Suchergebnisse

The paper is an extension of our study on analysis of laws regulating relations between parliament and executive body in carrying out economic, particularly fiscal policy. This time, the influence of parliament to fiscal policy is measured empirically. In difference from results of the previous study, which showed that the Assembly exercised a relatively high influence to fiscal policy, here we show that the situation in practice is opposite the Government of Serbia has large power in carrying out fiscal policy, where as the influence of the Assembly of Serbia is negligible. The influence of legislative body is measured through analysis of two (out of six) indicators - power of submission of amendment sand budget reversion. ; Tekst predstavlja nastavak naše studije o analizi zakona koji uređuju odnose između parlamenta i izvršnog tela uvođenju ekonomske, pogotovo fiskalne politike. Ovoga puta uticaj parlamenta na fiskalnu politiku merimo empirijski. Za razliku od rezultata iz prethodne studije, gde se pokazalo da Skupština ima relativno veliki uticaj na fiskalnu politiku, ovde pokazujemo da je u praksi situacija obrnuta - Vlada Srbije ima veliku moć u vođenju fiskalne politike, dok Skupština Srbije ima zanemarljivi uticaj. Uticaj zakonodavnog tela merimo kroz analizu dva (od ukupno šest) indikatora-moć podnošenja amandmana i reverzija budžeta.

Revitalizovana moć Nemačke nakon ujedinjenja, prema prognozama neorealista, nužno je podrazumevala težnju da se data moć etablira preuzimanjem centralne uloge u Evropi. Kako se predviđanja neorealista o ,,balkanizaciji" Evrope nisu se obistinila, to uslovljava da se analizi spoljne politike Nemačke pristupi iz perspektive koja će akulturalno i aistorijsko poimanje međunarodne politike neorealista oplemeniti kulturnom i istorijskom dimenzijom. Socijalno konstruktivistički pristup i koncept strateške kulture suprotstavljaju se aistorijskim i tzv. ,,objektivnim" varijablama, u vidu materijalnih kapaciteta i tehnologije. Navedene varijable bivaju interpretirane kroz ,,sočiva" strateške kulture, koja predstavlja kulturalno utemeljeno poimanje uloge rata u ljudskoj civilizaciji. Predmet ovog rada jeste sagledavanje uticaja koji je okončanje Hladnog rata imalo stratešku kulturu Nemačke. Cilj rada sastoji se u sagledavanju obrazaca ,,finih" promena strateške kulture na nivou stanovišta bezbednosne politike. Navedeni cilj ostvaren je interpretacijom ključnog strateškog dokumenata Nemačke o bezbednosnoj politici. Analiza strateške kulture potvrdila je kontinuitet temeljnih vrednosti, što ujedno predstavlja i dominantno stanovište u akademskoj literaturi koja tematizuje ovo pitanje. Sa druge strane, identifikovan je diskontinuitet stanovišta bezbednosne politike, kao načina promocije temeljnih vrednosti kroz politiku. Izmene stanovišta bezbednosne politike bile su nužna posledica izmenjenih okolnosti na međunarodnoj sceni i potrebe za ,,pomirenjem" temeljnih elemenata strateške kulture koji su stupili u koliziju. Definisanje uloge oružanih snaga javlja se kao centralni segment izmene strateške kulutre Nemačke u posthladnoratovskoj eri.

