The development of a field of studies such as our own, Kurdish studies, depends to a large extent on the existence of an institutional infrastructure of specialised academic departments, libraries, journals, etc. Only very few academic institutions in the world have a well-established tradition of Kurdish studies, and not surprisingly they are found in those countries that have had an imperial interest in Kurdistan: Russia, Great Britain and France. The general marginalisation of area studies in academia in favour of the more strictly discipline-oriented organisation of academic research has affected these established institutions too. The best specialised libraries in Europe are not in universities but in private Kurdish institutes in Paris, Stockholm, Berlin and Vienna, and they were established and funded by members of the Kurdish diaspora with incidental governmental support.
When research gives voice to groups or people who are considered "deviant" this can lead to the charge that research is biased. In this paper, I will discuss the issue of bias in relation to my own work on the PKK. I will argue that the accusation of bias is related to a hierarchy of voices, in which some voices are considered more credible than others. I will furthermore argue that when we want to understand how particular actors make sense of themselves, their being in the world, and their interaction with others, then clearly, there is no other option but to observe their perspective.
Scholarship on the Kurdish diaspora is a relatively new but rapidly expanding field, with approaches from such disciplines as migration and minority studies, transnationalism, social psychology and education, multiculturalism, social movement studies as well as comparative diaspora studies. We are pleased to present a special issue dedicated to this youngest branch of Kurdish studies, after an earlier special issue last year (Vol. 2 No. 2) dedicated to what is probably the oldest branch, Kurdish linguistics. Our guest editors, Bahar Başer, Ann-Catrin Emanuelsson and Mari Toivanen, have already made their mark with pioneering studies of the Kurdish diaspora, and we thank them for their efforts in preparing this issue.
This review analyses the recent contributions of Elise Massicard and Markus Dressler to Alevi studies. While Massicard employs methods of political sociology and transna-tional identity politics, Dressler is concerned with the intrinsic relation between the religious and the secular as well as the place of religion in nation-state building projects. Massicard argues that formulating Alevism is context and actor dependent and shaped simultaneously in its interaction with diverse actors, which she calls identity movement without an identity. The emphasis on the audience in defining Alevism might stem from the inadequacy of the universal language of religion to accommodate Alevi expression. Similarly, Dressler argues that the modern Alevi tradition was constructed at the intersection of Turkish nation building, modern religion discourse and Islamic apologetics and criticises the modernist discourse on religion such as the heterodoxy/orthodoxy binary for its insufficiency to capture the complexities of different contexts.
Kurdish Studies as a journal and a scholarly community has grown significantly in recent years. We pride ourselves on being able to create a venue for scholarly exchange for those interested in the field. Our dedicated editorial team works tirelessly with the collective aim of publishing high quality research and scholarship. Behind the scenes we offer constructive academic support to both new and established researchers in the field through a meticulous peer review and feedback process. Without ignoring the dilemmas, the pros and cons of academic indexes, we are also generating some interest from well-known indexing and abstracting services. Besides RePEc, Kurdish Studies is now indexed and abstracted by EBSCO. For this we would like to thank both the authors and the anonymous reviewers for their contributions to the journal thus far. As always, we welcome contributions from researchers in Kurdish Studies and also proposals for special Journal issues.
When founded in 1978, the PKK defined itself as a socialist movement aiming to create a classless society through the formation of a new state-power. In the 1990s, the ideology of the PKK began to change and this transformation became apparent in the 2000s. The PKK has since completely abandoned its statist Marxist-Leninist national liberationist ideology, and has instead proposed to build "democratic modernity" through the creation of an anti-capitalist, anti-industrialist, women emancipatory and ecologist "democratic confederalism" framework. This project defines the ecologist-rural communes grounded on food sovereignty as its basic economic units. This article argues that the transformation of the PKK's goals on the political economy of the Kurdish region is shaped by, on the one hand, the world systemic and internal restraints acting upon the PKK, and on the other hand, the ideological responses of the PKK to those restraints.Keywords: The PKK; Abdullah Öcalan; democratic modernity; democratic confederalism; anti-capitalist movements.Guherîna îdeolojîk di PKKyê de û aboriya siyasî ya herêma kurdî li TirkiyeyêGava di sala 1978an de hate damezrandin, PKKyê xwe wek hereketeke sosyalîst pênase kiribû û armanca xwe wisa danîbû ku civakeke bêçîn durist bike bi rêya avakirina desthilata dewleteke nû. Di salên 1990an de îdeolojiya PKKyê dest bi guherînê kir û di salên 2000an de ev guherîn pir aşkera bû. Ji hingê ve, PKKyê bi temamî dest ji îdeolojiya xwe ya Marksî-Lenînî ya azadiya neteweyî kêşaye, li batî wê, ragihandiye ku dixwaze "modernîteya demokratîk" ava bike bi rêya duristkirina çarçoveyeke "konfederaliya demokratîk" a dij-sermayedarî, dij-endûstrîgerî, jin-rizgarkerane û ekolojîk. Di vê projeyê de yekeyên aborî yên esasî ew komûnên ekolojîst-gundî ne ku li ser serbixweyiya xwe ya xurekî pêk hatine (anku ji bo bidestxistina xureka xwe ne muhtacê derve ne). Ev gotar diyar dike ku guherînên di armancên PKKyê yên li ser aboriya siyasî ya herêma kurdî, ji aliyekê ve, ji ber wan zext û berbest û mehdûdiyetên sîstemî yên global û navxweyî pêk hatine ku kar di PKKyê dikin, ji aliyê dî ve, ji ber bersivên îdeolojîk ên PKKyê ne bo wan berbest û mehdûdiyetan.
