Suchergebnisse

Energy security is indisputably one of the pillars of national security and it is of paramount importance for both the political stability and the economy. Dissolution of the USSR in 1989 left many states in Central and Eastern Europe dependent on Russia in terms of energy. All of these countries commenced difficult and time consuming process of building their own energy security. After more than thirty years since the beginning of this process it is worth analyzing how these countries have coped with this challenge and what strategies of shaping energy security have been applied. For the purpose of this article three countries were analyzed: Poland, Lithuania and Belarus. The selection of these three particular states is justified by the fact that they vary in terms of population, economic potential and geopolitical situation. They have been implementing different models of energy security and this gives a solid base for assessment of their effectiveness. ; Bezpieczeństwo energetyczne państwa jest bezsprzecznie jednym z filarów bezpieczeństwa narodowego i ma fundamentalne znaczenie zarówno polityczne, jak i gospodarcze. Rozpad ZSRR w 1989 r. postawił szereg państw Europy Środkowo-Wschodniej w obliczu uzależnienia energetycznego od Rosji. Każde z nich rozpoczęło trudny i czasochłonny proces budowania bezpieczeństwa energetycznego. Po ponad 30 latach trwania tego procesu warto dokonać analizy, jak kraje poradziły sobie z tym wyzwaniem oraz jaką strategię kształtowania bezpieczeństwa energetycznego przyjęły. Na potrzeby niniejszego artykułu dokonano analizy trzech krajów regionu: Polski, Litwy oraz Białorusi. Wybór był nieprzypadkowy, gdyż państwa te są zróżnicowane pod względem liczby ludności, potencjału ekonomicznego i sytuacji geopolitycznej. Realizują różne modele bezpieczeństwa energetycznego, co daje podstawę do oceny ich efektywności.

Energy security is indisputably one of the pillars of national security and it is of paramount importance for both the political stability and the economy. Dissolution of the USSR in 1989 left many states in Central and Eastern Europe dependent on Russia in terms of energy. All of these countries commenced difficult and time consuming process of building their own energy security. After more than thirty years since the beginning of this process it is worth analyzing how these countries have coped with this challenge and what strategies of shaping energy security have been applied. For the purpose of this article three countries were analyzed: Poland, Lithuania and Belarus. The selection of these three particular states is justified by the fact that they vary in terms of population, economic potential and geopolitical situation. They have been implementing different models of energy security and this gives a solid base for assessment of their effectiveness. ; Bezpieczeństwo energetyczne państwa jest bezsprzecznie jednym z filarów bezpieczeństwa narodowego i ma fundamentalne znaczenie zarówno polityczne, jak i gospodarcze. Rozpad ZSRR w 1989 r. postawił szereg państw Europy Środkowo-Wschodniej w obliczu uzależnienia energetycznego od Rosji. Każde z nich rozpoczęło trudny i czasochłonny proces budowania bezpieczeństwa energetycznego. Po ponad 30 latach trwania tego procesu warto dokonać analizy, jak kraje poradziły sobie z tym wyzwaniem oraz jaką strategię kształtowania bezpieczeństwa energetycznego przyjęły. Na potrzeby niniejszego artykułu dokonano analizy trzech krajów regionu: Polski, Litwy oraz Białorusi. Wybór był nieprzypadkowy, gdyż państwa te są zróżnicowane pod względem liczby ludności, potencjału ekonomicznego i sytuacji geopolitycznej. Realizują różne modele bezpieczeństwa energetycznego, co daje podstawę do oceny ich efektywności.

