Non-governmental organisations in Turkey and the European Union

Abstract

ÖzetDemokratik ülkelerde Sivil Toplum Kuruluşları (STK'lar) toplumun önemli birer öğesi haline geldi; bir ülkede demokrasi seviyesi yükseldikçe STK'ların sayısı, kalitesi ve etkinlikleri de artmaktadır. Bu nedenle bu tezin baş tarafında "sivil toplum" ve "demokrasi" kavramlarının tarih boyunca gelişmesi incelendi. Antik Yunan'dan başlayarak, günümüze kadar birçok filozof bu iki kavramın gelişmesi için çalışmalar yaptılar.Avrupa'daki feodal yapıda şehir-devletler arasında ticari faaliyetlerin arttığı 11. yüzyıldan itibaren Sivil Toplum kuruluşları oluşmaya başladı; ticari faaliyetler arttıkça tüccarlar daha zenginleşti ve toplumlar içindeki etkinlikleri arttı. Özellikle İtalya ve İngiltere'de bilimsel sivil toplum kuruluşları 17. asrın ortalarında çok etkin hale gelmişlerdi ve bir çok bilimsel buluşu gerçekleştirdiler. Batı Avrupa ülkelerindeki bazı krallar bu kuruluşları cesaretlendiriyor ve hatta mali yönden destekliyorlardı. Halbuki Osmanlı İmparatorluğunda ilk sivil toplum örgütü 19. yüzyılın ikinci yarısından sonra, yani Avrupa'daki bilimsel NGO'lardan 200 yıl sonra, kurulabilmişti. Bu gecikmenin ana sebebi Osmanlı yöneticilerinin kafa yapısında yatmaktadır; onlar eğer sivil toplumun örgütlenmesine izin verirlerse toplum üzerindeki otoritelerinin bir kısmını onlara devretmek zorunda kalacaklarından korkuyorlardı.Osmanlı İmparatorluğu'nda ve daha sonra Türkiye Cumhuriyeti'ndeki STK sayısı, yönetim şekli daha demokratik yapıya kavuştukça arttı; aynı zamanda bunların kamu oyu oluşturulmasındaki etkinlikleri de buna paralel olarak arttı. Türkiye sosyal ve politik standartlarını Avrupa Birliği (AB) kriterlerine uydurmak amacıyla geliştirdiği son dönemde STK'ların prestij ve etkinlikleri daha da arttı. AB; Türkiye'yi Avrupalılaştırma projesi çerçevesinde Türkiye'deki STK'ların etkinliklerini arttırmak için, bunların hazırlayıp yönettiği projeleri AB fonlarından desteklemektedir.Bu günlerde Türkiye'de on binlerce STK vardır; kamu oyunu oluşturmalarındaki etkinlik ve Türkiye'nin AB'ye tam üye olarak katılabilmesi için yaptıkları etkin lobi faaliyetleri nedeniyle bunların bazıları kamuoyu tarafından çok iyi tanınmaktadır. Bu tezde kamu oyu tarafından daha az bilinen fakat yönettikleri projeleri AB fonlarından desteklenen ve lobi faaliyetleri ile etkili olan bazı STK'lar örnek olarak sunulmuştur. Böyle bir seçim yapılmasının sebeplerinden biri STK'ların ne kadar yaygınlaşmış olduğunu göstermektir, diğer bir neden de STK'lar tarafından oluşturulup yönetilen projeler için ne gibi AB fonlarınınmevcut olduğu konusunda bilgi vermektir.AbstractNon Governmental Organizations (NGOs) became one of the important tools of civil society in democratic countries; as the level of democracy improved in a country, number, quality and effectiveness of NGOs are also increased. For this reason historical developments of the concepts of "civil society" and "democracy" are studied at the beginning of the thesis. Starting in the ancient Greek period many philosophers helped to improve these two concepts through out the history.Civil society associations started to be formed in Europe in the 11th century, when the commerce among the city-states of feudalist Europe increased; they became more effective as they became wealthier. Scientific associations were very effective in the realization of many scientific inventions especially in Italy and in England in the mid 17th century. Even some kings in Western Europe encouraged and financially supported some of these scientific associations. Where as the first NGO in Ottoman Empire could be established only in the second half of the 19th century; 200 years later than these scientific NGOs in Europe. The reason for this delay was in the mentality of the Ottoman administrators; they were afraid of loosing some of their authority over the public if they would allow the establishment of the civil society associations.Number of NGOs in the Ottoman Empire and later in the Republic of Turkey increased as the governing regimes get more democratic and they became more effective in forming the public opinion; their prestige and effectiveness are further increased after Turkey started to alter its social and political standards towards the EU criterion. EU is helping the Turkish NGOs to increase their effectiveness by supporting their projects through EU founds as a part of its Europeanization policy.There are tens of thousands of NGOs in Turkey in these days; some of them are very well known with their effectiveness in forming public opinion and/or with their lobbying activities, especially lobbying for the acceptance of Turkey as a full member to EU. In this thesis some of the less popular NGOs are presented with their projects which are supported by EU founds and with their lobbying activities. One of the reasons for this selection is to emphasize the spread of NGOs all over the country, another reason is to indicate the types of founds available for the projects which are led by the NGOs.