Suchergebnisse

In een poging de begrenzing van het verzuilingsonderzoek tot de Lage Landen te doorbreken, worden de verzuilingsprocessen van de katholieken in België, Duitsland, Nederland en Frankrijk historisch gereconstrueerd. Uit hun onderlinge confrontatie leiden we o.a. af dat katholieke zuilen niet enkel het apanage zijn van kleine landen, maar ook in grote landen voorkomen (Duitsland, Italië), dat verzuilingsprocessen zich in alle vier landen voordoen, maar niet overal in verzuiling resulteren (Frankrijk), dat een minderheidspositie zowel tot een snelle als tot een laattijdige verzuiling kan leiden (Duitsland tegenover Nederland), dat de dynamiek van de kerk essentieel is voor een gelukte zuilvorming (België, Duitsland en Nederland tegenover Frankrijk), dat ontzuiling zich volgens meerdere modi kan voltrekken. De frequentie en de variatie van de (katholieke) verzuilings- en ontzuilingsprocessen, m.a.w. het ontbreken van een uniek model, vereisen dat er werk wordt gemaakt van een meer algemene zuiltheorie.

In zijn studie over het ascetisch protestantisme beschrijft Max Weber hoe de combinatie van de predestinatie-idee met de verwerping van alle vormen van sacramentele genade (o.m. de biecht) in een diepgaande rationalisering van het ethisch gedrag resulteerde: om zijn zielenheil te waarborgen, leidde de ascetische protestant een leven gekenmerkt door "de alerte, methodische controle van zijn eigen levens- en gedragspatroon". Een analyse van het discours van de Katholieke Actie in Vlaanderen tijdens de période 1930-1960 leert dat deze beweging verwantschappen met het door Weber beschreven ascetisch protestantisme vertoont. De Katholieke Actie-beweging spoorde een elite van zgn. lekenapostelen tot een meer methodische en gerationaliseerde levensstijl aan. De leden werden voortdurend opgeroepen alle vormen van zondig of onzedig handelen te bestrijden, zowel binnen de moderne gelaïciseerde samenleving, als binnen hun eigen persoonlijkheid. In het licht van deze bevindingen wordt het discours van de Katholieke Actie een vorm van binnenwerelds ascetisch katholicisme genoemd. Uiteraard was de gepropageerde ascetische levensstijl voor de leden van de Katholieke Actie-beweging enkel een individuele mogelijkheid en niet een psychische noodzaak. Als zodanig kende (en kent) het ascetisch katholicisme nimmer de "psychologische premies" op zelfbeheersing en affectcontrole die de ascetische protestant volgens Weber juist aanzetten tot een volgehouden "methodische Lebensführung".

Vele leden van de katholieke Kerk hebben zware kritiek op de huwelijks- en seksualiteitsmoraal van Rome. Hieruit groeide de onderzoeksvraag waarom deze mensen zich niet (massaler) afwenden van het katholicisme. Katholicisme werd daarbij opgevat in een ruime betekenis zodat het niet alleen de zogenaamde kerkelijkheid omvat maar ook de katholieke zuil. Antwoorden op deze vraag werden enerzijds gevonden in het werk van godsdienstsocioloog Karel Dobbelaere. Zijn verklaring heeft als basis de secularisatie van onze samenleving die ook op het individuele vlak heeft toegeslagen. Anderzijds werd door de auteur zelf een onderzoek uitgevoerd waarin de probleemstelling werd beperkt tot de vraag of de "geseculariseerde" leken hun - afwijkende - ideeën inzake huwelijk en seksualiteit terugvinden in de gezinswerking van vier socio-culturele verenigingen uit de katholieke zuil in Vlaanderen. Hieruit bleek dat deze organisaties zich goed hebben aangepast aan de secularisatie. Ze vertonen eenzelfde afwijking van de kerkelijke leer als de 'geseculariseerde, leken. De door Karel Dobbelaere aangehaalde factoren die de stabiliteit en de bloei van de zuil verklaren, werden expliciet aangetroffen in hun gezinswerking - zij het met een kleine nuancering bij de tweede factor en dit inzake de gedeconfessionaliseerde, evangelische visie.

unter Mitw. von . im Auftr. d. Görresrings hrsg. von Godehard Josef Ebers ; Volltext // Exemplar mit der Signatur: München, Bayerische Staatsbibliothek -- Pol.g. 1096 i

Vertrekkend van een hypothese, geformuleerd op basis van een studie gemaakt met J. Billiet, dat er een overgang vast te stellen valt van "kerks katholicisme naar sociaal-culturele christenheid", wordt hier eerst nagegaan of deze in het begin van de zeventiger jaren vastgestelde trend zich doorzet. Vervolgens wordt ingegaan op de vraag welke de kenmerken zijn van de interpretatie-schema's, symbolen, rituelen en ethiek van de christelijke zuil en of zij in oppositie zijn tot de kerkelijke schema's, in welke zin en tot op welke hoogte ? Daarop wordt onderzocht of een antwoord op voorgaande vraag een gedeeltelijke verklaring kan bieden voor de stabiliteit en bloei van de christelijke zuil in een periode dat de integratie in de Kerk drastisch daalde. In voorliggende studie wordt een tendens van differentiatie, specialisatie en professionalisering in christelijke zuilorganisatie - hospitalen en scholen - vastgesteld, die de kerkelijke godsdienst privatiseren en marginaliseren, en haar impact als overkoepelend zingevingssysteem reduceren. Dit proces van secularisatie beantwoordt aan de dalende kerksheid van de Vlaamse bevolking en verklaart gedeeltelijk de stabiliteit van de christelijke zuil.

Roman Catholicism and Twelver Shiʻism -- The story of the people of the house -- Sacred actors and intercessors -- Redemptive suffering and martyrdom -- Catholic mystics and Islamic Sufis: the confluence of experience -- Law and state -- Authority, justice, and the modern polity