Güney-güney işbirliği çerçevesinde dış politika aracı olarak yükselen güçlerin kalkınma yardımı : Sahra Altı Afrika'da Çin örneği

Abstract

BRICS içerisinde yer alan (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) yükselen güçlerinin 21. Yüzyıldan itibaren uluslararası siyasette öne çıkışı kalkınma için işbirliğinin teşvik edilmesi fikrine yeni bir ivme kazandırmıştır. Bu süreçte BRICS'in yapmış olduğu dış yardımlar artırmış ve özellikle Güney ülkeleriyle Güney-Güney işbirliği yoluyla farklı ekonomik işbirliği yolları ve alanları ortaya çıkmıştır. Bu tez, genel olarak bu beş ülke ve özel olarak Çin tarafından Sahra Altı Afrika'da yürütülen ikili dış yardım faaliyetlerine ilişkin hali hazırda var olan ama oldukça kısıtlı olan mevcut literatüre katkı sağlamayı hedeflemektedir. Yükselen donörler olarak nitelendirilen bu devletler, son yıllarda uluslararası kalkınmada istikrarlı bir şekilde öne çıkarken esasen 1950'li yıllara kadar uzanan dış yardım programları ile kesinlikle bu alanda yeni değiller. Böyle olmakla birlikte söz konusu devletlerin dünyanın dört bir yanındaki yardım faaliyetleri kimi zaman Amerika Birleşik Devletleri, Batı Avrupa ve Japonya'nın hakim olduğu uluslararası yardım mimarisine bir tehdit olarak algılanmaktadır. Kalkınma yardımının Güney-Güney işbirliği çerçevesinde önemli bir dış politika aracı olduğu varsayımından yola çıkarak, bu tez söz konusu yükselen güçleri bu alanda harekete geçiren motivasyonların neler olduğunu sorgulamaktadır. Dış yardımın araçsallaştırılmasının arkasındaki temel motivasyonlar nelerdir? Yükselen donörler uluslararası kalkınmada geleneksel bağışçılardan farklı mı? Sahra altı Afrika'nın dış yardımın ana alıcısı olduğu ve doğal kaynaklar açısından zengin olduğu düşünüldüğünde, Çin dış politika araçlarını Sahra altı Afrika ile olan işbirliğinde nasıl ve ne amaçla kullanıyor? Son olarak, uluslararası politikada kalkınma yardımı farklı bağışçılar arasında bir rekabet unsuru olmakla birlikte, aynı zamanda farklı yönelim, teknik ve politik özelliklerine sahip olan bağışçıların her birinin kendi aralarında işi paylaştıkları ileri sürülebilir. Bütün bunlar bize kalkınma yardımı ortamının büyük oranda değiştiğini göstermektedir.İÇİNDEKİLER . . . benTEŞEKKÜRLER . . . ivÖZ . . . vÖZET . . . viKISALTMALAR, KISALTMALAR VE KISALTMALAR LİSTESİ . viiBÖLÜM 1GENEL TANITIM1.1 Sorunun bağlamı veya ifadesi . . 11.2 Araştırma hedefleri ve soruları. . . 71.3 Çalışmanın önemi. . . 81.4 Konunun kapsamı, sınırlaması ve metodolojisi. . . 91.5 Tezin yapısı. . . 10BÖLÜM 2KALKINMA YARDIMI: KAVRAMSAL VE TEORİK ÇERÇEVE2.1 KAVRAMSAL ÇERÇEVE . . 112.1.1 Dış yardım . . . 112.1.1.1 Tanım . . 112.1.2 Yabancı yardım türleri . . 162.1.2.1 Resmi kalkınma yardımı . . 172.1.2.2 Diğer hükümetler arası yardım . . 182.1.2.3 Hükümet dışı yardım . . 192.1.3 Dış yardım için farklı motivasyonlar . . 202.1.3.1 Siyasi-diplomatik . . 21ii2.1.3.2 Askeri güvenlik . . 222.1.3.3 İnsani Yardım . . 232.1.3.4 Özgecil veya gelişimsel . . 232.1.3.5 Ticari . . 242.1.3.6 Prestij . . . 252.1.4 Dış yardım kanalları . . 262.2 KURAMSAL ÇERÇEVE . . 302.2.1 Gerçekçi teoriler . . 322.2.1.1 Klasik gerçekçilik . . 332.2.1.2 Neo-gerçekçilik . . 342.2.1.3 Neoklasik gerçekçilik . . 362.2.2 Liberal teoriler . . 382.2.3 Yapılandırmacı teoriler . . 412.2.4 Global Sistem Teorisi (TSM) . . 43BÖLÜM 3KALKINMA YARDIM MİMARİSİ: KALKINMA YARDIMI BAĞIŞÇILARI OLARAK GELİŞMEKTE OLAN GÜÇLERİN BİR PROFİLİ3.1 Geleneksel yardımdan Güney-Güney işbirliğine: literatürün gözden geçirilmesi . 453.2 Yükselen güçlerin Güney-Güney işbirliğine katkısı . 533.3 Kalkınma yardımında ortaklar olarak yükselen güçler . 563.4 BRICS geliştirme yardımının farkı nedir? . 624. BÖLÜMULUSLARARASI KALKINMADA GELİŞMEKTE OLAN GÜÇLERİN KONUMU: SAHARAN ALTINDA AFRİKA'DA ÇİN ÖRNEĞİ4.1 Afrika'ya Çin yardımına tarihsel bir bakış . . 67iii4.2 Yükselen bir donör olarak Çin . . 714.3 Çin'in dış yardımına yönelik motivasyonlar . . 754.3.1 Siyasi nedenler . . 754.3.1.1 Tek Çin politikası: uluslararası tanınma arayışı . . . 764.3.1.2 Uluslararası kuruluşlarda destek alma . 784.3.1.3 İyi bir uluslararası imaj yansıtma . . 794.3.2 Ticari çıkarlar . . 804.3.2.1 Çin şirketlerine uluslararası pazarların açılması . 814.3.2.2 Doğal kaynaklara güvenli erişim . . 824.3.3 Gelişimsel ve insani endişeler . 844.4 Güney-Güney işbirliği örneği olarak Çin-Afrika ilişkileri . 854.5 Afrika'da Çin yardımı . . 884.5.1 Rol ve etki . . . 884.5.2 Zorluklar ve değişen eğilimler . . 90SONUÇ . . . 