Pristup 'resursne zavisnosti' predstavlja osobeno sociološko stanovište u izučavanju radnih organizacija, koje 70-ih godina razvija američki sociolog Džefri Fefer. U osnovi ovog pristupa nalazi se 'politički' model organizacije, koji polazi od bitno drugačijeg poimanja organizacije nasuprot do tada dominantnim strukturno-funkcionalnim i sistemskim 'racionalnim' modelima. U okviru stanovišta o 'resursnoj zavisnosti' mogu se uočiti dva osnovna nivoa analize: izučavanje unutarorganizacijskih procesa i odnosa i (na opštijem nivou) složeni odnosi između organizacije i njenog društvenog okruženja. Ovaj članak interpretira prvi aspekt pristupa, u nastojanju da ukaže na značaj shvatanja organizacija 'političkih' tvorevina. 'Politički' (analitički) model organizacije shvata organizacije kao pluralne tvorevine, sačinjene od aktera sa različitim interesima. U ovom modelu konflikt predstavlja 'prirodnu' posledicu heterogenog karaktera organizacija, a o ishodu konflikta odlučuje relativna moć sukobljenih aktera, kao i upotreba raznovrsnih 'političkih' strategija delovanja kojima članovi organizacije nastoje da uvećaju moć i ostvare svoje interese. ; 'Resource dependence' approach is a specific sociological viewpoint in organizational theory, developed by American sociologist Jeffrey Pfeffer during 70-ies. 'Political model' of organization that proceeds from essentially different understanding of organization is a cornerstone of this approach, in contrast to dominating structural-functional and system-related 'rational' models which were dominating till then. The two basic levels of analysis could be noticed within the 'resource dependence' approach: a study of intraorganizational processes and relations and (on more general level) complex relations between an organization and its social environment. This article examines the first aspect of the approach trying to indicate the importance of understanding of organizations as 'political entities. 'Political' (analytical) model of organization understands organizations as plural entities composed of actors having different interests. In this model, conflict is a 'natural' consequence of heterogeneous character of organizations, while conflict solution depends on relative power of actors as well as on application of various 'political' strategies by which members of organization try to increase their power and to achieve their interests.

This essay examines a Korean opera-film Chunhyang (2000) to show how it departs from the standard practice of Western opera-film and how its uniqueness is generated by the characteristics of indigenous Korean opera P'ansori. In spite of its uniqueness, however, Chunhyang shows its affinities with its Western sisters by confirming what has been criticized by many feminist scholars as one of the most serious problems in the Western tradition of cinema, especially Hollywood's classical films: namely, the gendered politics of the voice. ; Čunhjang je korejska opera-film proizvedena 2000. godine u režiji Kvon Taek Ima, dobitnika nagrade za najboljeg reditelja u Kanu 2002. Ovaj film je kinematografska produkcija pansorija, koreanskog žanra koji se može smatrati operom samo u vrlo širokom smislu. U ovom radu se razmatra kako se Čunhjang razlikuje od standardnih praksi zapadnjačke "opere-filma" (kinematografske produkcije opere) i te razlike se povezuju sa karakteristikama koje pansori odvajaju od zapadnjačke opere, uz posvećivanje naročite pažnje dvostrukoj ulozi pevača pansorija kao operskih likova i naratora. Analizom centralne scene filma može se pokazati kako ova dvostruka uloga doprinosi da odnos između operskog glasa i filmske slike bude raznovrsniji, složeniji i sofisticiraniji od onih u standardnom zapadnjačkom tipu opere-filma. Uprkos ovim razlikama u odnosu na zapadnjačku tradiciju Čunhjat pokazuje iznenađujuću bliskost sa svojim zapadnim sestrama utoliko što potvrđuje ono što su mnogi feministički pisci kritikovali kao jedan od najozbiljnijih problema u zapadnjačkoj filmskoj tradiciji, naročito klasičnoj holivudskoj: rodno definisanu politiku glasa. Čunhjang poprima formu pozorišta u pozorištu: on predstavlja lažno scensko izvođenje predstave pansori Čunhjanga koja se prekida i preseca sa vizuelnom ilustracijom pansori narativa. Usredsređujući se na ono što definišemo kao "dvostruko oglašavanje" ("double voicing"), t.j. na simultanu upotrebu operskog pevajućeg glasa i filmskog govornog glasa, demonstriramo da je ženski glas sveden na zvučni efekt, lišen diskurzivne snage, dok je muški glas predstavljen kao sveznajuća moć (kao glas koji prekriva ostale - a voice-over) i kao autorska moć nad filmskim slikama - moć koja se može uporediti sa onim što Džudit Mejn zove "primitivnim naratorom" u filmu spektakla. U zaključku se razmatra kulturni identitet žanra opere-filma. Iako se današnji istraživači područja na preseku opere i filma fokusiraju na Zapadnu Evropu i Ameriku, tvrdi se da su takvi preseci transkulturni fenomeni i da su uzajamni uticaji između opere i filma mogli da se uoče i u azijskim zemljama.

