Racjonalność działań społecznych w obszarze kultury

In: Kultura i społeczeństwo: kwartalnik = Culture & society : quarterly, Band 66, Heft 3, S. 89-115

Abstract

Celem artykułu jest ukazanie głębszego sensu polityki kulturalnej postrzeganej często jako zestaw działań zarządczych. W takim ujęciu polityka kulturalna staję się bowiem w istocie obszarem depolityzacji. Założeniem tekstu jest odtworzenie sensu polityki kulturalnej na podstawie narracji dotyczących postrzegania znaczenia społecznego – realizowanej przez zróżnicowane podmioty – działalności społecznej objętej tą polityką. Materiał stanowiący podstawę do wyodrębnienia ujęć działalności kulturalnej stanowiły swobodne wywiady indywidualne z współtwórcami polityki kulturalnej. Inspiracji do uporządkowania ujęć funkcjonalności kultury dostarcza teoria działań komunikacyjnych Jürgena Habermasa, szczególnie te fragmenty teorii, które nawiązują do myśli Maxa Webera dotyczącej racjonalności działań społecznych. W artykule ukazany zostaje dualny charakter racjonalności działań kulturalnych – rozpowszechnione dotychczas ujęcie zawężone (instrumentalne) oraz wyłaniające się z materiału ujęcie rozszerzone (komunikacyjne).