Ağız Sözlükçülüğü Bağlamında Yüksek Lisans Tezlerinde Birleşik Fiiller; Compound Verbs in Master's Theses in the Context of Oral Dialect Lexicography

In: Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi

Abstract

Türkiye Türkçesi ağızlarının ses, şekil bilgisi, söz dizimi özelliklerini ve söz varlığını derlemek, tespit etmek amacıyla hazırlanmış yüksek lisans ile doktora tezlerinde genellikle sözlüğe yer verilmektedir. Uzmanlaşmaya dayanan doktora tezlerinde sözlük kısımları belli bir ciddiyetle ele alınırken yüksek lisans tezlerinde çoğunlukla özensizlik, dikkatsizlik, bir sözlüğün taşıması gereken hususları göz ardı etme, geçiştirme gibi durumlarla da karşılaşılabilmektedir.
Ağız sözlükçülüğünde önemli bir eksiklik de isim, sıfat, zarf, zamir, edat, bağlaç, ünlem, fiil gibi kelime türlerinin sözlük kısmında yay ayraç içerisinde belirtilmemesi ve bunlara hangi ölçüte göre ne kadar yer verileceği meselesidir. Bu konuda kesin bir ölçüt bulunmamakla birlikte uygulamada bu daha çok derlenen metinlere, inceleme kısmındaki ses, şekil, kelime bilgisi ve danışman ile yazarın tercihine göre şekillenmektedir. Mevcut tezlerde sözlük kısmında ağırlıklı olarak isim soylu kelimelere yer verilirken diğer kelime türlerinin çoğu kere ihmal edildiği görülmektedir. Bu kelime türlerinden biri de birleşik fiillerdir. Yapılan yüksek lisans tez çalışmalarında adayların birleşik fiillere daha az yer verdikleri görülmektedir.
Bu çalışmada durumsal tasvir yöntemi kullanılarak 2012-2022 yılları arasında çeşitli üniversitelerde ağızlar sahasında yapılmış 20 adet yüksek lisans tezinin sözlük kısmı birleşik fiillerin ele alınışı yönünden incelenmiş ve sayısal olarak değerlendirilmiştir.