Tekst predstavlja analizu pre svega Fukoovih razmatranja u pogledu na istorizovanje shvatanja života u okviru nauka o životu i ostalih biopolitičkih praksi. Autor polazi od toga da i Fukoove analize moći implicitno postavljaju pitanje o uslovima mogućnosti, odnosno, o moći kao horizontu omogućavanja. Problem koji se javlja, smatra autor, tiče se dometa ovog implicitnog transcendentalno-filozofskog pristupa u pogledu na adekvatno zahvatanje ljudske povesnosti. Naime, ovde se uviđa da Fuko operiše sa istorijskim kategorijama, kako na nivou objekta tako i na nivou metodoloških refleksija, ali da, takođe implicitno, ostaje veran određenim metafizičkim pretpostavkama o povesnosti i temporalnosti, kao što je, recimo, ne uzimanje u obzir mogućnosti nelinearne vremenitosti.

Maloprodaja u svijetu doživljava korjenite promjene. Nove tehnologije i internet mijenjaju krajolik maloprodaje. Kupci imaju nadohvat ruke trenutni pristup tisućama gotovo jednako uvjerljivih ponuda proizvoda i usluga. Pritom su u kontekstu evidentnih društvenih i gospodarskih promjenaočekivanja i moć kupaca dosad neviđeni i bez presedana. Na neprekidno promjenjivom, globaliziranom i zasićenom tržištu maloprodaje postaje sve veći izazov stvarati bazu lojalnih kupaca. Stoga se istraživanje lojalnosti kupaca u novom maloprodajnom okruženju može smatrati važnim preduvjetom za uspješno oblikovanje i provedbu maloprodajnih strategija. Svrha rada je ukazati na lojalnost kao izvor konkurentske prednosti, dati osvrt na konceptualizaciju lojalnosti te istražiti lojalnost kupaca u maloprodajnom okruženju(tržište hipermarketa F BiH) kroz prizmu socio-demografskih obilježja.

Osnovni cilj ovog rada je ispitivanje položaja Srbije u svetskom kapitalističkom sistemu prema ekonomskim karakteristikama, odnosno utvrđivanje da li se ona, prema ekonomskim parametrima odabranim na osnovu operacionalizacije teorije Imanuela Volerstina (Immanuel Wallerstain), može okarakterisati kao zemlja centra, polu- periferije ili periferije svetskog kapitalističkog sistema. Kapitalizam je strukturisan na takav način da se u njemu može uočiti jasna razlika između centra, polu- periferije i periferije. Centar kao mesto u kome je koncentrisan sav kapital, tehnološka inovacija i politička moć proizvodi najsofisticiranije proizvode koji su ujedno i najskuplji. Međutim, njegova ekonomska moć zasniva se na eksploataciji periferije u kojoj se nalazi jeftina radna snaga i u kojoj se proizvode najjeftiniji proizvodi. Polu- periferija se nalazi između centra i periferije, te je ujedno eksploatisana i eksploatiše. Volerstinovo teorijsko stanovište je veoma plodonosno za proučavanje savremenih društvenih odnosa u globalnom kontekstu zasnovanom na eksploataciji velikog broja zemalja svetskog kapitalističkog sistema. ; Purpose of this work is examination of the position of Serbia in the global capitalist system according to economic characteristics, determination if it can be characterized as a country in the centre, semi-peripheral or peripheral to the global capitalist system, using economic parameters selected based on operationalized theory of Immanuel Wallerstain. The paper will show that the structure of capitalism displays clear differences in its centre, semi-periphery and periphery. The centre is a place with all the capital, where technological innovations and political power provide most sophisticated products which are also most expensive. However, its economic power is primarily based on the exploitation of periphery which offers cheap work force and low production costs. Semi-periphery is found between the centre and the periphery, and is so both the exploiter and the exploited. The Wallerstain's ...