Sytuacja polityczna w Rosji i na Białorusi w pierwszych latach po rozpadzie ZSRR nie sprzyjała zacieśnianiu współpracy. Czynniki gospodarcze w przypadku Białorusi i geopolityczne w przypadku Rosji determinowały charakter relacji dwustronnych w minionym dwudziestoleciu. Praca omawia politykę zagraniczną Białorusi w latach 1991‑2014 oraz jej stosunki z najważniejszym sąsiadem, którym bez wątpienia była Federacja Rosyjska. Były to kluczowe lata kształtowania się wzajemnych relacji opartych na fundamencie interesów politycznych i ekonomicznych definiowanych autonomicznie zarówno w Moskwie, jak i Mińsku.The political situation in Russia and Belarus in the first years after the collapse of the USSR was not conducive to enhancing cooperation. Economic factors in the case of Belarus, and geopolitical ones in the case of Russia, both determined the character of bilateral relations over the past two decades. This study discusses the foreign policy of Belarus in the years 1991‑2014, especially that relating to its most important neighbour, which undoubtedly was the Russian Federation. These were crucial formative years for the mutual relations between the two countries, founded on political and economic interests which both Moscow and Minsk defined autonomously.

Sytuacja polityczna w Rosji i na Białorusi w pierwszych latach po rozpadzie ZSRR nie sprzyjała zacieśnianiu współpracy. Czynniki gospodarcze w przypadku Białorusi i geopolityczne w przypadku Rosji determinowały charakter relacji dwustronnych w minionym dwudziestoleciu. Praca omawia politykę zagraniczną Białorusi w latach 1991‑2014 oraz jej stosunki z najważniejszym sąsiadem, którym bez wątpienia była Federacja Rosyjska. Były to kluczowe lata kształtowania się wzajemnych relacji opartych na fundamencie interesów politycznych i ekonomicznych definiowanych autonomicznie zarówno w Moskwie, jak i Mińsku.The political situation in Russia and Belarus in the first years after the collapse of the USSR was not conducive to enhancing cooperation. Economic factors in the case of Belarus, and geopolitical ones in the case of Russia, both determined the character of bilateral relations over the past two decades. This study discusses the foreign policy of Belarus in the years 1991‑2014, especially that relating to its most important neighbour, which undoubtedly was the Russian Federation. These were crucial formative years for the mutual relations between the two countries, founded on political and economic interests which both Moscow and Minsk defined autonomously.

Polityka zagraniczna Kazachstanu w okresie prezydentury Kasyma‑Żomarta Tokajewa (2019-2023)

W artykule zbadano zmiany w polityce zagranicznej Kazachstanu w okresie przejściowym przekazania władzy przez N. Nazarbajewa na rzecz K. Tokajewa. Analizując zmiany zidentyfikowano czynniki wewnętrzne i zewnętrzne polityki zagranicznej, scharakteryzowano relacje z partnerami priorytetowymi, takimi jak: Chiny, Rosja, USA i kraje Azji Centralnej, a także zmiany w postrzeganiu swojej polityki zagranicznej poprzez analizę dokumentów koncepcyjnych. Zidentyfikowano najważniejsze czynniki wewnętrzne: covid-19, protesty w 2022 r., zmiany w konstrukcji instytucjonalnej systemu politycznego. Zidentyfikowano następujące determinujące czynniki zewnętrzne: wojnę Rosji na Ukrainie, sankcje wobec sojuszników Kazachstanu (Rosja i Białoruś), rywalizację dużych aktorów. Podsumowując, wyciągnięto wnioski, że rola Chin w polityce zagranicznej Kazachstanu odgrywa coraz bardziej stabilizującą rolę, w przeciwieństwie do Rosji i Stanów Zjednoczonych, których rywalizacja stanowi czynnik ryzyka.

