Suchergebnisse

Istraživanje je podstaknuto učestalom pojavomdemotivisanosti za učenje kod gimnazijskih maturanata,koja je primetna u proteklim godinama. Cilj istraživanja je da se rasvetle upravo ovi činioci demotivisanosti. U okviru kulturno-psihološkog i sociološko teorijskog okvira ovog istraživanja motivacija se opisuje kao proces u kom se susreću karakteristike konteksta i karakteristike osobe. Кao važni činioci motivacije za učenje prepoznaju se percepcija instrumentalnosti i upotrebne vrednosti učenja i znanja i perspektiva budućnosti. Poseban značaj imaju karakteristike konteksta u kom se uči, tj. način na koji su učenici podstaknuti da veruju da je ponašanje u sadašnjosti (učenje i postignuće) svrsishodno za postizanje budućih ciljeva. U ovom kvalitativnom istraživanju postavljena su sledeća istraživačka pitanja: 1) Na koje načine učenici vide upotrebnu vrednost učenja i postignuća za budućnost? 2) Šta učenike navodi na određene perspektive budućnosti? Sprovedene su dve fokus grupe sa 20 maturanata dve beogradske gimnazije. Odabrani su učenici kod kojih je primećen pad i u motivaciji za učenje i u postignuću, u prvom polugodištu četvrtog razreda. Analiza sadržaja odgovora ukazuje na sledeće:1) učenici ne prepoznaju znanja i postignuća kao instrumente društvene promocije, jer kako navode, ima drugih načina koji su lakši i brži; 2) mogućnost da se uslov za upis na fakultet obezbedi posredstvom prijemnog ispita, kao i izvesnost upisa na privatne fakultete i pre završene školske godine, školsko postignuće spušta na listi prioriteta; 3) statusna hijerarhija nije hijerarhija znanja i veština. Na najvišim položajima nisu ljudi koji najviše znaju ili umeju. Može se zaključiti da se sa društvenim promenama menja i perspektiva budućnosti učenika što negativno utiče na motivisanost za učenje.Stoga je pri planiranju obrazovnih politika važno da budu prepoznati kontekstualni činioci motivacije za učenje, ali je neophodno i da svi učesnici budu angažovani u kreiranju nove obrazovne stvarnosti. ; The research was stimulated by the frequent occurrence of demotivation for learning among high school graduates, which has been noticeable in recent years. The aim of the research is to clarify these particular factors for demotivation. Within the cultural-psychological and sociological theoretical framework of this research, motivation is described as a process in which characteristics of a context and characteristics of personality meet. Perception of instrumentality and use value of learning and knowledge, as well as perspectives in future, are recognized as important factors of motivation for learning. Characteristics of the context in which learning is conducted, ways by which students are encouraged to believe that their behaviour in the present (learning and achievement) is meaningful for achieving future goals, are in focus. In this qualitative research, the following research questions were asked: 1) do the students see the use value of learning and achievement for the future? 2) What leads students towards certain perspectives of the future? Two focus groups were conducted with 20 high school graduates from two Belgrade high schools. The students who demonstrated a decline both in motivation for learning and achievement in the first semester of the 4th grade, were selected. Analysis of the content of the answers provides the following insights: 1) the students do not recognize knowledge and achievements as instruments of social promotion, because, as they say, there are other ways that are easier and faster; 2) with the possibility for enrolment through the entrance exam and enrolment to private faculties even before the end of the school year, the school achievement loses priority; 3) the status hierarchy is not a hierarchy of knowledge and skills. People with great knowledge and skills are not in the highest positions in society. It can be concluded that with the social changes, the students' perspective of the future also changes, which negatively affects the motivation to learn. Therefore, when planning educational policies, it is important to recognize the contextual factors of motivation for learning, as well as the engagement of all participants in creating a new educational reality. ; Knjiga rezimea, 25. Međunarodna naučna konferencija "Pedagoška istraživanja i školska praksa" ; Book of abstracts / 25th International Scientific Conference "Educational Research and School Practice"