Writing Kurdish literary history, that is a historical account of the development of Kurdish literature, is a fairly new project. Literary critics have strived to construct a comprehensive narrative of the evolution of poetry and prose and to classify individual works into certain schools and movements. Doing so, however, has proved to be a challenging task for Kurdish literature predominantly due to the lack of adequate knowledge of classical, and even contemporary, literature as a consequence of sizeable unpublished or lost manuscripts. In fact, the scarcity of knowledge on classical literature has left critics with a fragmented and episodic picture of Kurdish literary history. In this article I evaluate Kurdish literary historiography in the light of the scarcity of information and examine its ideological foundation and methodological problems. I discuss the significance of collecting, editing and publishing documents and manuscripts as a crucial step in rewriting Kurdish literary history and the way this might change our understanding of Kurdish literature.Keywords: Kurdish literature; literary history; literary canon; manuscript; classification; periodisation.Astengên li ber nivîsîna tarîxa edebiyata kurdî: Pêşkeşkirin, tesnîfkirin, û qonaxbendîNivîsîna tarîxa edebiyata kurdî, anku nivîsîna tarîxa werar û geşeya edebiyata kurdî, hewldaneke nû ye. Rexnegirên edebî hewla wê yekê dane ku wêneyekî giştgîr ê şi'r û pexşana kurdî bikêşin û berhemên nivîseran jî di nav rewt û hereketên edebî de bisenifînin. Lê belê, ev yek kar û erkekî zehmet e di çarçoveya edebiyata kurdî de, lewre windabûn an belavnebûna gelek ji destnivîsan nahêle ku zanyariyên saxlem û berfireh bi dest bikevin li ser edebiyata klasîk û hevçerx. Lewma bi tenê zanyariyên belawela hene li ber destê me sebaret bi tarîxa edebiyata kurdî. Ev gotar binemayên îdeolojîk/hizrî yên tarîxnivîsiya edebiyata kurdî û kêşeyên wê yên mêtodolojîk rave dike û balê dikêşe ser girîngiya berhevkirin, amadekirin û belavkirina belge û destnivîsaran wek pêngaveke esasî di jinûve-nivîsîna tarîxa edebiyata kurdî de, hewldanek ku dikare têgihiştina me li ser edebiyata kurdî biguhere.
Historical linguistic sources of Kurdish date back just a few hundred years, thus it is not possible to track the profound grammatical changes of Western Iranian languages in Kurdish. Through a comparison with attested languages of the Middle Iranian period, this paper provides a hypothetical chronology of grammatical changes. It allows us to tentatively localise the approximate time when modern varieties separated with regard to the respective grammatical change. In order to represent the types of linguistic relationship involved, distinct models of language contact and language continua are set up. Li ser tarîxa zimannasî ya zimanê kurdîÇavkaniyên tarîxî yên zimanê kurdî bes bi qasî çend sedsalan kevn in, lewma em nikarin di zimanê kurdî de wan guherînên bingehî yên rêzimana zimanên îranî yên rojavayî destnîşan bikin. Ev meqale kronolojiyeke ferazî ya guherînên rêzimanî yên kurdiyê dabîn dike bi rêya muqayesekirina bi wan zimanên xwedan-belge yên serdema îraniya navîn. Bi vî rengî, em dikarin bi awayekî muweqet dem û serdemeke teqrîbî diyar bikin ku tê de ziman û şêwezarên nû ji aliyê guherînên rêzimanî ve jêk cuda bûne. Ji bo berçavkirina awayên têkiliya zimanî di navbera zimanan de, modêlên cihê yên temasa zimanî û dirêjeya zimanî hatine danîn. ١. سەبارەت بە مێژووی زمانناسیی زمانی کوردی سەرچاوە مێژووە زمانناسییەکانی زمانی کوردی تەنیا بۆ چەند سەدە پێش ئێستا دەگەڕێنەوە، بۆیە ناکرێت شوێن پێی گۆڕانکارییە پڕمانا ڕێزمانییەکانی زمانەکانی ڕۆژئاوای ئێران لەناو زمانی کوردیدا هەڵگرین. ئەم وتارە، لە ڕێگەی بەراوردکردنی زمانی کوردی لەگەڵ زمانەکانی قۆناغی ئێرانی ناوەندی کە بەڵگەمەندن، کرۆنۆلۆجیایەکی گریمانەیی لە گۆڕانکارییە ڕێزمانییەکان بەدەستەوە دەدات. ئەم ڕێکارە ڕێگەمان پێ دەدات، کە بەشێوەیەکی تاقیکاری، کاتێک نزیک بەو سەردەمە دەستنیشان بکەین کە جۆراوجۆرییە نوێکان بەگوێرەی گۆڕانی ڕێزمانیی پەیوەندیدار لە یەک جیا دەبنەوە. بۆ پیشاندانی جۆرەکانی پەیوەندی زمانناسی کە لێرەدا خۆیان دەردەخەن، چەند مۆدێلی جیاواز لە بەرکەوتنی زمانی و درێژەدانی زمانی ئامادە کراوە.