In this article, the author analyzes the protest activity in Russia in January–February 2021. Protest activity came to Russia after A. Navalny's investigation of V. Putin's palace in Gelendzhik. Like the Belarusian protests in August 2021, the Russian protests were suppressed by the police. A feature of the Russian protests was their mass character. A large number of cities in almost all Russian regions were involved in the protest. Based on the data of secondary analysis, the author tries to give his own research of the Russian protest activity in January–February 2021. Protest activity in a number of Russian regions did not look accidental. One could observe protest activity in them before, but with a different agenda. The factor of unpopular government is of great importance in regional protests. The authorities no longer have the proper stock of legitimacy. This fully applies to the governors appointed by V. Putin, and, often, not directly related to the regions that have their own specificity. Case studies of protests in Russian regions show new trends. The protests are increasingly carnival-like. Power is ridiculed and discussed with irony. Familiar dialogue with the authorities is confirmed in various forms and languages of protest. From the author's point of view, protest activity in Russia will increase by the fall of 2021. In September 2021, elections to the Russian Parliament are to be held. The author assumes that disappointment with the authorities in Russia will grow. The social base of new protests can be broader. ; W artykule tym autor poddaje analizie ruchy protestu, które wystąpiły w Rosji pomiędzy styczniem a lutym 2021 r. Bezpośrednią przyczyną protestów było śledztwo przeprowadzone przez A. Navalnego dotyczące rezydencji prezydenta Federacji Rosyjskiej W. Putina w Gelendzhik. Podobnie jak na Białorusi w sierpniu 2021 r., tak i w Rosji, protesty zostały stłumione przez policję. Te ostatnie cechowały się masowym udziałem Rosjan, a do protestów doszło w wielu miastach na terenie całego kraju. W swym badaniu autor posłużył się danymi wtórnymi. Protesty, do których doszło w wielu rosyjskich regionach pomiędzy styczniem a lutym 2021 r. nie miały znamion przypadkowości. Protestującym nie podoba się polityka władz zarówno na poziomie centralnym, jak i na poziomie lokalnym. Władze w znacznym stopniu straciły legi tymację do sprawowania swych rządów. Proces ten znajduje odzwierciedlenie w nominacjach gubernatorskich, które są funkcją decyzji politycznych Kremla, często nieuwzględniających lokalnej specyfiki poszczególnych regionów kraju. Analiza wspomnianych protestów ukazuje wystąpienie nowych trendów. Protesty te coraz częściej przybierały formę heppeningu, gdzie uczestnicy wyśmiewali absurdy władzy przy pomocy humoru, kalamburów oraz innych zabaw językowych. Zdaniem autora, protesty w Rosji będą przybierać na sile na jesieni 2021 r. Ma to związek z wrześniowymi wyborami parlamentarnymi, które doprowadzą do wzrostu niezadowolenia z polityki władz rosyjskich.

In this article, the author analyzes the protest activity in Russia in January–February 2021. Protest activity came to Russia after A. Navalny's investigation of V. Putin's palace in Gelendzhik. Like the Belarusian protests in August 2021, the Russian protests were suppressed by the police. A feature of the Russian protests was their mass character. A large number of cities in almost all Russian regions were involved in the protest. Based on the data of secondary analysis, the author tries to give his own research of the Russian protest activity in January–February 2021. Protest activity in a number of Russian regions did not look accidental. One could observe protest activity in them before, but with a different agenda. The factor of unpopular government is of great importance in regional protests. The authorities no longer have the proper stock of legitimacy. This fully applies to the governors appointed by V. Putin, and, often, not directly related to the regions that have their own specificity. Case studies of protests in Russian regions show new trends. The protests are increasingly carnival-like. Power is ridiculed and discussed with irony. Familiar dialogue with the authorities is confirmed in various forms and languages of protest. From the author's point of view, protest activity in Russia will increase by the fall of 2021. In September 2021, elections to the Russian Parliament are to be held. The author assumes that disappointment with the authorities in Russia will grow. The social base of new protests can be broader. ; W artykule tym autor poddaje analizie ruchy protestu, które wystąpiły w Rosji pomiędzy styczniem a lutym 2021 r. Bezpośrednią przyczyną protestów było śledztwo przeprowadzone przez A. Navalnego dotyczące rezydencji prezydenta Federacji Rosyjskiej W. Putina w Gelendzhik. Podobnie jak na Białorusi w sierpniu 2021 r., tak i w Rosji, protesty zostały stłumione przez policję. Te ostatnie cechowały się masowym udziałem Rosjan, a do protestów doszło w wielu miastach na terenie całego kraju. W swym badaniu autor posłużył się danymi wtórnymi. Protesty, do których doszło w wielu rosyjskich regionach pomiędzy styczniem a lutym 2021 r. nie miały znamion przypadkowości. Protestującym nie podoba się polityka władz zarówno na poziomie centralnym, jak i na poziomie lokalnym. Władze w znacznym stopniu straciły legi tymację do sprawowania swych rządów. Proces ten znajduje odzwierciedlenie w nominacjach gubernatorskich, które są funkcją decyzji politycznych Kremla, często nieuwzględniających lokalnej specyfiki poszczególnych regionów kraju. Analiza wspomnianych protestów ukazuje wystąpienie nowych trendów. Protesty te coraz częściej przybierały formę heppeningu, gdzie uczestnicy wyśmiewali absurdy władzy przy pomocy humoru, kalamburów oraz innych zabaw językowych. Zdaniem autora, protesty w Rosji będą przybierać na sile na jesieni 2021 r. Ma to związek z wrześniowymi wyborami parlamentarnymi, które doprowadzą do wzrostu niezadowolenia z polityki władz rosyjskich.

