Victims' Associations and Memory Movement Going International: The Transformation of Civil Society in Spain; Uluslararasılaşan Kurban Dernekleri ve Bellek Hareketi: İspanya'da Sivil Toplumun Dönüşümü

In: Ankara Üniversitesi SBF dergisi, Band 75, Heft 2, S. 489-515

Abstract

Günümüzde, çatışma ve otoriter dönemleri izleyen yıllarda geçmişle yüzleşme politikalarının yaygınlaştığı görülmektedir. Genellikle geçiş dönemi adaleti literatüründe göz ardı edilen bir boyut olmasına rağmen, kurbanların bu süreçlerdeki merkezi rolü giderek daha fazla mercek altına alınmaya başlandı. Kurban odaklı bir yaklaşımın gerekliliğini gözler önüne seren başlıca örneklerden biri, İspanya'nın tecrübesinde saklıdır. İspanya'da, uzlaşma uğruna, iç savaş ve diktatörlük dönemlerini unutma siyasetinin ardından kurban dernekleri tabandan gelen bir geçmişle yüzleşme talebini ülke gündemi hatta uluslararası platformlara taşımaktalar. Bu makalede, mekân, tema, dönem ve ideoloji temelli farklılık ve ihtilaflarına rağmen, derneklerin çoğulcu bir ortam inşa ettikleri savunulmaktadır. Sivil toplumun çehresini dönüştürür ve sosyal sermaye unsuru rolünü üstlenirler. Bu çalışma, bellek alanındaki kamu kurum ve politikaları yerine, toplumsal olana odaklanır. Sosyal uzlaşma arayışı, kuşak değişiminin yarattığı etki, kurban tanımının giderek kapsayıcı hal alması, belleğin özelleştirilmesi, kurbanlar arası eşitsizlikler gibi olgular ülkedeki dönüşümün en temel taşıyıcıları olarak irdelenmektedirler. İspanya'da cezasızlık kültürünün devam ettiği inancına rağmen, toplumsal dönüşümün öncülerinden siyasallaşan ve uluslararasılaşan kurban derneklerinin belleği yeniden şekillendirmelerine tanıklık edilmektedir.