Ovaj rad bavi se izučavanjem mitoloških upliva u poeziji Vilijama Batlera Jejtsa (William Butler Yeats, 1865). Jejts je poznat kao pjesnik irskog nacionalnog preporoda. S tim u vezi, njegove pjesme obiluju aluzijama na motive i ličnosti iz irske mitologije. Sa druge strane, Jejtsu nije bila strana ni upotreba elemenata iz drugih nacionalnih mitologija, naročito starogrčke. Analizirajući mitološke motive koje Jejts upotrebljava kao poetske alate, cilj nam je da proniknemo u moć folklora i kulturne baštine uopšte. Jejts mitske elemente nije koristio jednoobrazno. Stoga je naš zadatak da uočimo kako je ovaj pjesnik mitologiju upotrebljavao za buđenje irske nacionalne svijesti, prikazivanje univerzalnih metafizičkih problema, ali i da irsku kulturnu baštinu uključi u evropske tokove, rame uz rame sa starogrčkim vanvremenskim junacima i bogovima.

Sa stajališta racionalizma čin spoznavanja shvaća se kao pojmovno razumijevanje stvari, odnosno kao moć kojom čovjek kao svjesno jesuće (mens) oblikuje ideju stvari u pojmu. Pojmovno shvaćanje utoliko predstavlja adekvatan način spoznavanja same bîti stvari. Pri tom je važno naglasiti kako je pojam proizvod djelujućeg mišljenja, a ideja kao pojam nije svediva ni na predodžbu/sliku (imago) ni na riječ (verbum). U svjetlu prepoznavanja otvorenosti pojma spram medija, istraživanje je usredotočeno na mogućnosti virtualne stvarnosti (VR) i integriranje multimedija u svrhu efikasnog izražavanja bîti stvari. Može li se korištenjem multimedijske platforme izbjeći zbrci konotacija koju osjetilni podražaji u stvarnosti evociraju? U praktičnoj primijeni, istraživanje se oslanja na primjere integracije i upotrebu VR medija i uređaja u brodogradnji.

Pojava pokreta je obično reakcija na postojeće stanje i javljaju se kao duhovno nezadovoljstvo i negodovanje na devijantne pojave, želja za formiranjem novog identiteta, unutarnji nemir, duhovno gibanje; pokušaj da se dosegnu viši ciljevi; napor da se teorija prevede u praksu. Ako su
ispravno motivirani javljaju se kao sveti zanos, a bez tog zanosa nema i
ne može biti duhovne obnove. ''Svatko tko odbacuje utopiju ostavlja čovječanstvo na milost i nemilost istrumentalnoj racionalnosti'', prepušta ga ''želji za moć'' manipuliranju i diktaturi''. (A.Heller) Oni
se, dakle, javljaju kao posljedica nezadovoljenih potreba, kao reakcija
na duhovnu anemičnost i inertnost, pa stoga streme ka većim duhovnim promjenama. Svaki novostvoreni život ima svoj ritam koji ne priznaje okoštale forme, i stremi harmoničnom zajedništvu.

