Power Struggle Between Turkey and Iran in Shia Geopolitics; Şii Jeopolitiğinde Türkiye İle İran'ın Güç Mücadelesi

In: Ankara Üniversitesi SBF dergisi, Band 74, Heft 1, S. 57-88

Abstract

İran ve Türkiye arasındaki güç savaşı ve savaşın mezhepsel boyutunun ele alındığı bu çalışmada
aktörlerin bölgede izledikleri siyaset sonuçlarıyla birlikte ortaya konulacaktır. Soğuk Savaş'ın bitmesinin
ardından, ABD'nin 1991 ve 2003 yıllarında gerçekleştirdiği Irak'a yönelik müdahaleler ve akabinde 2010'da
başlayan Arap Baharı'ndan sonra Orta Doğu'da yeni dengeler oluştu. İran, bölgesel bir güç olarak Irak,
Suriye ve bölgede özellikle Şiilik kozunu kullanarak etkinliğini arttırmaktadır. İran'ın hedeflediği "Şii
Hilali'nin" gerçekleşmesi durumunda ise Türkiye'nin Sünni-Arap dünyasıyla olan coğrafi bağı kopacaktır.
Buna engel olmak ve bölgede nüfuzunu artırmak isteyen Türkiye Sünniliği ön plana çıkarmaktadır. Aynı
şekilde Sünni ve Şii azınlıklar da bulundukları ülkedeki güç dengesini kendi lehlerine değiştirmek amacıyla
İran ya da Türkiye gibi bir dış gücün desteğini almak için mezhepsel farklılıklarını araçsallaştırmaktadırlar.
Aktörlerinin İran ve Türkiye olarak ele alındığı güç oyununda mezhepler bir enstrüman olarak kullanılmakta
ve her aktör diğerinin güç kazanımını kendisinin güç kaybı olarak algılamaktadır.