Investigation of the regional variation in Kurmanji, especially its varieties spoken in Turkey, has been almost entirely neglected in the existing literature on Kurdish. In addition to earlier isolated examinations of Kurmanji dialects (cf. MacKenzie, 1961; Ritter, 1971, 1976; Blau, 1975; Jastrow, 1977), native-speaker researchers have recently provided a substantial amount of dialect material across the Kurmanji-speech zone. However, a methodologically-informed evaluation of these observations into a dialect classification is yet to be undertaken. This article aims at providing an initial classification of Kurmanji-internal variation into major regional dialects, based on lexical, phonological and morphosyntactic data collected from five localities in Southeastern Turkey. Cihêrengiya zimanî ya navxweyî di kurmanciyê de: tesnîfeke seretayî ya zaravayan Di nav xebatên li ser zimanê kurdî de, heta niha, vekolîna cudatiyên devok û zaravayên kurmanciyê, bi taybetî ewên di nav sînorên Tirkiyeyê de, hema bi temamî hatiye piştguhkirin. Ji bilî çend xebatên serbixwe yên pêştir li ser zaravayên kurmancî (wek MacKenzie 1961; Ritter, 1971 û 1976; Blau, 1976; Jastrow 1977), di nav van salên dawî de vekolerên kurdîziman qewareyeke mezin a dane û materyelên ji gelek zaravayên kurmanciyê berhev kirine. Lê belê, hêj ev çavdêriyên berbelav bi rengekî metodolojîk nehatine nirxandin ku tesnîfeke zaravayan jê bi dest bikeve. Ev meqale dil dike tesnîfeke seretayî ya zaravayên serekî yên kurmanciyê pêşkêş bike li ser bingehê daneyên peyvî û fonolojîk û rêzimanî yên li pênc deverên başûr-rojhilatê Tirkiyeyê berhevkirî. جیاوازی ناوچەیی لەناو کرمانجیدا: پۆلینبەندییەکی سەرەتایی زاراوەکانلەناو ئەو لێکۆڵینەوانەی کە سەبارەت بە جیاوازی ناوچەیی لە کرمانجیدا ئەنجام دراوە، بەتایبەت ئەوانەی کە لەمەڕ جۆربەجۆری ئەو [زاراوانەی] کە لە تورکیا قسەیان پێ دەکرێ، بەتەواوی لەمەڕ هەبوونی ئەدەبیاتێکی هەبوو بە زمانی کوردی چاوپۆشی دەکرێت. سەرەڕای چەند تاقیکردنەوەیەکی تاک و تەرا سەبارەت بە شێوەزارەکانی کرمانجی کە پێشتر بەئەنجام گەیشتوون (بەراوردی بکەن لەگەڵ مەککینزی، ١٩٦١؛ ڕیتێر، ١٩٧١ و ١٩٧٦؛ بلەو، ١٩٧٦؛ یاسترۆ، ١٩٧٧) لەم ساڵانەی دواییدا توێژەرانی کورد ڕادەیەکی بەرچاو لە مادەی پێویست سەبارەت بە شێوەزارەکانی کرمانجییان لە دەڤەری کرمانجی ئاخێودا دەستەبەر کردووە. هەرچەند بەمەبەستی پۆلینبەندی زاراوەکان، هەتاکوو ئێستا، هەڵسەنگاندنێکی مێتۆدیک و پڕزانیاری لەسەر ئەم تێڕامانانە ئەنجام نەدراوە. ئامانجی ئەم وتارە بریتییە لەوەی کە پۆلینبەندییەکی سەرەتایی لەو جیاوازییە ناوخۆییەی کە لە زاراوە سەرەکییەکانی ناوچە کرمانجی ئاخێوەکاندا هەیە بەدەستەوە بدات و بۆ ئەم مەبەستە توێژینەوەکە لەسەر بنەمای ئەو داتا وشەیی، دەنگناسی و پێکهاتەی ڕێزمانییانە ئەنجام دەدرێت کە لە پێنج ناوچەی باشوری ڕۆژهەڵاتی تورکیا کۆ کراونەتەوە.
