Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Mekânsal Becerilere İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi

In: International journal of new approaches in social studies: IJONASS = Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı sosyal bilgiler öğretmenlerinin mekânsal becerilere ilişkin görüşlerini belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda, araştırma nitel araştırma yöntemlerinden temel nitel desen kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2022-23 eğitim-öğretim yılında Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı devlet ortaokullarında görev yapmakta olan 9 sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmada verilerin analizinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda; sosyal bilgiler öğretmenlerinin mekânsal becerilerinin ne olduğuna ilişkin olarak; mekânı tanımlama, eğitsel ortam olarak mekânı kullanma, konum bilgisi, günlük yaşam problemi çözme, mekânı algılama, insan ve mekân etkileşimi, bilişsel beceri olarak tanımlamışlardır. Katılımcılar SBDÖP'da yer alan mekânsal becerileri ilişkin olarak ise; harita okuryazarlığı, mekânı algılama, grafik okuma, konum analizi, değişim ve sürekliliği algılama, çevre okuryazarlığı ve gözlem olarak görüş belirtmişlerdir. Bununla birlikte, katılımcılar, sosyal bilgiler dersinde mekânsal becerilere yer verilmesine ilişkin olarak uygulama az, günlük yaşamdan kopuk, alt becerileri az, öğrenim kademesi ilerledikçe azalır, yakından uzağa ilkesi ve kazanım azdır yönünde görüş belirtmişlerdir. Katılımcıların, mekânsal becerilerin öğrenciye kazandırılmasına yönelik olarak etkinliklere ilişkin olarak harita, kroki okuma ve yorumlama, mekânsal problem çözme, tablo, grafik oluşturma ve yorumlama, küre kullanma, gezi, yaşadığı çevreyi gözlemleme, müze ve tarihi mekân kullanma olarak görüş belirtmişlerdir. Katılımcılar, mekânsal becerileri ölçme ve değerlendirilmesine ilişkin olarak ise performans görevi, portfolyo, gösterip yaptırma, gözlem raporu, açık uçlu, yoruma dayalı sınav, beceri ölçeği ve sunum şeklinde görüş belirtmişlerdir. Araştırma sonucunda, SBDÖP ve sosyal bilgiler ders kitaplarında mekânsal becerilere yer verilme durumlarına, mekânsal becerilerin ölçme ve değerlendirilmesine yönelik ve mekânsal becerilerin önemli yer tuttuğu coğrafya ve okul öncesi alanında da benzer araştırmalar yapılması önerilmektedir.