Rad istražuje načine na koje su rodni odnosi izraženi kroz specifičnu komunikativnu infrastrukturu grada – nazive javnih prostora i urbane plastike – čija svrha, tvrdimo, nadilazi funkcionalnu (orijentir; komemoracija verzije nacionalne povijesti) i su-određuje odnose moći u sferi roda. Analizirajući obrasce označavanja, oblikovanja i pozicioniranja imena, ploča i spomenika u Zagrebu, kombinacijom statističke obrade, mapiranja i istraživačke šetnje, pokazujemo da urbano znakovlje glavnog grada Hrvatske, u vremenu širenja debate o rodnoj ravnopravnosti, zadržava dominantno patrijarhalno uređenje koje je nasljeđeno iz perioda posvemašnjeg rasta, s kraja 19./početka 20. i sredinom 20. stoljeća, i znatno preferira muškarce kao aktere i tumače javnog prostora i povijesti. Usvojena prostorna analiza obuhvaća ne samo učestalost nego i prostornu distribuciju te tipove reprezentacije žena u urbanom znakovlju (imena, ploče, spomenici) Zagreba. Dobiveni rezultati propituju se pod lupom kritičke i konstruktivističke škole kulturnih studija i kontekstualiziraju procesima medijske posredovanosti gradova i urbanog života tranzicijskih društava. ; This paper investigates the ways in which gender relations are articulated through a particular communicative urban infrastructure, such as names of public spaces and public art. We argue that their selective design and distribution suggest meanings beyond functional purposes (to serve as orientation points or as national commemorative sites) and co-constitute gendered power relations. Reading the patterns of signification, formulation and positioning of names, plaques and statues in Zagreb, through our raft of statistical analysis, mapping, and ethnographic walks, we show that the urban signage of the capital of Croatia, in a time of increased debates about gender equality and identity, continues to uphold the patriarchy inherited from earlier periods of city growth, namely the late 19th/early 20th centuries and mid-20th century. Our spatial analysis concerns not only the frequency but also spatial distribution and forms of representation of women in the names of public spaces and commemorative plaques and statues. The research presented here suggests that Zagreb's public urban signage significantly prefers men to women as actors in public space and nation's history. We discuss our findings from the perspective of critical and constructivist approaches in cultural studies and contextualise them with reference to the ways in which contemporary urban spaces are said to be 'mediated cities'.

In this paper I discuss the concept of interest groups - the term, the types, the ways they operate, their relations with other actors and their significance for democracy. An interest group is any organized actor with an aim to influence shaping of public policy. Different theories explain interest groups (pluralism, Marxism, elitism and corporatism). The relations among interest groups are relations of power, they accompany power and unmistakably know where the centers of power are. The operation of interest groups depends on the extent to which they are organized, the kind of resources they dispose of, the kind of aims they are trying to attain and whom they represent. The advantages in the work of interest groups are that some important tasks can be performed faster and more efficiently, that they imprint real relations on society, that they often articulate certain interests in a more systematic way, that they offer solutions that are frequently a check on the government and that they enable shortcuts for faster making of decisions and creation of policies. The disadvantages are that they pursue narrower rather than broader interests, that they influence policy without having obtained a mandate to do so from the citizens, often lacking both legality and legitimacy and in a manner which is non-transparent. There is no agreement about whether interest groups sustain or undermine democracy. In this paper I discuss Olson's 'logic of collective action' and its criticism. With the process of democratization and consolidation of institutions, the power of informal groups declines and becomes more formal and the process of policy-making becomes more transparent. The power of interest groups and powerful groups is weakened in the process of democratization. ; U ovom radu razmatram koncept interesnih grupa - pojam, vrste, načine delovanja i odnose sa drugim akterima i njihov značaj za demokratiju. Interesna grupa je svaki organizovani akter koji ima za cilj da utiče na oblikovanje javne politike. Različite teorije objašnjavaju interesne grupe (pluralistički, marksistički, elitistički i korporativni pristup). Odnosi među interesnim grupama su odnosi moći, one slede moć i nepogrešivo znaju gde su sedišta moći. Delovanje interesnih grupa zavisi od toga koliko su organizovane, kakvim resursima raspolažu, kakve ciljeve žele da postignu i koga zastupaju. Prednosti u delovanju interesnih grupa su što se pojedini važni poslovi mogu ubrzati i efikasnije obaviti, što nameću nekakav realan odnos u društvu, što često na sistematičniji način artikulišu određene interese, nude rešenja kojima bivaju korektiv vlastima i omogućavaju prečice da se brže donose odluke i kreira politika. Nedostaci su što nastoje da ostvare uži a ne širi interes, utiču na politiku bez mandata od strane građana, često i bez legaliteta i bez legitimiteta i netransparentno. Ne postoji saglasnost oko toga da li interesne grupe održavaju ili potkopavaju demokratiju. U tekstu se bavim Olsonovom "Logikom kolektivnog delovanja" i kritikama. Procesom demokratizacije i konsolidacije institucija opadaju neformalne grupe i postaju formalnije, proces kreiranja politike postaje transparentniji. Moć grupa i moćne grupe slabe procesom demokratizacije.