Примена обновљивих извора енергије на зградама школа, фискултурних сала и предшколских установа представља студију у којој су дефинисани могући модалитети и домети примене различитих расположивих видова обновљивих извора енергије у Србији, уз ограничења која намећу бројни затечени услови, пре свега локације. У уводном делу описан је значај примене обновљивих извора у глобалним и локалним тенденцијама одрживог развоја, као и главни међународни и домаћи легислативни акти. Потом је дефинисана методологија прорачуна потребних капацитета и енергетских добитака за сваку од анализираних технологија примене обновљивих извора енергије. Анализирани су системи топлотних пумпи, могућност примене енергије биомасе, као и могућност примене соларне енергије путем термалних соларних колектора и фотонапонских система. Могућност примене дефинисане методологије у теоретском делу илустрована је кроз конкретне случајеве школских и предшколских зграда, као и зграда школских фискултурних сала, у складу са претходно дефинисаним типологијама и условима конкретних локација. ; Application of renewable energy sources in school, gym and kindergarten buildings is a study where a multidisciplinary team of experts defined possible modalities and scopes of application of different available types of renewable energy sources in Serbia, taking into account the limitations imposed by the numerous conditions, primarily locations. The introductory part describes the importance of renewable sources implementation in global and local sustainable development tendencies, same as the applicable international and domestic legislation. This is followed by the defined calculation methodology of required capacities and energy gains for each of the analysed technologies underlying the application of renewable energy sources. The analysis encompassed heat pump systems, possibility of biomass energy implementation, and the possibility for solar energy implementation via thermal solar collectors and photovoltaic systems. The possibility for implementation of the defined methodology in theoretical part is illustrated by specific cases of school and kindergarten buildings, but also school gym buildings, in line with the previously defined typologies and conditions in specific locations.

U radu ćemo predstaviti karakteristike nastave retorike kao obaveznog izbornog predmeta u devetom razredu osnovne škole u Sloveniji. Ovaj predmet predstavlja jedinstveni obrazovni element jer u drugim evropskim obrazovnim sistemima (kao ni i drugde u svetu) nisu na osnovnoškolskom nivou upoznati s nezavisnim predmetom koji bi učenike sistematski učio principima uspešnog ubeđivanja sagovornika. Nakon kratkog predstavljanja okolnosti uvođenja predmeta retorike u školski program slovenačkih osnovnih škola, predstavićemo njegove pedagoške karakteristike i ukazaćemo na neke specifičnosti njegovog praktičnog sprovođenja od 1999. godine do danas. Glavni fokus u drugom delu našeg rada biće predstavljanje rezultata projekta "Razvoj teorijskih osnova i praktičnih smernica za nastavu retorike u osnovnoj i srednjoj školi" koji se od 2018. godine realizuje u Pedagoškom institutu u Ljubljani. Prikazaćemo osnovne (sadržajne i didaktičke) pravce razvoja nove verzije nastavnog plana i programa za nastavu retorike u osnovnoj školi. Ovim nastojimo da pokažemo kako retorika, kao sastavni deo osnovnog obrazovanja, ne predstavlja dodatni balast ili teret, već da, upravo zbog svojih jedinstvenih (tj. klasičnih) karakteristika, omogućava kritički osvrt na znanje i podstiče demokratske procese u školskoj sredini, što predstavlja jedan od ključnih elemenata razvoja učeničkih kompetencija za efikasno učešće u savremenim demokratskim kulturama. ; In the paper, we shall present the characteristics of teaching rhetoric as a compulsory elective subject in the ninth grade of elementary school in Slovenia. It represents a unique education feature, since in other European educational systems (as well as elsewhere in the world) at elementary level they are not familiar with an independent subject where pupils could systematically learn the principles of successful public persuasion. After a brief presentation of the circumstances surrounding the placement of the subject of rhetoric in the Slovenian elementary school curriculum, we shall outline its pedagogical characteristics and present some particularities of its practical carrying out from 1999 to the present day. The main focus in the second part of our paper shall be the presentation of the results of