Wearing religious symbols at work in the ECtHR's judgments ; Noszenie symboli religijnych w pracy w świetle wyroków ETPCz

Abstract

Freedom of speech and freedom of conscience and religion are essential human rights which are protected, among others, by the ECHR. The number of the European Court of Human Rights' decisions on wearing religious symbols (in a form of a Christian cross, a Muslim veil or a headscarf) at work remains small. Nevertheless, some interpretation guidelines can be identified in particular on how to ensure that an interference with Article 9 of the 1950 Convention has to be proportionate and "necessary in a democratic society". Owing to a lack of European-wide consensus on states' approach to religion, a state exercises a wide margin of appreciation. Nevertheless, a state always has to take into account rights of the others, in particular those who are dependent on (e.g. patience at hospital) employees or are prone to an impact of employees (e.g. pupils and students). Thus, dress codes confirming a secular nature and religious neutrality of a State not always violates Article 9 of the ECHR. Rules apply mainly to public bodies, but a state liability may also be found to private company's cases. Details of each employment contract and of the employee's conduct have to be always analysed. The dress code rules applied to man and women and irrespective to their religion, so the Court has not declared it to be discriminatory because of sex or religion of employees. ; Wolność słowa oraz wolność sumienia i religii to podstawowe prawa człowieka, które są chronione m.in. przez ETPCz. Liczba orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka dotyczących noszenia symboli religijnych (w postaci chrześcijańskiego krzyża, muzułmańskiego welonu czy chusty) w miejscu pracy jest w dalszym ciągu niewielka. Niemniej można wskazać pewne wytyczne interpretacyjne, w szczególności dotyczące sposobu zapewnienia, że ingerencja w art. 9 Konwencji z 1950 r. musi być proporcjonalna i "niezbędna w demokratycznym społeczeństwie". Ze względu na brak ogólnoeuropejskiego konsensusu w sprawie podejścia państw do religii, państwo korzysta z szerokiego marginesu uznaniowości. Z drugiej strony, państwo zawsze musi brać pod uwagę prawa innych osób, w szczególności zależnych od pracowników (np. pacjentów w szpitalu) lub podatnych na wpływy pracowników (np. uczniów i studentów). Dlatego też zasady ubioru potwierdzające świecki charakter i neutralność religijną państwa nie zawsze naruszają artykuł 9 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Przepisy dotyczą głównie instytucji publicznych, natomiast odpowiedzialność państwa może być stwierdzona również w przypadku przedsiębiorstw prywatnych. Należy zawsze dokonywać analizy szczegółów każdej umowy o pracę oraz postępowania pracownika. Zasady ubioru obowiązują mężczyzn i kobiety oraz niezależnie od ich wyznania, dlatego Trybunał nie uznał ich za dyskryminujące ze względu na płeć lub religię pracowników.