İran-Avrupa Birliği ekonomik ilişkileri (2001-2010)

Abstract

ÖZETAB günümüzde dünya ekonomisinde önemli bir yeri olan bölgesel güçlerden biridir. Giderek çok kutuplu hale gelen dünyada yeni bloklar ve güç odakları oluşmaktadır. Bu durumda eski dönemin başat aktörleri olan ABD ve AB'nin konumlarının devamı giderek zorlaşmaktadır. Ekonomik gücü elinde tutabilmenin en önemli şartının enerji kaynaklarından ucuz bir şekilde istifade edebilmek olduğu günümüzde petrol ve gaz rezervlerinin önemli bir kısmını elinde bulunduran ülkelerin stratejik önemi giderek artmaktadır.İran şu anda dünyanın ikinci en büyük petrol rezervine ve aynı zamanda dünyanın ikinci en büyük doğal gaz rezervine sahiptir. Dünya petrol rezervlerinin azaldığı ve doğal gaz kullanımının yaygınlaştığı bir dönemde İran'ın bu doğal kaynakları AB'nin dikkatini çekmektedir. Küreselleştikçe enerji açlığı çeken bir dünyada İran'ın sahip olduğu enerji rezervleri hiçbir ülke ve teşkilat tarafından özellikle AB açısından göz ardı edilemez. İran-AB ekonomik ilişkilerinin arz ettiği bu önemden dolayı bu tez konusu üzerinde sayın hocam Gülfettin Çelik'in yönlendirmeleriyle çalışmaya karar verdik.Avrupa Birliği İran Ekonomik İlişkileri konulu tezimiz üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde İran'ın altyapısı; karayolları, demiryolları, havayolları, denizyolları, telekomünikasyon sistemi ve onu etkiyen doğal yapı ayrıca İran'ın gelişmişlik düzeyi hakkında bilgi verilmektedir.Tezimizin ikinci bölümünde İran'ın para, enerji ve teknoloji politikaları anlatılmaktadır. Ayrıca ikinci bölümde İran'ın Avrupa Birliği ile olan ekonomik ilişkileri, başta ticaret olmak üzere üretim, sermaye hareketleri ve ortak proje ve yatırımlar anlatılmakta ve Almanya, İtalya, Fransa ve İspanya gibi İran'la ekonomik ilişkilerde ön plana çıkan AB üyesi devletler ayrıntılı olarak ele alınmaktadır.Son bölümde ise Avrupa Birliği ve İran ilişkilerini ekonomik yönden etkileyen siyasal, kültürel, güvenlik vb. faktörler ele alınmıştır. Ayrıca küreselleşmenin AB İran ekonomik ilişkilerine etkisi son bölümde ele alınan konulardandır. Bu konular ekler bölümündeki kronoloji ile desteklenmiştir. Bu üç bölümde anlatılanlar ile tezin savı olan "AB niçin istikrarlı bir İran istediği" kanıtlanmaya çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: AB, İran, Ekonomik İlişkileri; Üretim, Ticaret, Sermaye Hareketleri, Ortak Proje ve Yatırımlar, Almanya-İran, Fransa-İran, İtalya-İran, İspanya-İran, İran; Altyapısı, Coğrafyası, GSMH, Parası, Enerjisi, Teknolojisi, Güvenlik, Siyaset, Küreselleşme ve Kronoloji. ABSTRACTThe EU is one of the regional powers which has an important place in today's world economy. The new blocks and the power focuses are created in the world that becomes increasingly multi-polar. In this case, the continuity of the position of former principal actors; The United States and the EU; is becoming more difficult. Today in which the most important condition of being able to keep economic power in the hands is to take advantage of the energy sources in an inexpensive way; the strategic importance of the countries that retain the most significant part of oil and gas reserves is gradually increasing. Currently; Iran has the world's second largest oil and natural gas reserves. At the time in which the world's oil and natural gas reserves are decreased and the use of natural gas is become widespread; Iran's these resources have attracted the attention of the EU. In the world that goes hungry of energy as become global; the energy reserves of Iran can not be ignored by any country or organization especially by the EU. Because of the significance of Iran-EU economic relations; I decided to study on the subject of this thesis, with the orientations of my dear theacher Prof. Dr. Gülfettin Çelik.Our thesis on Iran-European Union Economic Relations is composed of three parts: In the first part; Iran's infrastructure, i.e. roads, railways, airlines, maritime, telecommunications system, and the natural structures that affect this infrastructure besides the Iran's level of development is described.In the second part of the thesis, Iran's policy of currency, energy and technology is desribed. Besides, in the second part; Iran-European Union economic relations; i.e. trade, production, capital movements and joint projects; and investments are discussed. The EU member states that are prominent in the EU-Iran economic relations sucs as Germany, Italy, France and Spain are discussed in detail. In the last part; the factors that affect in economic aspects, such as political, cultural, security, etc. are discussed. Moreover, the effect of globalization on EU-Iran economic relations, is one of the topics discussed in the final part. These issues were supported by the chronology in the appendix. With the arguments in the three parts of this thesis, the main assertion of the thesis which is "why the EU wants a stable Iran," was to be proved.Keywords: EU, Iran, Economic Relations, Production, Trade, Capital Flows, Joint Projects and Investments, Germany-Iran, France and Iran, Italy and Iran, Spain and Iran, Iran; Infrastructure, Geography, GNP, Money, Energy, Technology, Security, Politics, Globalization and Chronology