Suchergebnisse

In onderhavig artikel wordt op basis van recent Belgisch en Nederlands onderzoeksmateriaal de ongelijke verdeling van gezondheid, ziekte en sterfte bestudeerd. Gezondheidsverschillen worden eerst bekeken vanuit de optiek van enkele algemeen sociale categorieën. Vervolgens wordt gezocht naar de invloed van ongelijkheid in bezit en macht. Hieruit blijkt overtuigend dat lagere socio-economische categorieën er qua gezondheid beduidend slechter aan toe zijn dan hogere. Deze sociaal-structurele variabelen blijken bovendien een belangrijk deel van de eerder geconstateerde verschillen op basis van algemeen sociale variabelen te kunnen verklaren. Bij het zoeken naar ver klaringen voor gezondheidsverschillen wordt vooraf stil gestaan bij een aantal mogelijke schijnrelaties en artefacts. Een nadere literatuurstudie toont aan dat zowel de gezondheidsselectie-hypothese, die trouwens recent terug aan belang wint, als de sociale oorzaken-hypothese elk op zich een statische en eenzijdige benadering van de problematiek bieden. Toekomstig onderzoek naar sociaal-economische gezondheidsverschillen kan enkel tot zinvolle conclusies leiden indien geopteerd wordt voor een geïntegreerde en dynamische benadering.

Het realiseren van de belofte van gelijke kansen voor iedereen, is verder weg dan ooit. De kloof tussen theoretisch en praktisch opgeleiden wordt steeds groter. Volgens psycholoog en filosoof Kees Vuyk komt dit door een ideaal van gelijkheid, dat verkeerd heeft uitgepakt. Zijn uitgangspunt is dat mensen niet gelijk zijn. Als samenleving zouden we daar meer oog voor moeten hebben. Voortbordurend op zijn eerder verschenen boek Oude en nieuwe ongelijkheid, doelt Vuyk op het verschil in intelligentie tussen mensen (Vuyk, 2017). Volgens Vuyk is er sprake van een nieuwe ordening waarbij volk en elite zich onderscheiden op basis van intelligentie. Het gelijkekansenbeleid, door Vuyk verheffingspolitiek genoemd, draagt in sterke mate bij aan dit onderscheid, omdat het ongelijke startposities van mensen negeert. Het gelijkheidsideaal waarop het beleid gestoeld is, berust op een mensbeeld, waarin ieder individu verantwoordelijk is voor zijn eigen succes. Het (onbedoelde) resultaat van het streven naar meer gelijkheid is een drastische toename van de sociaal-economische ongelijkheid.