95KAYNAKÇA . . . 98EKLER . . . 122 --- Since the beginning of the 21st century, the rise of the emerging powers of the BRICS (Brazil, Russia, India, China and South Africa) has given new impetus to the promotion of development cooperation. the BRICS have increased their foreign assistance and established distinct avenues and means of economic cooperation, in particular through South-South cooperation with countries of the South. This dissertation provides an overview of the small but growing literature on bilateral foreign aid activities carried out in Sub-Saharan Africa by these five countries in general and China in particular. While these so-called emerging donors are steadily growing in importance in international development, they are certainly not new to the field, with foreign aid programs dating back to the 1950s. The recent increase in the size and scope of their aid activities around the world is seen by some as a threat to the international aid architecture dominated by the United States and its allies in Western Europe and Japan. Starting from the assumption that development aid represents an instrument of foreign policy within the framework of South-South cooperation, our objective is to ask ourselves what are the motivations that drive these emerging countries? What are the main motivations behind the instrumentalization of foreign aid? Are they different from traditional donors in providing aid? Given that sub-Saharan Africa is the main recipient of foreign aid and rich in natural resources, how and for what purposes is China using its foreign policy tools in its collaboration with the latter? On the international scene, development aid can indeed be an element of competition between different donors; on the other hand, we sometimes have the impression that the donors share the work, each with its own tropisms and technical and political characteristics. However, it is clear that the development aid landscape is changing dramatically.TABLE OF CONTENTS . . . iTHANKS . . . ivABSTRACT . . . vÖZET . . . viLIST OF ABBREVIATIONS, ABBREVIATIONS AND ACRONYMS . viiCHAPTER 1GENERAL INTRODUCTION1.1 Context or statement of the problem . . 11.2 Research objectives and questions. . . 71.3 Importance of the study. . . 81.4 Scope, limitation and methodology of the subject. . . 91.5 Structure of the dissertation. . . 10CHAPTER 2DEVELOPMENT AID: CONCEPTUAL AND THEORETICAL FRAMEWORK2.1 CONCEPTUAL FRAMEWORK . . 112.1.1 Foreign aid . . . 112.1.1.1 Definition . . . 112.1.2 Types of foreign aid . . 162.1.2.1 Official development assistance . . 172.1.2.2 Other intergovernmental assistance . . 182.1.2.3 Non-government assistance . . 192.1.3 The different motivations for foreign aid . . 202.1.3.1 Political-diplomatic . . 21ii2.1.3.2 Military-security . . 222.1.3.3 Humanitarian . . . 232.1.3.4 Altruistic or developmental . . 232.1.3.5 Commercial . . . 242.1.3.6 Prestige . . . 252.1.4 Channels of foreign aid . . 262.2 THEORETICAL FRAMEWORK . . 302.2.1 Realistic theories . . 322.2.1.1 Classical realism . . 332.2.1.2 Neo-realism . . . 342.2.1.3 Neoclassical realism . . 362.2.2 Liberal theories . . 382.2.3 Constructivist theories . . 412.2.4 Global Systems Theory (TSM) . . 43CHAPTER 3DEVELOPMENT AID ARCHITECTURE: A PROFILE OF EMERGING POWERS AS DEVELOPMENT AID DONORS3.1 From traditional aid to South-South cooperation: a review of the literature . 453.2 Contribution of emerging powers to South-South cooperation . 533.3 Emerging powers as partners in development aid . 563.4 How is BRICS development assistance different? . 62CHAPTER 4POSITION OF EMERGING POWERS IN INTERNATIONAL DEVELOPMENT: THE CASE OF CHINA IN SUB-SAHARAN AFRICA4.1 A historical perspective of Chinese aid to Africa . . 67iii4.2 China as an emerging donor . . 714.3 Motivations for China's foreign aid . . 754.3.1 Political reasons . . 754.3.1.1 One-China policy: the search for international recognition . . . 764.3.1.2 Obtaining support in international organizations . 784.3.1.3 Projecting a good international image . . 794.3.2 Commercial interests . . 804.3.2.1 Opening international markets to Chinese companies . 814.3.2.2 Secure access to natural resources . . 824.3.3 Developmental and humanitarian concerns . 844.4 Sino-African relations as a case of South-South cooperation . 854.5 Chinese aid in Africa . . 884.5.1 Role and impact . . . 884.5.2 Challenges and changing trends . . 90CONCLUSION . . . 95BIBLIOGRAPHY . . . 98APPENDICES . . . 122