In the early 1990s, significant changes in the political and geopolitical situation in Central and Eastern Europe occurred: the collapse of communist rule, the unification of Germany, the collapse of the Soviet Union and the dissolution of Czechoslovakia. The creation, over a short time, of a number of independent nation-states in the immediate vicinity of Poland had a vast influence on individual national minorities, especially those living near the borders. There were huge changes to the political and economic relations between democratic Poland and its newly independent neighbours and, to a large extent, between individual nations, now divided by borders. The process of expanding the area of European integration began, which led, after a dozen or so years, to the inclusion of some Central and Eastern European countries in the NATO and EU structures, while leaving some of those countries outside the zone of political, economic and military integration, thus creating new division lines in the new political and legal reality. One consequence of the contemporary processes of political, economic and military integration of the European continent is the strengthening of its division into the Western Europe (in its widest meaning) and the Eastern Europe (not included in the integration process). At the Polish border with Belarus and Ukraine, the line of the modern division, strengthened in the literal (technical measures to protect the borders) and legal sense (visa regulations) overlaps with the civilisation, cultural and religious division line that has been shaped over the ages. Despite the claims from the government in Warsaw of "Polish eastern policy", we can see a clear turn towards "western policy". In political, military and economic sense, Poland is clearly facing west, which results in turning away from its eastern neighbours, which is particularly disadvantageous for political and geopolitical reasons. Despite spectacular attempts by various governments to revive the cooperation, especially with Ukraine and Lithuania, Poland does not currently have any arguments, especially economic or financial ones, to conduct an effective, pragmatic eastern policy, and not a policy based on historical sentiments. When we compare the contemporary ethnic structure and national policy of Poland and its eastern neighbours, we can see clear asymmetry in both quantitative and legalinstitutional aspects. There is currently a markedly smaller population of Ukrainians, Belarusians and Lithuanians living in Poland than the Polish population in the territories of our eastern neighbours. At the same time, the national minorities in Poland enjoy wider rights and better conditions to operate than Poles living in Ukraine, Belarus and Lithuania. ; Głównym celem artykułu jest przedstawienie roli mniejszości narodowych w relacjach międzypaństwowych. Szczególnego wymiaru nabiera ona w przypadku sąsiadujących ze sobą państw, których skomplikowana historia doprowadziła do powstania skupisk poszczególnych narodowości w regionach przygranicznych. Zachodząca od początku lat 90. XX w. na obszarze środkowej Europy transformacja ustrojowa, przeobraziła relacje polityczne i ekonomiczne pomiędzy poszczególnymi państwami tego regionu, które dodatkowo komplikuje zróżnicowany stopień zaawansowania procesów integracji wschodnich sąsiadów Polski. Zmianie uległa także sytuacja, zwłaszcza polityczno-prawna, mniejszości narodowych, które – odmiennie niż w okresie komunistycznym – stały się istotnym elementem, niejednokrotnie konfliktogennym, wzajemnych relacji międzypaństwowych. ; Badania terenowe, których wyniki wykorzystano w artykule, zostały sfinansowane ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC 2011/01/B/HS4/02609.

