućim javnim diskursom odvijaju se istovremeno sa nastojanjem SAD i drugih zapadnih država da preoblikuju međunarodnu zajednicu i uspostave novi svetski poredak. U takvim okolnostima terorizam počinje da egzistira kao ofanzivno političko sredstvo hibridnog ratovanja, pri čemu se negativna konotacija terorizma eksploatiše na dva načina. Prvo, terorizam postaje politička ocena nečijeg delovanja bez obzira na prirodu tako označene aktivnosti. Drugo, terorizam se upotrebljava kao nasilno političko sredstvo koje, u zavisnosti od interesa onoga ko ceni određeno ponašanje, neće u svakoj situaciji biti označeno kao terorizam, već ponekad i kao legitiman oblik političke akcije. Ofanzivni karakter odluke istovremeno vodi zanemarivanju naučnih kriterijuma u korist političke svrsishodnosti pri kvalifikaciji nekog ponašanja kao terorističkog akta. Dominacija političkog kriterijuma pri kvalifikovanju terorističkog akta utiče na instrumentalizaciju terorizma i njegovo pretvaranje u efikasno sredstvo hibridnog ratovanja. Sadržaj hibridnog ratovanja nije posledica neograničenog izbora sredstava odnosno oružja niti njihove sofisticiranosti, već sposobnosti bezbednosnog menadžmenta da u svakoj konkretnoj situaciji nezavisno od organizacionog nivoa primeni takvu kombinaciju različitih, ali međusobno kompatibilnih pojedinačnih načina ratovanja kojom se ostvaruje sinergijski efekat radi realizacije prethodno postavljenog cilja. Upravo zbog toga terorizam kao oblik složenog političkog nasilja postaje predmet eksploatacije u svrhu hibridnog ratovanja. Na osnovu rezultata istraživanja opisana su tri modela eksplotacije terorizma u svrhu hibridnog ratovanja. Prvi model eksploatacije terorizma izveden je iz političke prakse SAD da države za koje SAD smatraju da koriste terorizam kao političko sredstvo stave na Listu sponzora terorizma. Imajući u vidu politički i svaki drugi uticaj koji SAD imaju, ovakava praksa i njene posledice formalno ili neformalno su prihvaćene širom sveta. Osnovne posledice stavljanja na Listu sponzora terorizma su sankcije, diskreditacija u međunarodnoj javnosti i legitimisanje mera protiv takvih država, dok se u isto vreme takvom praksom vrši pritisak na države koje nisu na Listi da usklade svoju politiku sa interesima velikih sila. Drugi model eksploatacije terorizma u svrhu hibridnog ratovanja manifestuje se kroz organizovanje, finansiranje, opremanje, obuku i usmeravanje surogat snaga protiv vlada država sa kojima nije ostvarena kompatibilnost interesa, pri čemu su surogat snage predstavljene u javnom diskursu kao borci za slobodu. Predmet eksploatacije u Drugom modelu jeste nasilje koje ispunjava teorijske kriterijume da bude označeno kao terorizam, ali je zbog političke svrsishodnosti kvalifikovano kao borba za slobodu, otpor protiv ugnjetavanja i sl. Eksploatacija nasilja u Drugom modelu vrši se u cilju promene nosilaca političke vlasti, stvaranje autonomnih regija odnosno država koje bi bile kooperativne sa politikom države koja primenjuje Drugi model ili kao deo šire strategije upravljanja bezbednosnim procesima. Treći model eksploatacije terorizma u svrhu hibridnog ratovanja podrazumeva organizovanje i upravljanje surogat snagama koje su kvalifikovane kao terorističke organizacije ili se vrši infiltracija pojedinaca u izvorne i samostalne narodne pobune radi preuzimanja rukovodećih mesta i upravljanja njihovim delovanjem u skladu sa interesima države koja preduzima Treći model. Predmet eksploatacije u Trećem modelu jeste nasilje koje je kvalifikovano kao terorizam, pri čemu je cilj eksploatacije višestruk: 1. Putem nasilja i straha koji nastaje kao posledica vršenja terorističkih akata upravlja se bezbednosnom situacijom u državi koja je meta agresije ili u regionu koji je potrebno politički i teritorijalno kontrolisati, sa ili bez fizičkog prisustva oružanih snaga države koja primenjuje Treći model; 2. Stvaranje straha kod određenog ili unapred neodređenog broja država od potencijalnih napada terorističkih organizacija radi vršenja latentnog političkog pritiska na države da bude kooperativne, i 3. Stvaranje razloga za vojnu intervenciju radi prisustva i političke kontrole određene države ili regiona. Na osnovu prethodno iznetih rezultata istraživanja izveden je zaključak da prvi korak u sprečavanju eksploatacije terorizma protiv naše države predstavlja otklanjanje ili smanjivanje potencijala za društvene sukobe koji nastaje usled stvaranja ili produbljivanja društvenih protivrečnosti. Iz tog razloga izvršena je analiza normativno – političkog i institucionalnog okvira u relevantnim oblastima društvenog života. Istraživanjem je utvrđeno da u Republici Srbiji postoji dobar osnov za angažovanje i integrisanje svih resursa društvene moći na planu ostvarivanja nacionalne bezbednosti, ali i da postoji potreba da se aktuelni politički i bezbednosni institucionalni okvir uskladi sa takvim mogućnostima. Kao rezultat istraživanja predložene su tri grupe mera čija primena treba za rezultat da ima: otklanjanje i smanjivanje opasnosti od stvaranja potencijala za društvene sukobe; uspostavljanje efikasnog i integrisanog institucionalnog okvira za suprotstavljanje političkom nasilju koje eventualno proistekne iz postojećih protivrečnosti i otklanjanje i smanjivanje štetnih posledica takvog političkog nasilja. ; There is a consensus in security studies that terrorism is a politically motivated violence and, therefore, it represents one of the forms of violent political struggle. What distinguishes terrorism from other forms of political violence is its primary focus on creating, maintaining and exploiting fear in order to intimidate opponents and strengthen support among allies. Fundamental deviations from theoretical and legal criteria in determination of terrorism are identified in the pratice of the Security Council. The general assessment of the Security Council's actions related to terrorism is that the Council has been following the prevailing political discourse in which, initially, states in their entirety were responsible for terrorism, and later the blame was put on "weak", "irresponsible" and "repressive" states for enabling