In this paper I review a semantic analysis of the Badini Kurdish modal particles dê and da (Unger, 2012). This analysis claims that the modal particles are procedural indicators in the sense of Blakemore (2002) triggering cognitive inferential procedures relating to assessing the speaker's commitment to the veracity of the communicated content and to the speaker's reliability for making true claims about the eventualities described. Since audiences interpret utterances for optimal relevance following a path of least effort (Sperber and Wilson 1995), these minimal clues for constraining the pragmatic interpretation process are enough to guide audiences arriving at the temporal, modal and aspectual interpretations intended by the speaker. I argue that the standard Kurmanji particle wê triggers slightly different procedures than Badini dê. These differences provide semantic explanations to variation in Northern Kurdish dialects with respect to the indication of future time and with reference to possible but non-factual worlds.Pirtikên raweyî yên dê û da di kurdiya badînî de: semantîka prosedûrî û cudatiyên zimanî ya navxweyîDi vê meqaleyê de ez vedigerime ser tehlîleke semantîk (Unger, 2012) a pêştir li ser pirtikên raweyî (modal particles) yên dê û da di kurdiya badînî de. Îdiaya vê tehlîlê ew e ku ev pirtikên raweyî nîşanên prosedûrî ne, li dû pênaseya Blakemore (2002), ku rê li ber prosedûrên hişî yên bimenakirinê vedikin ku ew prosedûr fikrekê didin derheqê pabendiya axêverî bi rastbûna muhtewayê axiftinê û derheqê pêbaweriya axêverî ji bo derbirîna gotinên rast li ser encam û muhtewayê axiftinê. Ji ber ku guhdar bêjeyan bi awayê herî zêde pêwendîdar û bi serfkirina kêmtirîn hewlan şîrove dikin (Sperber û Wilson, 1995), ev serben û nîşanên mînîmal yên destnîşankirina çeperên proseya şîrovekirina mercî bes in ku guhdar bikarin pê bigihine wan şîroveyên demî, raweyî û aspektî ku mebesta axêver in. Herwiha diyar dibe ku pirtika wê ya kurmanciya standard prosedûrên hinek cudatir ji yên dê ya badînî feal dike. Ev cudatî ye li pişt cihêrengiya zaravayên kurmanciyê ya di nîşandana dema tê de û di amajeya bi cîhanên mumkin lê ne waqi'î. ئامرازەکانی پەیوەندیدار بە کردار، دێ و دا لە کوردیی بادینیدا: ماناناسی ڕێکاری و جیاوازی زمانی لەم وتارەدا هەوڵ دەدەم پێداچوونەوەیەکم بۆ شیکاری ماناناسیانەی ئامرازەکانی پەیوەندیدار بە کردار لە کوردیی بادینیدا وەکوو دێ و دا هەبێت (ئانگر، ٢٠١٢). ئەم شیکارییە داخوازی ئەوە دەکات کە ئامرازەکانی پەیوەندیدار بە کردار بەو مانایەی کە لای بلەکمۆر (٢٠٠٢) هەیانە دەورێکی نیشاندەری ڕێکارییانەیان هەیە و بەم واتایە ئەو پرۆسە زانینیانەی کە ئەنجامێکیان لێ دەکەوێتەوە پەیوەندییان لەگەڵ بەراوردکردنی دەربەستبوونی ئاخێوەران، ڕاستیەتی ئەو بەستێنەی کە پەیوەندی چێ دەکات و هەروەها باوەڕپێکراوی ئاخێوەران بۆ سازدانی داخوازیگەلێکی ڕاست سەبارەت بەو ڕووداوانەی کە وەسف کراون هەیە. چونکە بیسەرەکان قسەکان لە ڕێگەیەکەوە ڕاڤە دەکەن کە بەباشترین شێوە پەیوەندی لەگەڵ ساز بکەن و هەروەها کەمەترین هەوڵی بۆ بدرێت (سپێربر و وێڵسن ١٩٩٥)، ئەم نیشانە بچووکانە کە پرۆسەی ڕاڤەیەکی کارەکی بەدەستەوە دەدەن بۆ ڕێنوێنی ئەو بیسەرانە بەس دەکەن کە بە چەند ڕاڤەیەکی کاتی، پەیوەندیدار بە کردار و کاتی ڕووداوەکانەوە دەگەن و ئاخێوەران مەبەستیانە. من بەڵگە دەهێنمەوە کە لە کرمانجی ستاندارددا ئامرازی وێ، بە بەراورد لەگەڵ دێ لە بادینیدا، دەبێتە هۆی چەند شێوازێکی نەختێک جیاواز. ئەم جیاوازییانە چەند لێکدانەوەیەکی ماناناسیانە دەستەبەر دەکەن و بەمگوێرەیە جۆراوجۆری زارەکانی کوردیی باکور لە ڕێگەی ئاوڕدانەوە لە نیشانەکانی دواڕۆژ و سەرچاوەدان بە چەند جیهانێکی گونجاو بەڵام ناواقێع دابین دەکرێت.