the project "Developing of theoretical bases and practical guidelines for teaching rhetoric in the primary and secondary school" which has been taking part at the Educational Research Institute Slovenia from 2018. We will demonstrate the main (content and didactic) directions of developing a new version of the curriculum for teaching rhetoric in the primary school, thus trying to show that rhetoric, seen as an integral part of the elementary education, does not represent an additional ballast or burden. On the contrary, precisely because of its unique (i.e. classical) features, it enables a critical reflection of knowledge and promotes democratic processes within the school environment, which represent one of the key elements in development of student competences for effective participation in modern democratic cultures. ; Zbornik rezimea / 24. Međunarodna naučna konferencija "Pedagoška istraživanja i školska praksa ; Book of abstracts / 24th International Scientific Conference "Educational Research and School Practice"

Polazeći od uverenja da u savremenom svetu postoji izuzetno visok nivo uzajamnezavisnosti država i regiona, odnosno nedeljivost bezbednosti na globalnom nivou,Republika Srbija se u svom delovanju na spoljnopolitičkom planu zalaže za afirmacijukoncepta kooperativne bezbednosti. Smatrajući da se razvijanjem procesa saradnje nabilateralnom i multilateralnom planu može znatno doprineti nacionalnojbezbednosti, zalaže se za jačanje uloge Ujedinjenih nacija kao svetske organizacije,dobijanje statusa članice Evropske unije i aktivno učešće u programu NATO"Partnerstvo za mir", uz stav o neutralnosti zemlje u odnosu na postojeće vojne saveze.Tokom prethodne decenije (naročito poslednjih nekoliko godina) evidentna jeekspanzija u pogledu upotrebe Vojske Srbije u multinacionalnim operacijama. Uzizuzetno povećanje broja angažovanih pripadnika Ministarstva odbrane i Vojske Srbije,proširen je i okvir delovanja – pored misija Ujedinjenih nacija naša zemlja učestvuje iu multinacionalnim operacijama Evropske unije.Kao jedan od osnivača Pokreta nesvrstanih zemalja, u uslovima blokovske podelesveta, Jugoslavija je među članicama Ujedinjenih nacija bila veoma zapažena zbog svogučešća u mirovnim misijama, čime je davala konkretan doprinos očuvanju mira u svetu.U izmenjenim međunarodnim okolnostima nakon "hladnog rata", priroda sukoba u svetuse bitno promenila (sa međudržavnog, težište sukoba je pomereno na nivo unutardržava), a samim tim i način njihovog rešavanja. Nastavljajući tradiciju učešća umirovnim operacijama Ujedinjenih nacija, naša zemlja daje znatan doprinos savremenimmultidimenzionalnim operacijama. ; Starting from the belief that there is a very high level of interdependence betweencountries and regions in the modern world, that is indivisibility of security at a global level, theRepublic of Serbia, acting on its foreign policy plan, advocates affirmation of cooperativesecurity concept. Considering the fact that development of cooperation at a bilateral andmultilateral level can significantly contribute to national security, it advocates strengthening ofthe role of the UN as the world organization, getting the status of the EU member and activeparticipation in the NATO programme "Partnership for Peace", taking into account the opinionon neutrality of the country in relation to the existing military alliances.During the previous decade (particularly the last couple of years) the expansion in termsof the Serbian Armed Forces engagement in multinational operations has been obvious. Inaddition to a significant increase in the number of the engaged Ministry of Defence and SerbianArmed Forces personnel, the engagement framework has been expanded – besides the UNmissions our country participates in the EU multinational operations, as well.As one of the founders of the Non-Aligned Movement, in the condition of the worlddivision into blocs, Yugoslavia was rather noticeable among the UN members due to itsparticipation in peacekeeping missions, thus giving a concrete contribution to peacekeeping inthe world. In the changed international circumstances after the Cold War, the nature of conflictsin the world has largely changed (the focus of conflicts has been transferred from intercountry toa level of intracountry conflicts), and the way of their resolution, as well. Following the traditionof participation in the UN peacekeeping operations, our country gives a significant contributionto contemporary multidimensional operations.

