Kryzys debaty publicznej w polskiej demokracji a pop-polityka

In: Przegląd socjologiczny, Band 67, Heft 2, S. 65-91

Abstract

W artykule jest dyskutowany problem kryzysu debaty publicznej w Polsce, który przejawia się w agresywnej konfrontacji liberalnych i konserwatywnych elit władzy. Językowe praktyki piętnowania i wykluczania przeciwników ilustrują zmianę reguł komunikacji politycznej w następstwie wykorzystania cyfrowego obrazowania i replikowania nowych form przekazu. Autor przyjmuje definicję pop-polityki jako sieciowego "profilowania orientacji politycznych" w dyskursie publicznym prowadzonym za pomocą cyberkomunikacji i mediów społecznościowych. Pop-politykę można opisać jako rywalizacyjny spektakl medialny nakierowany na: neutralizację wizerunków politycznych, dyskredytację społecznego oporu, zniechęcanie do udziału w protestach wobec władzy. W niniejszym artykule analizowana jest natomiast jako zestaw praktyk komunikacyjnych wyrastających ze sprzeczności procesów globalizacji, neoliberalnej ekonomii i strukturalnej dekompozycji obywatelskiej opinii publicznej. Pop-polityka łączy reguły rytualizacji dyskursów, uwiedzenia publiczności z siłą resentymentów społecznych oraz imitacyjną rywalizacją i poszukiwaniem "kozłów ofiarnych". Rywale polityczni budują domeny symboliczne w celu identyfikowania uczestników kulturowej wspólnoty. Polski konserwatyzm zdominował dyskursy pop-polityki kodami etnicznego patriotyzmu, afirmacji narodowych tradycji i paternalizmu władzy organizującej wspólnotę i udzielającej schronienia przed multikulturowymi zagrożeniami.