This article is about diverse types of convergence as well a few examples of how diversity within Kurdish affects the modern Aramaic dialectal landscape in Kurdistan. Kurdish-Aramaic bilingualism has had a major impact on Eastern Neo-Aramaic languages. There are numerous challenges to a comprehensive study of contact between the two speech communities, whose far-reaching history is intriguing yet highly complicated. In so doing, the functional-communicative approach mainly developed by Yaron Matras will be helpful, which presupposes that bilingual discourse is the primary locus of contact-induced change. Different factors play a role: those that facilitate, that constrain and that motivate the borrowing. This approach makes a valuable distinction between the borrowing of linguistic matter (concrete word-forms and parts) and the borrowing of linguistic patterns (constructions and their usage). It will be observed that the Jewish Aramaic dialects to the east of the Greater Zab River in the sphere of Central Kurdish influence are less resistant to incorporating Kurdish material, whereas those to the west of it tend to adapt to patterns of Northern Kurdish while making use of native Aramaic material.Cihêrengî di konverjansê de: Lêk-aliyana cudatiyên navxweyî yên kurdî û ara-miyêEv meqale li ser awayên cihê yên konverjansê [levqelibîna zimanan] û li ser wan nimûneyan e ku rola cudatiyên navxweyî yên zimanê kurdî nîşan didin di şiklgirtina zaravayên aramiya hevçerx de li Kurdistanê. Duzimaniya kurdî-aramî tesîreke gelek mezin kiriye li ser birê rojhilatî yê zimanên aramiya nû. Gelek asteng hene li ber vekolîneke berfireh a temasa zimanî ya di navbera herdu cemaetên zimanî de, ku tarîxa wan a pir qedîm hem têkel e hem jî aloz e. Ji bo hewleke wisa, modêla fonksiyonel-komûnîkatîv [erkî-ragihandinî], ku bi taybetî Yaron Matrasî pêş xistiye, dê gelek kêrhatî be, lewre pêşferza vê modêlê ew e ku axiftina duzimanî navenda guherîna zimanî ya bi rêya temasa zimanan e. Fakterên cuda xwedan rol in: hindek fakter rêxweşker in, hindek astengker û hindek jî handerên deynkirinê [ya peyv û amrazên rêzimanî] ne. Ev modêl cudatiyeke binirx dixe navbera deynkirina keresteyê zimanî (peyv û form û parçeyên berçav) û deynkirina nimûne û mastereyên zimanî (binyad û avanî û şiklê bikaranîna wan). Di vê meqaleyê de dê diyar bibe ku ew zaravayên aramiya cihûyan yên li rojhilatê rûbarê Zêya Mezin, ku li jêr tesîra soraniyê ne, zêdetir keresteyê zimanî yê kurdiyê deyn dikin û dixine nav sîstema zimanê xwe, di demekê de ku zaravayên li rojavayê wî rûbarî bêtir nimûne û mastereyên kurmanciyê werdigirin lê heman keresteyê zimanî yê aramiyê bi kar tînin. جۆربەجۆری لەناو یەکگرتنەوەدا: تێکئاڵانی جیاوازی زمانی کوردی و ئارامیئەم وتارە لەمەڕ شێوە جۆربەجۆرەکانی یەکگرتنەوەیە و هەروەها چەند نموونەیەک لەوەی کە چۆن زمانی کوردی کاریگەری لەسەر بەرجەوەندی زاراوەیی ئارامیی هاوچەرخ لە کوردستان دادەنێت. دووزمانیەتی کوردی ــ ئارامی کاریگەرییەکی زۆری لەسەر زمانە نوێ ــ ئارامییەکانی ڕۆژهەڵات هەبووە. چەندین ئاستەنگ لەسەر ڕێگای توێژینەوەیەکی گشتگر سەبارەت بە پەیوەندی نێوان کۆمەڵەی ئاخێوەرانی ئەم دوو زمانە لە ئارادایە. ئەو جڤاتانەی کە لەگەڵ ئەوەدا مێژوویەکی هاوبەشیان هەیە بەسەرسووڕمانەوە هێشتا بە ئاڵۆزی ماوەنەتەوە. لەم هەوڵەودا بۆچوونێکی کارکرد ــ ڕاگەیاندنی، کە زیاتر یارۆن مەترەس پەرەی پێداوە، کەڵکی زۆری دەبێت. چونکە پێشگریمانەی ئەم بۆچوونە ئەوەیە گوتاری دووزمانیەتی، ناوەندی سەرەکی گۆڕانکارییەکە کە بە هۆی پەیوەندییەوە چێ دەبێت. چەند هۆی جیاواز لەم باسەدا دەور دەبینن: ئەوانەی ڕێگاخۆشکەرن؛ ئەوانەی ڕێگرن و یان هاندەری ئەوەن کە لەباری زمانییەوە لە زمانێکی تر قەرز بکرێت. ئەم بۆچوونە لە نێوان قەرزکردنی کەرەسەی پێویستی زمانی (ئەو بەشانەی زمان و شێوازەکانی وشە کە بەرچاون) لەگەڵ قەرزکردنی نموونە زمانییەکان (داڕشتنە ڕێزمانییەکان و شێوازی بەکارهێنانیان) هەڵاوردەیەکی بەنرخ بەدەستەوە دەدات. لێرەدا دەردەکەوێت کە ئەو زاراوە ئارامی جوولەکانەی کە دەکەونە ڕۆژهەڵاتی ڕووباری زێی گەورە و لە دەڤەری کاریگەری زمانی کوردیی ناوەندیدان کەمتر لە بەرامبەر بەکارهێنانی کوردیدا بەرگری دەکەن، ئەمە لە کاتێکدایە ئەو زاراوانەی کە لە ڕۆژئاوای ڕووبارەکەدان زیاتر دەیانەوێت نموونەکانی کوردیی باکور بەکار بهێنن و لە هەمان کاتدا کەرەسەکانی زمانی ئارامی ڕەسەن دەکار دەکەن.