Starting from the belief that there is a very high level of interdependence between countries and regions in the modern world, that is indivisibility of security at a global level, the Republic of Serbia, acting on its foreign policy plan, advocates affirmation of cooperative security concept. Considering the fact that development of cooperation at a bilateral and multilateral level can significantly contribute to national security, it advocates strengthening of the role of the UN as the world organization, getting the status of the EU member and active participation in the NATO programme "Partnership for Peace", taking into account the opinion on neutrality of the country in relation to the existing military alliances. During the previous decade (particularly the last couple of years) the expansion in terms of the Serbian Armed Forces engagement in multinational operations has been obvious. In addition to a significant increase in the number of the engaged Ministry of Defence and Serbian Armed Forces personnel, the engagement framework has been expanded – besides the UN missions our country participates in the EU multinational operations, as well. As one of the founders of the Non-Aligned Movement, in the condition of the world division into blocs, Yugoslavia was rather noticeable among the UN members due to its participation in peacekeeping missions, thus giving a concrete contribution to peacekeeping in the world. In the changed international circumstances after the Cold War, the nature of conflicts in the world has largely changed (the focus of conflicts has been transferred from intercountry to a level of intracountry conflicts), and the way of their resolution, as well. Following the tradition of participation in the UN peacekeeping operations, our country gives a significant contribution to contemporary multidimensional operations. ; Полазећи од уверења да у савременом свету постоји изузетно висок ниво узајамне зависности држава и региона, односно недељивост безбедности на глобалном нивоу, Република Србија се у свом деловању на спољнополитичком плану залаже за афирмацију концепта кооперативне безбедности. Сматрајући да се развијањем процеса сарадње на билатералном и мултилатералном плану може знатно допринети националној безбедности, залаже се за јачање улоге Уједињених нација као светске организације, добијање статуса чланице Европске уније и активно учешће у програму НАТО "Партнерство за мир", уз став о неутралности земље у односу на постојеће војне савезе. Током претходне деценије (нарочито последњих неколико година) евидентна је експанзија у погледу употребе Војске Србије у мултинационалним операцијама. Уз изузетно повећање броја ангажованих припадника Министарства одбране и Војске Србије, проширен је и оквир деловања – поред мисија Уједињених нација наша земља учествује и у мултинационалним операцијама Европске уније. Као један од оснивача Покрета несврстаних земаља, у условима блоковске поделе света, Југославија је међу чланицама Уједињених нација била веома запажена због свог учешћа у мировним мисијама, чиме је давала конкретан допринос очувању мира у свету. У измењеним међународним околностима након "хладног рата", природа сукоба у свету се битно променила (са међудржавног, тежиште сукоба је померено на ниво унутар држава), а самим тим и начин њиховог решавања. Настављајући традицију учешћа у мировним операцијама Уједињених нација, наша земља даје знатан допринос савременим мултидимензионалним операцијама.

Монографија "Зграде школских и предшколских установа – методолошки оквир формирања типологије и побољшања енергетске ефикасности" представља теоретску подлогу рада и основне принципе истраживања којим су посебно обухваћени: историјски преглед развоја зграда школских и предшколских установа, развој регулативе ове области, методологија вршења пописа и формирања типологије зграда, принципи унапређења и прорачун потенцијалне уштеде енергије као и смањења емисије угљен-диоксида кроз процесе енергетске обнове зграда на нивоу Републике Србије. ; Monograph "School and Kindergarten Buildings- a methodological framework for the formation of typology and the improvement of energy efficiency" represents a theoretical basis of our work and basic research principles, especially covering the following: historical overview of the school and kindergarten buildings development, development of legislation in this area, methodology for taking inventory and forming the typology of buildings, improvement principles and calculation of potential energy savings and CO2 emission reduction via the processes of energy rehabilitation of buildings in the Republic of Serbia.

