RELACJE SPOŁECZNE W OSIEDLACH GRODZONYCH NA PRZYKŁADZIE ŁODZI

In: Space – Society – Economy, Heft 11, S. 211-223

Abstract

Osiedla grodzone s obecnie jednym z najszerzej i najczę ściej dyskutowanych problemów polskich miast. Stanowi zjawisko o charakterze globalnym, jednak lokalne uwarunkowania społeczno-kulturowe decydują o ich specyfice. W Polsce są niekwestionowanym symbolem przemian społecznych, ekonomicznych i kulturowych, które dokonały się w ostatnim dwudziestoleciu. Z przeprowadzonych badań wynika, i oferty deweloperów prezentujące ich najnowsze inwestycje wychodzą naprzeciw wymaganiom klientów rynku nieruchomości, zapewniając dwie najważniejsze potrzeby: bezpieczeństwa i spokoju. Akcentują także prestiż zamieszkiwania w osiedlach typu gated communities, który w świetle literatury ma być drugim obok bezpieczeństwa motywem grodzenia się o charakterze globalnym. Ich mieszkańcami mają być przedstawiciele rodzącej się w Polsce tzw. klasy metropolitalnej, a więc ludzie młodzi, wykształceni, dobrze zarabiający i posiadający potrzeby, których nie zaspokoi blokowisko doby socjalizmu. W niniejszym opracowaniu zaprezentowano łódzkie osiedla zamknięte, jako terytorialny podsystem społeczny o charakterze wspólnotowym w mieście, wewnętrzne wzajemne relacje mieszkańców wobec siebie i wobec zajmowanego terytorium oraz relacje zewnętrzne wobec sąsiadów "zza bramy". Wskazano zarówno przyczyny, ale przede wszystkim społeczne efekty "grodzenia się" uzyskane w trakcie prowadzonych badań. Badania społeczne przeprowadzone zarówno wewnątrz osiedli grodzonych, jak i w ich najbliższym sąsiedztwie pokazały, iż grodzenie przestrzeni miejskiej przyczynia się do dezintegracji terytorialnego systemu społecznego miasta, zwłaszcza w obrębie społecznych relacji zewnętrznych. Należy również poddać weryfikacji efekty grodzenia osiedli mieszkaniowych, których spodziewał się O. Newman definiując przestrzeń bronioną. Okazuje się bowiem, że chociaż kontakty sąsiedzkie mieszkańców osiedli typu gated communities można zakwalifikować do relacji kooperacji, to odbywają się one przede wszystkim poprzez sieć internetu, a realne więzi społeczne ulegają zdecydowanemu rozluźnieniu.