Historical linguistic sources of Kurdish date back just a few hundred years, thus it is not possiInvestigation of the regional variation in Kurmanji, especially its varieties spoken in Turkey, has been almost entirely neglected in the existing literature on Kurdish. In addition to earlier isolated examinations of Kurmanji dialects (cf. MacKenzie, 1961; Ritter, 1971, 1976; Blau, 1975; Jastrow, 1977), native-speaker researchers have recently provided a substantial amount of dialect material across the Kurmanji-speech zone. However, a methodologically-informed evaluation of these observations into a dialect classification is yet to be undertaken. This article aims at providing an initial classification of Kurmanji-internal variation into major regional dialects, based on lexical, phonological and morphosyntactic data collected from five localities in Southeastern Turkey.Cihêrengiya zimanî ya navxweyî di kurmanciyê de: tesnîfeke seretayî ya zaravayan Di nav xebatên li ser zimanê kurdî de, heta niha, vekolîna cudatiyên devok û zaravayên kurmanciyê, bi taybetî ewên di nav sînorên Tirkiyeyê de, hema bi temamî hatiye piştguhkirin. Ji bilî çend xebatên serbixwe yên pêştir li ser zaravayên kurmancî (wek MacKenzie 1961; Ritter, 1971 û 1976; Blau, 1976; Jastrow 1977), di nav van salên dawî de vekolerên kurdîziman qewareyeke mezin a dane û materyelên ji gelek zaravayên kurmanciyê berhev kirine. Lê belê, hêj ev çavdêriyên berbelav bi rengekî metodolojîk nehatine nirxandin ku tesnîfeke zaravayan jê bi dest bikeve. Ev meqale dil dike tesnîfeke seretayî ya zaravayên serekî yên kurmanciyê pêşkêş bike li ser bingehê daneyên peyvî û fonolojîk û rêzimanî yên li pênc deverên başûr-rojhilatê Tirkiyeyê berhevkirî.جیاوازی ناوچەیی لەناو کرمانجیدا: پۆلینبەندییەکی سەرەتایی زاراوەکان لەناو ئەو لێکۆڵینەوانەی کە سەبارەت بە جیاوازی ناوچەیی لە کرمانجیدا ئەنجام دراوە، بەتایبەت ئەوانەی کە لەمەڕ جۆربەجۆری ئەو [زاراوانەی] کە لە تورکیا قسەیان پێ دەکرێ، بەتەواوی لەمەڕ هەبوونی ئەدەبیاتێکی هەبوو بە زمانی کوردی چاوپۆشی دەکرێت. سەرەڕای چەند تاقیکردنەوەیەکی تاک و تەرا سەبارەت بە شێوەزارەکانی کرمانجی کە پێشتر بەئەنجام گەیشتوون (بەراوردی بکەن لەگەڵ مەککینزی، ١٩٦١؛ ڕیتێر، ١٩٧١ و ١٩٧٦؛ بلەو، ١٩٧٦؛ یاسترۆ، ١٩٧٧) لەم ساڵانەی دواییدا توێژەرانی کورد ڕادەیەکی بەرچاو لە مادەی پێویست سەبارەت بە شێوەزارەکانی کرمانجییان لە دەڤەری کرمانجی ئاخێودا دەستەبەر کردووە. هەرچەند بەمەبەستی پۆلینبەندی زاراوەکان، هەتاکوو ئێستا، هەڵسەنگاندنێکی مێتۆدیک و پڕزانیاری لەسەر ئەم تێڕامانانە ئەنجام نەدراوە. ئامانجی ئەم وتارە بریتییە لەوەی کە پۆلینبەندییەکی سەرەتایی لەو جیاوازییە ناوخۆییەی کە لە زاراوە سەرەکییەکانی ناوچە کرمانجی ئاخێوەکاندا هەیە بەدەستەوە بدات و بۆ ئەم مەبەستە توێژینەوەکە لەسەر بنەمای ئەو داتا وشەیی، دەنگناسی و پێکهاتەی ڕێزمانییانە ئەنجام دەدرێت کە لە پێنج ناوچەی باشوری ڕۆژهەڵاتی تورکیا کۆ کراونەتەوە.
