Zasada aequitas a orzecznictwo podatkowe sądownictwa administracyjnego

In: Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny: organ Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Band 78, Heft 1, S. 81-98

Abstract

Z opodatkowaniem wiążą się nie tylko złożone problemy prawne, lecz także etyczne. Uwidaczniają się one w procesie stosowania przepisów prawa. Zdarza się, że prawo podatkowe przeradza się w swoje przeciwieństwo, gdy rygoryzm w wykonywaniu litery prawa przestaje się liczyć z kontekstem społecznym. Właśnie wtedy, z uwagi na złośliwe tłumaczenie prawa (Cyceron), szczególna rola przypada sędziom sądu administracyjnego.Ochrona przed bezprawnym działaniem organów podatkowych wynika z wysokiej wiedzy interpretacyjnej sędziów, sędziowskiej dociekliwości i wnikliwości, moralnej wrażliwości sędziów na prawo, solidności kontroli instancyjnej.Pojawia się też problem relacji norm etycznych wywodzących się z wartości aksjologicznych do norm prawnych. Te relacje są następujące: normy prawne powinny posiadać legitymację aksjologiczną, natomiast normy etyczne legitymacji jurydycznej nie potrzebują. A to oznacza, że niesporne wartości aksjologiczne (dobro, godność, sprawiedliwość, równość, wolność) obowiązują niezależnie od umownie przyjętych w danym czasie konwencji stanowienia prawa. Zawsze więc stają się częścią systemu prawa w państwie. Prawo pozytywne jest wynikiem kompromisu sił politycznych i sił społecznych, które w życiu publicznym odgrywają istotną, ważną rolę. Dlatego też prawo pozytywne nie może być pełnym odbiciem uniwersalnych wartości aksjologicznych. I stąd właśnie pochodzą różnice zakresów pomiędzy obowiązującym systemem prawa a systemem norm etycznych wynikających z uniwersalnych wartości aksjologicznych.