Türkiye'de parlamenter sistemden başkanlık sistemine geçişin demokratikleşme üzerine etkileri: Karşılaştırmalı bir çalışma ; The effects of transition from parliamentarism to presidentialism on democratization: A comparative study

Abstract

Dünyada demokrasi adına gerçekleşen sistem değişikliği akımına paralel ülkemizde de parlamenter sistemden başkanlık sistemine 2017 Anayasa değişikliği ile geçildi. Bu sistem değişikliğini yorumlamak adına çalışmamızda ülkemizle benzer şekilde, Batı Avrupa'dan etkilenerek parlamenter sistemi tercih eden ve değişim talepleri karşısında parlamenter sistemden başkanlık sistemine geçen ülkeler ve bu ülkelerde başkanlık sistemi tercihinin demokraside 3. Dalga hareketi mi yoksa demokraside ters bir dalga hareketi mi yarattığına değineceğiz. Demokratik dalga analizlerini Freedom House raporları dâhilinde değerlendireceğiz. Türkiye'de 2017'de yaşanan sistem değişikliği taleplerinin geçmişi ve yeni sisteme yöneltilen olumlu-olumsuz eleştirelere çalışmamızda yer vereceğiz. Türkiye ile benzer şekilde parlamenter yönetimden, başkanlık sistemine geçen Burundi, Afganistan, Nijerya ve Sudan ülkelerinde meydana gelen demokratik dalgalara değineceğiz. Freedom House raporları dâhilinde tercih edilen bu yeni sistemler, Samuel Huntington'un değindiği üzere demokrasiyi geliştiren üçüncü bir demokrasi dalgası mı yoksa demokrasiyi baltalayan üçüncü bir ters dalga mı gerçekleşmiştir? Çalışmamızda Freedom House Raporlarının son dört yıllık verilerini inceledik ve raporlardan başkanlık sistemli demokrasilerde yaşanan demokratik kırılmaların daha çok ve yoğun olduğu, ek olarak ülkemizde de sistem değişikliğinin demokraside kırılmalara ve anti-demokratik eğilimlere yol açtığı sonucuna ulaştık. ; Our country passed the presidential system from the parliamentary system to 2017 with the change of the mainstream, parallel to the current system change in the name of democracy in the world. We will touch upon in order to interpret the choice of the presidential system the third wave movement in democracy or an opposite wave movement in democracy in this system change that the countries passed from the parliamentary system to the presidential system like our country. We will evaluate the democratic fluctuation analyzes within the Freedom House reports. History of system changes in demand experienced in Turkey in 2017, and directed the new system will give our work the positive and negative critics in the democracy. We will look at the democratic fluctuations that took place in the countries of Burundi, Afghanistan, Nigeria and Sudan in the same way as our country. These new systems preferred will be comed true as the third wave of democracy or democracy that undermines democracy as Samuel Huntington points out by Freedom House reports? In our study, we examined the data of the last four years of the Freedom House Reports and we have reached the conclusion from reports that presidential system democracies are more and more intense democratic breakdowns, and in our country, system change leads to democracies and anti-democratic tendencies