This article examines the writings of the emigré Iraqi-Kurdish poet Buland al-Haydari (1926-1996) and thus explores components of his identity as reflected in themes and motifs of his poetry, in light of the fact that Iraqis belong to a variety of ethnicities, religions and sects. This article will also address the question of whether the poet's self-perception was transformed from a complex hybrid identity with Muslim, Christian, and other influences but excluding Kurdish elements, to a "new" Kurdish identity, as an outcome of the Iraqi chemical attack on the Kurdish town of Halabja in 1988. The assumption is that although the Halabja incident was the point at which the poet began to relate to his Kurdish origins, he was still loyal to Baghdad, to Iraq and to Arab culture, rather than solely emphasising his Kurdish identity. The article will examine the thematic and aesthetic effects of the tragedy in Halabja on al-Haydari's poetry in Arabic, focusing on different forms of identity as reflected in the poetry of this political activist. Gelo Helebçe xala werçerxê bû bo helbestvan Bulend el-Heyderî?Ev gotar vekolînek e li ser nivîsên helbestvan Buland el-Heyderî (1926-1996) ku koçberekî ji Kurdên Iraqê bû. Ji ber hindê, ev gotar hêmanên nasnameya wî, yên ku di babet û motîvên helbestên wî da rengvedane, derdihîne li gel hayjêhebûna ku Iraqî xwedî nasnameyên têvel yên etnîkî, dînî û mezhebî ne. Herwisan, ev gotar dê hewl bide ku pirsekê jî bibersivîne: Gelo wekî encama êrîşa Iraqê ya kîmyayî li ser bajarê Helebçeyê di 1988ê da, xwebîniya vî helbestvanî ji nasnameya wî ya durehî ya têkel -wekî Misilmanî, Mesîhîtî û bandorên din, ji bilî hêmanên Kurdîtiyê- ber bi nasnameyeka Kurdî ya nû ve daguheriye? Pêşbînî ev e ku herçend helbestvan vegeriyaye ser rehên xwe yên Kurdîtiyê, ew pirtir maye dilsozê Bexda, Iraq û çanda Ereban, ji dêlva ku tenê pûte bi nasnameya xwe ya Kurdîtiyê bide. Ev gotar dê bandora tematîk û estetîk ya trajediya Helebçeyê li ser helbestên Haydarî yên bi Erebî vekole bi baldariyeka li ser şêweyên têvel ên nasnameyê ku rengvedane di helbestên vî aktîvîstê siyasî da. ئایا هەڵەبجە خاڵی وەرچەرخان بوو بۆ بوڵەند ئەلحەیدەریی شاعیر؟ئەم گوتارە لە نووسینەکانی شاعیری عیراقی- کوردیی کۆچبەر بوڵەند ئەلحەیدەری (١٩٢٦-١٩٩٦) ورد دەبێتەوە و بەو شێوەیەیش بەشە پێکهێنەکانی ناسنامەی وی، وەک لە بابەت و موتیفەکانی شیعرەکانیدا ڕەنگیان داوەتەوە، دەردەخات، لەبەر ڕووناکیی ئەو ڕاستییەدا کە عیراقییەکان سەر بە ئێتنیک و ئایین و کۆمەڵی جۆراوجۆرن. ئەم وتارە ڕووبەڕووی ئەو پرسیارەیش دەبێتەوە کە ئایا خۆناسینی شاعیر ئەو شێوەگۆڕییەی بەسەردا هاتووە لە ناسنامەیەکی تێکەڵاوی ئاڵۆزکاوەوە کە کارکردی موسڵمان، مەسیحی و شتی دیکەی لەسەر بووە ، بەڵام کوردی تێدا نەبووە، ببێتە ناسنامەیەکی ''نوێ''ی کوردی، وەک ئەنجامێکی ئەوەی کە عیراق شاری کوردیی هەڵەبجەی لە ١٩٨٨دا گازباران کرد؟ وا دادەنرێت کە ئەگەرچی ڕووداوەکەی هەڵەبجە ئەو نوختەیە بوو کە شاعیر لێیەوە دەستی پێ کرد بگەڕێتەوە بۆ ڕەگوڕیشەی کوردانەی خۆی، بەڵام هێشتایش هەر دڵسۆز بوو بۆ بەغدا، بۆ عیراق و بۆ فەرهەنگی عەرەب، نەک ئەوەی تەنیا ناسنامەی کوردانەی خۆی جەخت بکات. وتارەکە لە کارکردی بابەت و ئێستێتیکیی کارەساتەکەی هەڵەبجە لەسەر شیعری عەرەبیی ئەلحەیدەری ورد دەبێتەوە و پێ لەسەر شێوەی جیاوازی ناسنامە دادەگرێت وەک لە شیعری ئەم چالاکە سیاسییەدا ڕەنگی داوەتەوە.
This article examines aspects of the entanglement of (social) science, politics and media in Iraqi Kurdistan and investigates their representation in Kurdish newspapers, taking a quantitative study on genocidal persecution published by a Kurdistan government ministry as an example. It demonstrates how one and the same corpus of science-based ideas is appropriated and operationalised according to very different political agendas, and how the media itself conveys certain beliefs on the measurability of social experience and the truth value of science-based knowledge. Drawing on the broad debate in social science and the humanities on knowledge and the capitalist society, this article discusses aspects of the scientification of media and the politicisation of academic knowledge