Увођење општих знања о музици (теоријских и практичних) у програме основног и средњег образовања започето је у југословенским крајевима још крајем 19. века уз свест о њиховој значајној васпитној, развојној и етичкој улози. Такво схватање функције музичког образовања и васпитања одржало се и након Првог светског рата, с тим да је потреба за темељнијим приступом у овој области која се манифестовала кроз бројне законодавне и административне подухвате подстакла промишљање његових нових видова организовања и спровођења. О задацима, циљевима и формама музичког образовања и уједно наставе музике у југословенском друштву и његовом образовном систему дискутовало се опсежно у стручним круговима. У овом раду анализираћемо неке од кључних проблема који су се издвојили у расправама музичких стручњакаи педагога указујући на појединачне приступе њиховом тумачењу, те теоријској и/или практичној елаборацији. ; The insclusion of music in the curriculum of primary and secondary schools throughout regions of Kingdom of Serbia and Austria-Hungary (future territory of the Kingdom of Yugoslavia) started in the end of the 19th century. Already in that time, the belief that music had an important social, psychosocial and ethical role was spreaded among pedagogues and theoreticians. the same belif was even more accentuated after the First world war with the emphasis on modification of legislative regulations and bureacratical frames. At the same time, it provoked discussions on the posssibilities of new approaches to music education in primary and secondary schools. Among other things, music specialists debated on the concept and goals of music education in Yugoslav society. In this paper, we analysed some of the key issues that appeared in the discourse of music experts illuminating their diverse interpretations and theoretical and practical elaborations. Our focus was on articles and investigations of Serbian, Croat and Slovene experts such were Miloje Milojević, Antun Dobronić, Pavle Markovac and Dragotin Cvetko. ; Према књизи апстраката, зборник је резултат међународног научног скупа "Владо С. Милошевић : етномузиколог, композитор и педагог", одржаног у Бања Луци 12. и 13. априла 2013. године, у оквиру манифестације "Дани Владе С. Милошевића".

U radu se razmatra ekološko obrazovanje u Srbiji, kroz analizu trenutnog stanja, ukazivanje na ključne probleme u ovoj oblasti i moguće pravce daljeg razvoja. U prvom delu rada dat je prikaz razvoja ekološkog obrazovanja u našoj zemlji sa naglaskom na ključne faze u ovom procesu. Put razvoja ekološkog obrazovanja u Srbiji kretao se od izrazitog antropocentrizma i antagonizma između čoveka i prirode, preko umerenog antropocentrizma sa primesama ekoncentrizma, do dominantnog ekocentrizma. Primetno je da razvoj ekološkog obrazovanja u našoj zemlji kasni bar jednu deceniju u odnosu na društvene okolnosti, što otvara brojne implikacije za obrazovni sistem i društvo u celini. Kada je u pitanju nastavni proces, analiza stanja pokazuje pomake koji su učinjeni implementiranjem novih sadržaja iz oblasti ekologije i održivog razvoja u postojeće predmete, kao i uvođenjem izbornih predmeta koji se odnose na ekološko obrazovanje. Pomaci su učinjeni i u domenu vannastavnih aktivnosti koje su obogaćene sadržajima iz oblasti ekologije, kao i u okviru obrazovnih politika škola, uvođenjem posebnih rubrika u školske programe kojima se definišu planirane aktivnosti iz ove oblasti. U drugom delu rada napravljen je osvrt na ključne probleme do kojih se došlo analizom postojećeg stanja u oblasti ekološkog obrazovanja. Kao največi problem izdvaja se primetni jaz između usvojenog znanja iz oblasti ekologije i individualnog delovanja pojedinca u svakodnevnom životu u pravcu očuvanja životne sredine. Pored toga, u nastavi se još uvek u nedovoljnoj meri primenjuju interdisciplinarni pristup i projektna nastava zasnovana na istraživanju čiji je doprinos u učenju ekoloških sadržaja potvrđen u nalazima brojnih istraživanja. U trećem delu rada date su preporuke za dalji razvoj ekološkog obrazovanja u našoj zemlji koje se prevashodno odnose na način učenja ekoloških sadržaja u okviru škole i koje imaju važne implikacije za kreatore obrazovnih politika, lidere u školama i praktičare. Na prvom mestu, škole bi trebalo da budu usmerene na stvaranje mogućnosti za istinski, receptivni i refleksivni odnos učenika sa prirodom. To bi značilo da se u procesu učenja ekoloških sadržaja primene pristupi čiji je uspeh već potvrđen, poput interdisciplinarnog pristupa i projektne nastave. Ostvarivanju ovog cilja pomoglo bi i intenziviranje vannastavnih aktivnosti kroz unapređivanje već postojećih (ekskurzije, nastava u prirodi) kao i uvođenjem novih, na primer ekoloških kampova i drugih organizovanih aktivnosti u prirodi koje podrazumevaju veću angažovanost učenika. Na taj način bi bilo omogućeno da