Seria: Multi-Annual Programme 2005-2009. The economic and social conditions of the development of the Polish food economy following Poland's accession to the European Union, no 128.1 ; Kierunki rozwoju i przekształceń rolnictwa i obszarów wiejskich w Polsce, Czechach, na Węgrzech, w Bułgarii, Słowenii, Białorusi, Serbii, Rumunii, Łotwie i Słowacji. ; Kamila Sobiecka

24 cm ; The article presents the current situation of the Belarusian language and of its speakers. The analysis is based on empirical material collected with the use of ethnographic methods during the period from 1998 to 2005 and 2010, as well as on information found in the professional literature on this subject and on the Internet. The article explains why Belarusian is seen not only as a communication code, but also as a stigma and a manifestation of political views, and how this situation shapes the attitudes towards the language. Additionally, the article presents efforts focused on the promotion of Belarusian language and culture undertaken by informal groups, such as Spajemstvo or "Let's Be Belarusians!" The article also shows the difference between the perceived and real use of Belarusian in everyday life ; 24 cm ; Artykuł poświęcony jest współczesnej sytuacji języka białoruskiego i jego użytkownikom. Źródłem analiz są materiały empiryczne zebrane metodą etnograficzną, podczas badań prowadzonych od 1998 do 2005 i w 2010 roku, literatura tematu oraz dane, pochodzące z Internetu. Wyjaśnia z czego wynika zróżnicowane postrzeganie języka białoruskiego – jako kodu komunikowania, stygmatu, manifestacji poglądów politycznych i jaki ma to wpływ na stosunek do tego języka. Opisane zostały także działania na rzecz białoruszczyzny i kształtowania środowiska białoruskojęzycznego, podejmowane przez nieformalne grupy, takie jak Spajemstvo (lata 90. XX wieku), czy kampanię "Bądźmy Białorusinami!" - funkcjonującą od 2008 roku w Internecie i w rzeczywistości. Ważnym wątkiem artykułu jest zwrócenie uwagi na to, komu przypisywane jest posługiwanie się językiem białoruskim, a kto rzeczywiście z niego korzysta w codziennym życiu

Seria: Multi-Annual Programme 2005-2009. The economic and social conditions of the development of the Polish food economy following Poland's accession to the European Union, no 98.1 ; Anglojęzyczna wersja referatów wygłoszonych na konferencji w Białowieży. Tematyka dotyczy stanu obecnego i perspektyw rozwoju rolnictwa i gospodarstw rolnych Europy Środkowej i Wschodniej, w kontekście integracji z UE i objęcia WPR. ; Kamila Sobiecka

W artykule przedstawiono metodykę porównawczej oceny klimatu inwestycyjnego terytorium (kraju, regionu, miasta itp.). W przeciwieństwie do obecnych podejść i metod oceny klimatu inwestycyjnego, autorzy uwzględniają nie tylko atrakcyjność inwestycyjną, która powstaje na podstawie potencjału inwestycyjnego i ryzyka inwestycyjnego, ale także aktywność inwestycyjną. Celem badania jest obliczenie integralnych porównywalnych wskaźników klimatu inwestycyjnego państw członkowskich EAEU na podstawie danych ilościowych i szacunków ekspertów. Badanie opracowało ocenę atrakcyjności inwestycyjnej krajów członkowskich EAEU. Analiza przeprowadzona przez autorów wykazała, że Republika Białorusi, w porównaniu z głównymi partnerami handlowymi (Rosja i Kazachstan), ma raczej niski potencjał produkcyjny, innowacyjny i zasobów naturalnych, a także wysokie ryzyko gospodarcze i polityczne. Przedstawiona ocena porównawcza klimatu inwestycyjnego pozwoliła autorom zidentyfikować bariery utrudniające napływ inwestycji zagranicznych w Republice Białorusi. Dane wyjściowe to informacje statystyczne publikowane przez komitety statystyczne państw członkowskich Eurazjatyckiej Unii Gospodarczej, a także materiały medialne, przeglądy analityczne ośrodków badawczych. ; The article presents a comparative assessment methodology of the investment climate (country, region, city, etc.). Unlike current approaches and methods for investment climate assessing the authors take into account not only the investment attractiveness which is formed on the basis of investment potential and investment risk, but also the investment activity. The research purpose is to calculate integral comparable indicators for the EAEU members taking quantitative data and expert assessments as a base. As a result of the research a rating of the EAEU country's investment attractiveness was compiled. The analysis carried out by the authors showed that the Republic of Belarus in comparison with their main trading partners (Russia and Kazakhstan) has rather low production, innovation and natural resource potentials, as well as high economic and political risks. The results of the study allow identifying barriers restraining the inflow of foreign investment in the Republic of Belarus. The baseline data are statistical information published by the statistical committees of the member countries of the Eurasian Economic Union, as well as media materials, analytical reviews of research centres.