production. Berpêşkirina rastiyên li ser bingehên zanistiyê wekî nûçe: hilberana zanyariyê û medya li Kurdistana IraqêEv gotar astengên li ber zanyariya civakî, siyasî û medyayê li Kurdistana Iraqê û pêşkeşkirina wan di rojnameyên Kurdî da vedikole. Ev lêkolîn xwe dispêre xebateka çendaniyî/quantîtatîv ya nimûneyî li ser çespandina komkujînî ku ji layê Wezareta Hikûmeta Kurdistanê ve hatiye weşandin. Ev xebat nîşan dide bê di medyayê da fikrên zanistî çawan hatine guhertin û bikarînan li gor berjewendiyên siyasî yên ji hev gelek cuda. Ew herwisan destnîşan dike bê medya bi çi rengî baweriyên pûç hildiwerîne li ser pîvandariya serboriyên civakî û li ser rastiya zanyariyên zanistî. Bi bikarînana nîqaşên fereh di qada zanistiya civakî û beşerî da li ser zanyarî û civaka sermayedar, mijara vê gotarê nîqaşkirina wan nêrînan e ku medyayê wekî çavkaniyeka zanyariyên zanistî dihesibînin û wisan pêşkêş dikin. Ev gotar herwisan nîqaş dike li ser zanyariya akademîk ya ku di bin bandora siyasetê da tê hilberandin. حەقیقەتی بە زانستی کراو وەکوو نووچە: زانین بەرهەم هێنان و میدیا لە کوردستانی ئێراق ئەم کاغەزە لە سەر هیندێک لایەنی زانستی (کۆمەڵایەتی)، سیاسەت و میدیا لە کوردستانی ئێراق لێکۆلینەوە دەکات و هەروەها شێوازی بەرجەستەکردنەوە و نواندنەوەی ئەوان لە رۆژنامە کوردییەکان دا دەخاتە بەر تیشکی لێکدانەوە، وەکوو نموونە، لیکۆڵینەوەیەکی چەندییەتی (کوانتیتاتیڤ) لە سەر ستەمەکانی پەیوەندیدار بە ژینۆسیدەوە کە لە لایان وەزارەتخانەیەکی حکوومەتی هەریمی کوردستانەوە بڵاو کراوەتەوە. ئەمە نیشانی داوە، چۆناوچۆن هەر هەمان کۆبیرۆکەی لە سەر زانست دارژتراو، بە ئاجێندایەکی سیاسی تەواو جیاواز وەرگیراوە و بە کارهێنراوە و هەروەها دەبیندرێت کە چۆناوچۆن خودی میدیا دەبیتە سەرچاوەی چەشنە باوەرییەک لە سەر بە پێوانکردنی ئەزموونی کۆمەڵایەتی و نرخی حەقیقەتی زانینی بە زانستی کراو. بە رێگای راوەستەکردن لە سەر گەنگەشەکانی نێو زانستی کۆمەڵایەتی و جیهانی زانین و کۆمەڵگای سەرمایەداری، ئەم نووسراوەیە، لایەنی بە زانستی کردنی میدیا و بە سیاسی کردنی زانستی ئاکادیمیک دەخاتە بەر باس و لێکۆلینەوە.وشە سەرەکییەکان: هەریمی کوردستان، میدیا، شالاوی ئەنفال، بەرهەمهێنانی زانین، ئانترۆپۆلۆژی میدیا
This paper discusses women's activism in Kurdistan- Iraq since 1992. It aims to find out whether 21 years of struggle against gender discrimination has led to notable changes in the status quo. It concludes by arguing that as a result of the patriarchal system's resilience and the women's movement's internal shortcomings, achievements have been limited. The paper draws on 7 in-depth interviews with women activists, written sources, personal communications and my observations while participating in activities organised by women's groups. Çalakgeriya jinan li Kurdistana Iraqê: Destxistî, kemasî û astengEv xebat nîqaş dike li ser çalakgeriya jinan li Kurdistana Iraqê ji sala 1992ê ve. Armanca wê ew e ku vebibîne bê tekoşîna jinan ya 21 salan li dijî cudakeriya zayendî rê daye guherînên sereke di rewşa-heyî da an na. Ev xebat di nîqaşa xwe da digihe wê qenaetê ku destketiyên di vê qadê de bisînor in ji ber berhelistiya pergala patrîarkal û kêmasiyên navxweyî yên bizavên jinan. Ev xebat xwe dispêre heft hevpeyvînên berfireh li gel jinên çalakger, çavkaniyên nivîsî, peywendiyên kesane û herwisan çavdêriyên min ên çalakiyên jinan yên ji aliyê koma jinan ve hatin rêkxistin ku ez bi xwe jî têda beşdar bûm. چالاکوانی ژنان لە کوردستان- عێراق: دەستکەوت، کەموکووڕی و رێگرەکان ئەم وتارە باس لە چالاکوانی ژنانی ھەرێمی کوردستان دەکات لە ساڵی ١٩٩٢-ەوە تا ئێستا. ھەوڵدەدات لەوە بکۆڵێتەوە کە ئاخۆ ٢١ ساڵ خەبات دژی جیاکاری جێندەریی بۆتە ھۆی گۆڕانکاری بەرچاو لە دۆخی باودا. وتارەکە ئەنجامگیری ئەوە دەکات کە بەبۆنەی سەرسەختی و خۆگونجاندنی سیستەمی باوکسالاری لەلایەک و کەموكووڕییە ناوەکیەکانی بزوتنەوەی ژنان لە لایەکی ترەوە، دەستکەوتەکان سنوورداربوون. ئەم لێکۆڵینەوەیە پشت بە ٧ چاوپێکەوتنی تێروتەسەل دەبەستێت لەگەڵ ژنانی چالاکوان و ھەروەھا سوود لە سەرچاوە نووسراوەکان و گفتوگۆی تایبەت و بەشداربوونی خۆشم دەبەستێت لەو چالاکیانەدا کە رێکخراوەکانی ژنان سازیانداوە.وشە سەرەکییەکان: ھەرێمی کوردستان، بزوتنەوەی ژنان، دەستکەوت، کەموکووڕیی، سەرسەختی پیاوسالاری