se znanja stečena u nastavi povežu sa neposrednim iskustvom u prirodi. Time bi se podigao kvalitet dobijenih znanja iz ove oblasti, a ostvario bi se i pozitivan uticaj na voljni i emocionalni aspekt ličnosti učenika, što bi vodilo ka njihovoj većoj svesti o potrebi zaštite životne sredine, kao i njihovoj većoj participaciji u konkretnim aktivnostima koje se tiču očuvanja prirode i njenih resursa. Na kraju, ukazano je na važnost finansijskog aspekta, pa se kao preporuka za obrazovnu politiku ističe da su potrebna veća ulaganja kako bi škole mogle dobijena sredstva da iskoriste za podizanje svojih kapaciteta u oblasti ekološkog obrazovanja, obogaćivanje nastavnih resursa, kao i za obučavanje nastavnog kadra. ; The paper deliberates environmental education in Serbia by analysing the current situation, pointing to key problems in this area and potential trends of further development. The first part of the paper is an overview of environmental education development in our country with an emphasis on key stages in this process. The developmental path of environmental education in Serbia has unfolded from strong anthropocentrism and antagonism between the man and nature, through moderate anthropocentrism with hints of ecocentrism, to dominant ecocentrism. It is obvious that development of environmental education in our country is at least a decade late vis-à-vis social circumstances, which opens a number of implications for education system and overall society. With regard to teaching process, the current situation analysis reveals the progress made by implementing new contents from the fields of ecology and sustainable development in the existing subjects, as well as by introducing elective courses related to environmental education. The progress has also been made in terms of extracurricular activities that have been enriched with ecology contents, as well as within educational policies of schools by introducing special sections in the school curricula that define planned activities in this field. The second part of the paper focuses on the key issues arising from the analysis of current situation in environmental education. The greatest problem is an apparent gap between acquired ecology knowledge and the individual's actions in everyday life regarding environmental protection. In addition, the interdisciplinary approach and research-based project teaching whose contribution to learning the environmental contents has been acknowledged by results of numerous studies are still not adequately applied in teaching. The third part of the paper provides recommendations for further development of environmental education in our country. They primarily refer to the way environmental education is taught in school and have important implications for education policy makers, school leaders and practitioners. Primarily, the schools should aim at creating opportunities for genuine, receptive and reflective relationship of students with nature. This would mean using already validated approaches to learning of environmental contents, such as interdisciplinary approach and project-based teaching. Intensifying the extracurricular activities through improvement of already existing activities (excursions, outdoor classes) and introduction of new ones, for example eco-camps and other organized outdoor activities involving a greater student engagement, would also help in achieving this goal. In this way the correlation between the classroom-obtained knowledge and immediate experience in nature would be enabled. This would improve the quality of knowledge from this field, and have a positive effect on wilful and emotional aspect of students' personality. This would also lead to their greater awareness of the need for environmental protection, as well as their greater participation in particular activities related to conservation of nature and its resources. Finally, the importance of financial aspect is underlined and the recommendation for education policy refers to requirement for greater investments. In this way, the schools could use the received funds for increasing their environmental education capacities, improving the teaching resources and training the teaching staff. ; Zbornik rezimea / 24. Međunarodna naučna konferencija "Pedagoška istraživanja i školska praksa ; Book of abstracts / 24th International Scientific Conference "Educational Research and School Practice"