international terrorist organizations to operate on their territories. The Security Council passed resolutions in which it classified terrorist acts according to the nature of the act but also to the nature of the perpetrator, which resulted in treating all acts of a previously designated terrorist organization as terrorist acts. The research also determined that during the adoption of certain resolutions, political expediency influenced the fact that similar behaviors do not always qualify as terrorist acts. Based on the previously derived conclusions, it could be said that the complexity of fight against terrorism is a consequence of the primacy of the political criterion in designation of an act of violence as a terrorist act, and not because of the difficulties in defining the notion of terrorism. Changes in the concept of terrorism in the Security Council Resolutions and their harmonization with the prevailing public discourse coincides with the efforts of the United States and other Western countries to reshape the international community and establish a new world order. In such circumstances, terrorism becomes an offensive political tool of hybrid warfare, with the negative connotation of terrorism being exploited in two ways. First, terrorism has become a political assessment of one's actions, regardless of the nature of the such activities. Second, terrorism has become a violent political tool which, depending on the interests of those in the position to evaluate certain behaviors, will not be labeled as terrorism in each situation, but rather as a legitimate form of political action at times. Offensive character of the decision leads to the neglect of scientific criteria in favor of political expediency in the process of terrorist act designation. Dominance of the political criterion in designation of a terrorist act influences the instrumentalisation of terrorism and its transformation into an effective means of hybrid warfare. Content of hybrid warfare is not a consequence of an unlimited variety of weapons used, nor their sophistication, but the ability of security management to apply such combinations of different, yet mutually compatible types of warfare in order to achieve a previously determined aim. These are reasons why terrorism, as a form of complex political violence, is exploited in hybrid warfare. Based on the results of the research, three models of exploitation of terrorism for the purposes of hybrid warfare are described. The First Model of exploitation is derived from the political practice of the United States to put countries on the U.S list of state sponsors of terrorism. In accordance with the political and any other influence that the United States has, this practice and its consequences are formally or informally accepted around the world. The main consequences of being placed on the List are sanctions, discredit on the international level and legitimization of measures against such states, while at the same time putting pressure on countries that are not on the List to harmonize their policies with the interests of great powers. The Second Model of exploitation of terrorism for the purpose of hybrid warfare consists of organizing, financing, equipping, training and directing surrogate forces against the governments of countries with whom compatibility of interests has not been achieved, where surrogate forces are presented in the public discourse as freedom fighters. The subject of exploitation in the Second Model is violence that meets the theoretical criteria to be designated as terrorism. However, due to its political expediency it is qualified as a fight for freedom, resistance against oppression etc. The exploitation of violence used in the second model is done with the intention of shifting political power in order to create autonomous regions or states that would be cooperative with the policy of the state that applies the Second Model or as a part of a broader strategy for managing security processes. The Third Model of exploitation of terrorism for the purposes of hybrid warfare implies organization and managing of surrogate forces that are qualified as terrorist organizations or infiltrating individuals into original and independent popular uprisings in order to take leadership positions and manage their actions in accordance with the interests of the state which apply the Third Model. The subject of exploitation in the Third Model is violence that is qualified as terrorism, with multiple goals: 1. Violence and fear that arises as a result of terrorist acts allows crisis management in the country targeted by aggression or in the region in need of political and territorial control, with or without the physical presence of the armed forces of the State applying the Third Model; 2. Creating fear of potential terrorist attacks in order to exert latent political pressure on states to be cooperative, and 3. Creating reasons for a military intervention which results in physical presence and political control of a certain state or region. Based on the previously presented research results, it may be concluded that the first step to prevent terrorist exploitation against our country should be to eliminate or reduce the potential for social conflicts driven by social contradictions. For this reason, an analysis of the normative - political and institutional framework in the relevant areas of social life was conducted. The research has determined that in the Republic of Serbia there is a good basis for engaging and integrating all resources of national power in terms of achieving national security. In addition, there is a need to harmonize the current political and institutional framework for national security with such possibilities. As a result of the research, three groups of measures have been proposed: elimination or reduction of the potential for social conflicts; establishment of an effective and integrated institutional framework for countering political violence that may arise from the aforementioned contradictions, and elimination and reduction of harmful consequences of such political violence.