Sfery oraz mechanizmy generowania zjawisk i procesów politycznych

In: Przegląd politologiczny: kwartalnik = Political science review, Heft 1, S. 5-22

Abstract

Autor zakłada, iż skoro politologia nie legitymuje się własną tożsamością przedmiotową, jak i metodologiczną, to badacze są każdorazowo zmuszeni do zdefiniowania przedmiotu swych badań oraz zadeklarowania przyjętych założeń metodologicznych. Pole polityki nie jest polem jednorodnym, co oznacza, iż wypełnione jest różnorodnymi bytami ontologicznymi. Polityka może zatem przyjąć postać metody działania, swoistego instrumentu, może mieć wymiar realny bądź mityczny, może być obiektem dającym się obserwować, jak i nie poddającym się temu procesowi. W artykule poddano analizie najważniejsze typy aktywności społecznych, które decydują o warunkach egzystencji całych społeczeństw. Starano się też wskazać na sfery i mechanizmy, które nadają tym zjawiskom i procesom charakteru politycznego. Według autora "polityczności" należy poszukiwać w relacjach, jakie zachodzą pomiędzy różnymi typami aktywności społecznej. Przyjęcie czterech typów aktywności oznacza, że możemy wyróżnić 4 płaszczyzny kreowania zjawisk i procesów politycznych:
– pole pierwszego stopnia, które stwarza każdy typ aktywności decydującej o egzystencji społeczeństwa;
– pole drugiego stopnia, które tworzą przekroje dwupłaszczyznowe, np. społeczeństwo gospodarujące i państwowe, czy społeczeństwo państwowe i ideowe itd.;
– pole trzeciego stopnia, wyznaczone przez przekroje trzech rodzajów społeczeństw, np. gospodarującego, państwowego i ideowego;
– i wreszcie pole "jądra polityki", które jest przekrojem czterech typów aktywności i stąd jego najważniejsza rola w kreowaniu zjawisk i procesów politycznych oraz w wyjaśnianiu polityki.
Przeciwstawną pozycję względem "jądra" zajmują "marginalia polityki", które w sprzyjających okolicznościach, w odpowiednim miejscu i czasie mogą nabrać politycznego znaczenia i mogą wykreować odrębne pole.