Standardi kompetencija direktora ustanova obrazovanja i vaspitanja u Srbiji (2013), kao i zakonska regulativa koja se odnosi na direktore, propisuju kompleksne i raznovrsne uloge i zadatke. Novija istraživanja u oblasti obrazovnog liderstva pokazuju da su direktori veoma opterećeni, zbog čega im je posebno teško da uspostave ravnotežu između dve najvažnije uloge: pedagoškog lidera i menadžera škole. Cilj ovog rada je da utvrdimo da li je pomenuti problem, na koji direktori ukazuju, nov ili je postojao i u prošlosti. S tim u vezi, analizirale smo radove o direktorima škola koji su objavljeni u časopisu Nastava i vaspitanje u periodu od početka izlaženja časopisa (1951. godine) do osamdesetih godina 20. veka. U tekstovima smo tragale za opisima uloga direktora, za sadržajem zadataka putem kojih se ove uloge ostvaruju, kao i za iskazima autora koji potencijalno ukazuju na problem balansa između dve najvažnije uloge. Na osnovu analize sadržaja 14 tekstova utvrdile smo da su autori značajno više pažnje posvetili razmatranju pedagoško-instruktivne uloge direktora, nego razmatranju uloge direktora kao menadžera škole. Pedagoško-instruktivnu ulogu opisuju kroz sledeće zadatke: planiranje i programiranje nastavnog procesa, posete časovima, praćenje rada nastavnika i pružanje neophodne pomoći posebno mlađim nastavnicima, praćenje učeničkog znanja i napredovanja, planiranje i organizacija individualnog i kolektivnog stručnog usavršavanja nastavnika, stvaranje uslova za efikasnu saradnju sa školskim pedagogom i tako dalje. Na osnovu istraživanja i iskustava iz školske prakse autori su ukazivali na to da je pedagoška uloga direktora zapostavljena, zbog njihove opterećenosti poslovima koji pripadaju menadžerskoj ulozi. Pored toga, ukazivali su i na nedostatak istraživanja u oblasti pedagoškog liderstva, kao i na potrebu za organizovanjem seminara koji bi se programski zasnivali na stvarnim interesovanjima i potrebama direktora škola. Dakle, rezultati naše analize upućuju na relativno dug vremenski period postojanja sličnih problema u oblasti obrazovnog liderstva u Srbiji, što bi trebalo da predstavlja dodatni podsticaj za istraživače i kreatore obrazovnih politika u pronalaženju adekvatnih strategija podrške direktorima škola u balansiranju ključnih uloga. U radu se diskutuje o rešenjima – kao što su distributivno liderstvo, mentorstvo i facilitacija prilikom uvođenja novih direktora u posao – koja su se u drugim obrazovnim sistemima pokazala kao efektivna za unapređivanje kvaliteta rada škole. ; Standards of competencies for principals of educational institutions in Serbia (2013), as well as the legislation related to principals, stipulate complex and diverse roles and tasks. Recent research in the field of educational leadership shows that principals are overburdened, and therefore have difficulties in balancing out the two most important roles: of educational leader and school manager. The objective of this paper is to determine whether this problem, signalled by the principals, is new or has existed in the past as well. In this regard, we analysed the articles on principals published in the journal Teaching and education from the beginning of its publication (1951) till 1980s. In the articles, we searched for descriptions of the principals' roles, the content of their professional tasks, as well as for authors' statements that potentially point to the problem of balancing the two most important roles. Based on the content analysis of 14 articles, we found that the authors paid much more attention to educational and instructive role of the principal than to the principal's role of a school manager. They describe the educational and instructive role through the following tasks: planning and programming of the teaching process, visits to classes, monitoring the work of teachers and providing necessary assistance particularly to younger teachers, monitoring of students' knowledge and progress, planning and organization of individual and collective in-service teacher trainings, creating conditions for efficient cooperation with a school counsellor and so on. Based on the research and experience from the school practice, the authors indicated that the educational role of principals was neglected due to burden of tasks belonging to managerial role. In addition, they pointed to the lack of research in the field of educational leadership, as well as to the need for organizing seminars which would be topically based on real interests and needs of principals. Therefore, the results of our analysis point to a relatively long period of similar problems in the field of educational leadership in Serbia, which is supposed to provide additional motivation to researchers and educational policy makers for finding adequate strategies for supporting the principals in balancing their key roles. The paper discusses solutions - such as distributed leadership, mentoring, and facilitation in introducing new principals into job - that have proven effective in other education systems in improving quality of school's operation. ; Zbornik rezimea / 24. Međunarodna naučna konferencija "Pedagoška istraživanja i školska praksa ; Book of abstracts / 24th International Scientific Conference "Educational Research and School Practice"