Suchergebnisse

Artykuł podejmuje problem różnic pokoleniowych w podejściu do wiedzy i nauki oraz wpływu ideologii na zepsucie tych dwu wymiarów życia społecznego. Autor stawia tezę, iż zróżnicowane podejście do nauki i edukacji ma charakter systemowy i w dużym stopniu jest uwarunkowane generacyjnie. Oddziaływanie ideologiczne starszego pokolenia, reprezentującego jednocześnie władzę pastoralną, ideologię i pedagogizowanie rzeczywistości zostało przeciwstawione pokoleniom młodszym- wstępującym, które opierają się cynicznemu kłamstwu. Nowa ideologiczna kontrreformacja jest postrzegana jako próba powrotu do idei społeczeństwa postfiguratywnego, tradycyjnego, z uporządkowanymi wzorami kultury. Autor stoi na stanowisku, że przedłużanie takiej nowej kontrreformacji wiązać się będzie tylko z wielowymiarowymi stratami (moralnymi, ekonomicznymi, kulturowymi, cywilizacyjnymi, wizerunkowymi). W związku z tym należy przeciwstawić się zapałowi kontrreformatorów i odrzucić ideologiczne więzy na rzecz racjonalności. Uzdrowienie nauki i edukacji poprzez umiędzynarodowienie i odpolitycznienie stanowi jedyną właściwą drogę do tego celu. A pokolenia wstępujące są właściwymi aktorami, jedynymi możliwymi do stawienia oporu kłamstwu i wprowadzania racjonalności w prefiguratywnym świecie.

Pedagogika turystyki jest nowym rozwiązaniem wspomagania rozwoju jednostki w budowaniu odporności na czynniki ryzyka. Metoda ta wpływa dodatnio na kompetencje społeczne, umiejętności społeczne oraz poczucie autonomii, umożliwia budowanie adekwatnej samooceny wychowanka oraz zmianę wewnętrznego systemu wartości. Pozwala jednocześnie zachować zasady współcześnie rozumianej profi laktyki, gdzie oprócz wspierania odporności jednostkowej, oddala się zmienne sprzyjające niepożądanym postawom.

Postęp technologiczny i globalizacja warunkują nowy sposób życia. Specyficzne warunki dorastania dzisiejszych uczniów powodują, iż tradycyjna szkoła wydaje się im nieatrakcyjna, lekcje nużące, a nabywana wiedza i umiejętności nieprzydatne. Chcą uczyć się rzeczy potrzebnych, za pomocą narzędzi "swoich czasów". Rodzice i pracodawcy oczekują od systemu edukacji przygotowania uczniów do przyszłej pracy zawodowej w sposób zgodny z szybko zmieniającymi się wymaganiami rynków pracy. Społeczeństwo stawia szkole zadanie wyposażenia uczniów w umiejętności i kompetencje, pozwalające na pełnoprawne, aktywne uczestnictwo w codziennych działaniach. Szansę dla szkoły XXI wieku M. Prensky widzi w pedagogice partnerskiej, rozpatrując partnerstwo jako płaszczyznę współpracy pomiędzy szkołą, nauczycielem, uczniem i rodzicami. W wymiarze społecznym pedagogikę partnerską rozważać należy jednak w szerszym kontekście edukacji partnerskiej. Skuteczność dzisiejszej edukacji zależy od działań wykraczających poza relacje wewnątrzszkolne, obejmujących wielopłaszczyznowe współdziałanie szkoły z sektorem publicznym i prywatnym. Fundamentalną kwestię stanowi też konieczność zmian w świadomości edukatorów i całego społeczeństwa.

Treść artykułu jest dyskusją na temat miejsca pedagogiki jako dyscypliny naukowej. Autor charakteryzuje pedagogikę jako dyscyplinę lokującą się zarówno w obszarze nauk społecznych jak również w naukach humanistycznych. Taka lokalizacja pedagogiki generuje problemy metodologiczne - w tym kwestionowanie jej statusu naukowego. Autor postrzega interdyscyplinarność pedagogiki jako szansę na jej rozwój i przeciwstawienie się jej izolacji od innych dyscyplin naukowych.

Artykuł porusza problem zaangażowania w badania społeczne. Chociaż wspomniany problem wydaje się być rozwiązany (Aronowitz, Giroux 1991, Denzin, Lincoln 2009, 2010, Fairclough, Wodak 2007, Rogers 2011), to nie jest to oczywiste w polskich warunkach, szczególnie wśród badaczy ilościowych, a co ważniejsze wśród tych, którzy próbują ustalić jakiś neutralny, wolny od ideologii i transcendentny punkt widzenia. Dlatego najważniejsza jest dekonstrukcja opartych na ideologii krytyk równolegle do apoteozy społecznej neutralności nauk społecznych, zwłaszcza teorii wychowania. Etyczna orientacja krytycznej pedagogiki w obszarze działań społecznych, a także w obszarze procedur badawczych opiera się na teorii ideologii i zainteresowań (Aronowitz, Giroux 1991, Marks, Engels 1981, Habermas 1995). Uwzględnia świadomość niezbędnego zaangażowania ideologicznego, jednak ze względu na postmodernistyczną świadomość arbitralnego narzucania znaczeń, stanowi główny problem przy ustalaniu strategii emancypacyjnych (Laclau 2009). Autor opisuje dyskusję na temat ideologii między Horkheimerem i Mannheimem jako "prototyp" największej kłótni między Zizkiem a Laclau. Rozróżnienie dokonane przez Aronowitza i Giroux (1991) jest problemem postępowego i reakcyjnego postmodernizmu. Wreszcie naiwny neutralny punkt widzenia musi zmierzyć się z pytaniami zadanymi przez Freire (2000) - "po co i dla kogo robisz swoje badania?" Jednocześnie - "przeciw czemu i przeciwko komu kogo robisz badania?" Próbując ustalić jakąś neutralność w badaniach społecznych, które nie będą narzędziem petryfikacji relacji społecznych autor popiera koncepcję naiwności jako umiejętności technicznej, a nie poważnego przywiązania do pozytywistycznej wizji "obiektywnych" procedur empirycznych.