Celem artykułu jest analiza doświadczeń funkcjonowania ekonomicznego i instytucjonal-nego mechanizmu regulowania inwestycji w Unii Europejskiej, określenie jego struktury, tendencji rozwojo-wych i czynników reform, problemów i korzyści dla poszczególnych państw członkowskich tego stowarzysze-nia integracyjnego. Te doświadczenia mogą być przydatne dla stowarzyszenia integracyjnego z udziałem Republiki Białorusi, jakim jest Euroazjatycka Unia Ekonomiczna (EAUE). W stowarzyszeniu tym poszczególne kraje także ściśle ze sobą współdziałają w tożsamych obszarach, a jedynie jednolity mechanizm regulujący inwestycje nie został jeszcze stworzony. W artykule podkreślono, że podstawą ekonomiczną mechanizmu regulacji inwestycji jest jednolity europejski rynek finansowy, podkreślono rolę instytucjonalnych form finanso-wania inwestycji, w tym finansowania z budżetu, a także nowe formy interakcji między państwowymi i prywat-nymi instytucjami finansowymi. Wskazano na konieczność wykorzystania europejskich doświadczeń w zakresie tworzenia platform inwestycyjnych na Białorusi i w pozostałych krajach EAUE w celu współfinan-sowania projektów inwestycyjnych z udziałem międzynarodowych organizacji finansowych, krajowych ban-ków rozwoju i prywatnych inwestorów. Stwierdzono, że zunifikowana podstawa organizacyjna i prawna dzia-łalności finansowej i gospodarczej krajów stowarzyszenia integracyjnego jest ważnym elementem mechani-zmu regulacji inwestycji. Analiza doświadczeń związanych z regulowaniem inwestycji w UE daje podstawy do stwierdzenia, że możliwe jest stopniowe dostosowywanie nowych metod i narzędzi integracyjnych do stymu-lowania inwestycji na Białorusi, biorąc pod uwagę specyfikę rozwoju krajów należących do EAUE. ; The aim of the article is to analyze the experience of the functioning of the economic and insti-tutional investment regulation mechanism in the European Union, determining its structure, development trends and factors of reform, problems and benefits for countries members of the integration association. This experience can be useful for integration associations with the participation of the Republic of Belarus, in which countries interact closely enough in this area, but an investment regulation mechanism has not been created. Substantiated in the article is that the economic basis of the investment regulation mechanism is a single European financial market, identified institutional forms of investment financing, including budget financing, as well as new forms of interaction between state and private financial institutions. The necessity of using the European experience of creating investment platforms in Belarus and the EAEU countries with the aim of co-financing investment projects with participation of international financial organizations, national development banks and private investors. It is determined that a unified organizational and legal basis for the financial and economic activities of the countries of the integration association is an important element of the investment regulation mechanism. An analysis of the experience of regulating investments in the EU gives grounds to assert that it is possible to use new integration methods and tools for stimulating investments in Belarus, taking into account the specific features of the development of the EAEU countries.

