Koniektura "wewnętrznego języka" w filozofii Johanna Gottfrieda Herdera

In: Kultura i wartości: kwartalnik internetowy = Culture and values = Kultur und Werte, Heft 30, S. 111

Abstract

<p>Artykuł poświęcony jest omówieniu koncepcji niewerbalnej mowy "wewnętrznych słów", która stanowi istotny element Herderowskiej teorii genezy języka, pomijany zazwyczaj przez badaczy tematu. Najważniejszym elementem zaprezentowanej interpretacji będzie rozróżnienie dwóch aspektów poznawczej funkcji umysłu ucieleśnionego w zmysłowości, którą Herder wprowadza w miejsce klasycznego pojęcia intelektu: <em>Besonnenheit</em> (identyfikującą uwagę), która koduje znaki ikoniczne w podstawie duszy (<em>fundus animae</em>) oraz <em>Besinnung </em>(refleksyjną uwagę), która przekształca znaki utrwalone przez <em>Besonnenheit</em> w wewnętrzne słowa. Identyfikująca uwaga kompensuje wrodzony człowiekowi deficyt instynktów, natomiast refleksyjna uwaga wprowadza do zmysłowości element autorefleksji i tworzy wewnętrzny dialog duszy samej z sobą, na podłożu którego powstają pierwsze procesy myślowe i język fonetyczny.</p>