HAMDULLAH SUPHİ TANRIÖVER'İN RAPORLARI DOĞRULTUSUNDA ROMANYA'DAKİ SİYASİ GELİŞMELER VE TÜRKİYE-ROMANYA İLİŞKİLERİ (1931-1944); POLITICAL DEVELOPMENTS IN ROMANIA AND TURKEY-ROMANIA RELATIONS ACCORDING TO THE REPORTS OF HAMDULLAH SUPHI TANRIÖVER (1931-1944)

In: Balkan Araştırma Enstitüsü dergisi: Journal of Balkan Research Institute, Band 10, Heft 2, S. 425-462

Abstract

Bu çalışma 1931-1944 yılları arasında Türkiye'nin Romanya Elçisi ve Büyükelçisi olarak görev yapan Hamdullah Suphi Tanrıöver'in raporları doğrultusunda, Romanya'daki siyasi gelişmeleri ve Türkiye-Romanya ilişkilerini ele almaktadır. Diplomatik misyonu boyunca Türkiye ile Romanya arasında sorun teşkil eden konuları çözmek üzere hareket eden Tanrıöver, siyasi, kültürel ve ekonomik konularda kaleme aldığı raporlarla Türkiye-Romanya ilişkilerine II. Dünya Savaşı öncesinde projeksiyon tutmuştur. İtalya'nın Akdeniz ve Balkanlarda meydana getirdiği tehdit karşısında gelişen Türkiye-Romanya ilişkileri, 1934 yılında imzalanan Balkan Antantı çerçevesinde iki ülke arasında ittifak sağlamıştır. Balkan Antantı sonrasında daha da gelişen iki ülke arasındaki ilişkiler, Tanrıöver'in Türkiye-Romanya ilişkilerini, siyasi, kültürel alanlarda tahlil etmesini gerektirmiştir. Tanrıöver'in raporları, Türkiye-Romanya siyasi ilişkilerinin dışında Türk muhacirleri ve Gagavuzlar meselesini de kapsamıştır. Çalışma bu çerçevede Hamdullah Suphi Tanrıöver'in Elçilik ve Büyükelçilik yıllarında kaleme aldığı raporlar doğrultusunda, Türkiye-Romanya ilişkilerini -1931-1944 yılları arasında- siyasi ve kültürel boyutları ile ele almakta, konjonktürel gelişmelerin iki ülke arasındaki ilişkileri nasıl etkilediğini ortaya koymaya çalışmaktadır.