Współpraca transgraniczna polskich regionów z sąsiadującymi regionami w Czechach, Słowacji i Ukrainie wspierana była za pośrednictwem programów wspólnotowych już w latach 90. XX wieku. Na zdecydowanie większą skalę rozwinęła się jednak za pośrednictwem programów transgranicznych wdrażanych po akcesji Polski, Słowacji i Czech do Unii Europejskiej. Celem artykułu jest przedstawienie zmian celów i tematycznych obszarów wsparcia podejmowanych w programach współpracy transgranicznej: Republika Czeska-Polska, Republika Słowacka-Polska oraz Polska-Białoruś-Ukraina w dwóch unijnych perspektywach finansowych: 2004-2006 oraz 2014-2020. Artykuł jest próbą odpowiedzi na następujące pytania badawcze: Czy, a jeśli tak, to w jaki sposób zmieniły się cele współpracy transgranicznej? Czy istnieją różnice w zakresie tematycznych obszarów współpracy transgranicznej? Czy pomiędzy tematycznymi obszarami współpracy transgranicznej na pograniczu czesko-polskim i słowacko-polskim oraz polsko-białorusko-ukraińskim istnieją różnice? Analizie poddano dane zastane wykorzystując przede wszystkim metodę badania dokumentów programowych trzech programów współpracy transgranicznej realizowanych w dwóch okresach unijnego programowania. Badanie wykazało, iż cele współpracy transgranicznej w pierwszej perspektywie finansowej we wszystkich programach przedstawiały się w bardzo podobny sposób i generalnie dotyczyły poprawy standardu życia oraz integracji społeczno-gospodarczej sąsiadujących regionów. W ostatniej perspektywie cele te były zdecydowanie bardziej zróżnicowane i korespondowały z ówczesnymi potrzebami regionów objętych wsparciem. W przypadku pogranicza polsko-czeskiego i polsko-słowackiego wspólnym celem było inwestowanie w kształcenie, szkolenie oraz szkolenie zawodowe na rzecz zdobywania umiejętności i uczenia się przez całe życie. Natomiast w przypadku pogranicza polsko-słowackiego i polsko-białorusko-ukraińskiego wspólne okazały się następujące cele: zachowanie i ochrona środowiska naturalnego (w tym kulturowego) oraz poprawa dostępności regionów i rozwój transportu oraz sieci i systemów komunikacyjnych. Tematyczne obszary współpracy odpowiadały zdefiniowanym celom w ramach poszczególnych programów. W perspektywie 2004-2006 współpraca transgraniczna dotyczyła przede wszystkim rozwoju i modernizacji infrastruktury oraz szeroko rozumianego rozwoju społeczno-gospodarczego. W ostatniej perspektywie finansowej widoczna była konkretyzacja i specjalizacja obszarów wsparcia. W przypadku pogranicza polsko-białorusko-ukraińskiego szczególną uwagę zwrócono na zarzadzanie granicami, mobilnością i migracjami oraz bezpieczeństwem na granicach.

Ukrainę i Białoruś łączyła wspólna historia, podobna kultura, język i obecnie granica. Mogło się wydawać, że kraje te trudno podzielić i nawet mimo rządów autorytarnych Aleksandra Łukaszenki przyjazne stosunki będą trwać latami. Jednak zbrojna agresja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę w lutym 2022 r., w tym atak z terytorium Białorusi, jednoznacznie zniszczył – wydawało się – głęboką współpracę budowaną ponad 30 lat. W artykule autor postara się odpowiedzieć, jak doszło do tego ogromnego zwrotu w stosunkach bilateralnych i czy możliwe są odwrotne działania w przyszłości.

A relative who has become an enemy. Revision of Ukrainian-Belarusian relations in 2020-2022

Ukraine and Belarus were linked by a common history, similar culture, language and border. It seemed that these countries were difficult to divide, and despite Alexander Lukashenko's authoritarian rule, friendly relations would last for years. However, the armed aggression of the Russian Federation against Ukraine in February 2022, including the attack from the territory of Belarus, clearly destroyed – it seemed – the deep cooperation that had been built for over 30 years. In the article, the author will try to answer how this huge shift in bilateral relations took place, and whether the opposite actions are possible in the future.