ULUSLARARASI İLİŞKİLERDE ÇEVREYİ MERKEZE TAŞIMAK: TEMEL YAKLAŞIMLAR VE TARTIŞMALAR

In: Akademik İncelemeler Dergisi: AİD = Journal of academic inquiries, Band 13, Heft 1, S. 227-262

Abstract

Bu çalışma Uluslararası İlişkiler'de
(Uİ) çevrenin neden disiplinin periferisinde yer aldığını "sorun çözücü ve
eleştirel" yaklaşımlar ayrımı üzerinden sorgulamaktadır. Disiplindeki sorun
çözücü yaklaşımlar, çevreyi sadece bir "sorun" olması durumunda dikkate alan ve
mevcut küresel sistem içinde çözümler arayan yaklaşımlardır. Eleştirel
yaklaşımlarsa çevre sorunlarının ötesinde daha "iyi" bir dünya yaratmak için
sürdürülebilir bir sistem oluşturma amacını taşıyan; bu yüzden sistemin yeniden
yapılandırılması gerektiğini ileri sürerek ulusal ve uluslararası politik,
ekonomik ve toplumsal düzeni sorgulayan yaklaşımlardır. Bu bağlamda öncelikle "çevresel
güvenlik" ve "liberal kurumsalcılık" yaklaşımları incelenmiş, ardından "Ortak
Malların Trajedisi" başlığı altında eko-otoriteryenlerin görüşlerine
değinilmiştir. Eleştirel yaklaşımlar kısmında "çevre-merkezcilik", "ekolojik
modernleşme" ve "merkezsizleşme" yaklaşımları tartışılmıştır. Sonuç bölümündeyse
çevrenin Uİ'de merkezi bir konuma gelememesinin nedenlerine yönelik tespitlere
yer verilmiştir.