Słoweńcy i Europa Środkowa

Abstract

The Slovenes and Central Europe In the 1980s, a few years before Slovenia became an independent country, many intellectuals – including writers, politicians, sociologists and historians – were trying to answer the question about the cultural area in Europe to which Slovenia belonged. Most of them identified themselves with the concept of Central Europe, which was a reference to the Austro-Hungarian Monarchy in the period between the 1860s and the First World War. The Monarchy was perceived as a supranational state that allowed all nations to develop and respected the diversity of cultures, which gave rise to a creative and multicultural intellectual atmosphere. This utopian vision was created to balance the domination of the communist ideology in the Eastern Bloc countries.The idea which underlied Slovenian considerations of Central Europe was that of an imagined border of Europe, whereby the latter is seen as an intellectual concept and identified with Western Europe. The Slovenian territories were a part of the southern provinces of Austria-Hungary and then, after the First World War, they became the northwesternmost republic of Yugoslavia. In both cases they were peripheral in cultural and political terms. In the period that this paper is concerned with, the concept of Central Europe which was most popular in Slovenia excluded the Balkan countries. Słoweńcy i Europa ŚrodkowaW latach 80. ubiegłego wieku, na kilka lat przed uzyskaniem przez Słowenię statusu niezależnego państwa, wielu intelektualistów – pisarzy, polityków, socjologów i historyków – próbowało znaleźć odpowiedź na pytanie, do jakiego kręgu kulturowego przynależy Słowenia. Większość identyfikowała się z koncepcją Europy Środkowej, odwołującej się do monarchii austro-węgierskiej z okresu od lat 60. XIX wieku do I wojny światowej. Była ona postrzegana jako państwo ponadnarodowe, które umożliwiało rozwój poszczególnych narodów i respektowało różnorodność kultur, co przyczyniło się do powstania kreatywnej, wielokulturowej atmosfery intelektualnej. Była to utopijna wizja, stworzona, aby zrównoważyć dominację ideologii komunistycznej w krajach bloku wschodniego.Ideą znajdującą się u podłoża sposobu postrzegania Europy Środkowej przez przywoływanych słoweńskich humanistów była wyobrażona granica Europy jako pojęcia intelektualnego odpowiadającego Europie Zachodniej. Słoweńskie ziemie były częścią południowych prowincji Austro-Węgier, a po I wojnie światowej stały się najbardziej wysuniętą na północny zachód jugosłowiańską republiką. W obu przypadkach były peryferyjne w wymiarze kulturalnym i politycznym. W badanym okresie najbardziej popularna w Słowenii koncepcja Europy Środkowej wykluczała z jej ram państwa bałkańskie.