Rad istražuje učinkovitost primjene modela umjetnih neuronskih mreža u modeliranju domaće turističke potražnje u Republici Hrvatskoj, aproksimiranoj brojem dolazaka i brojem ostvarenih noćenja domaćih turista. Indeksi obujma industrijske proizvodnje, indeksi potrošačkih cijena, prosječna neto mjesečna plaća, broj zaposlenih te mjesečne sezonske dummy varijable odabrane su kao ulazne varijable. Za modeliranje empirijskih podataka korištene su mreže višeslojnog perceptrona. Prognostička moć modela evaluirana je prosječnom apsolutnom postotnom te prosječnom apsolutnom prognostičkom pogreškom, Pearsonovim koeficijentom korelacije te koeficijentom determinacije. Evaluacija dobivenih rezultata pokazala je kako su odabrani modeli višeslojnih perceptrona pouzdani za modeliranje domaće turističke potražnje, iako je istraživanje temeljeno na ograničenom, manjem broju podataka te broju ulaznih varijabli. Polazeći od rezultata, ali i ograničenja istraživanja, zaključuje se kako modeli umjetnih neuronskih mreža posjeduju značajne aplikativne potencijale u domeni modeliranja i prognoziranja vremenskih nizova broja dolazaka i noćenja domaćih turista u Republici Hrvatskoj.

Carska Rusija je tokom devetnaestog veka, u više navrata demonstrirala vojno-političku moć. Kao velika sila, Rusija se trudila da se približi drugim evropskim silama i vrlo često je sprovodila reforme. Njenu političku tranziciju pratile su brojne protivurečnosti kao i nedovoljno uspešna refleksija modernih ideja. U otporu, ali i u kreativnom pristupu društvenim idejama, ruska intelektualna elita je nudila svoje odgovore. Posebno specifična inicijativa bilo je tzv. narodnjaštvo odnosno "otkrivanje Rusije". Nalazeći uporište u hrišćanstvu ova ideja je tragala za specifičnom ulogom ruskog naroda i odbijala je da prihvati nacionalni egoizam kao vodilju državnih interesa. Njena empatija bila je demonstrirana kroz slovenofilstvo ali i kroz brigu za čovečanstvo. Narativ, kroz stavove značajnog broja mislećih ljudi je alarmantno ukazivao da svet, kroz imperijalizam, sve više postaje pozornica militarizma u kojem je rat izvesniji od političkog dijaloga. Brojni srpski intelektualci su pomno pratili razvoj ove društveno-političke misli.

Marshall McLuhan, in the 1960s, coined the well-known phrase "the world is a global village" at a time when the Internet did not exist, and new communication and media technologies were about to transform the world into a planetary village via interconnection. However, McLuhan may not have anticipated that accelerated technological advances would be made possible by communication without a "physical mediator-factor" and that the utilitarian and instrumental dimension of communication would give way to cultural and social domination and manipulation. In the numerical age, Foucault's notion of "bio-politics" as a system of complete control and regulation of the body and life by means of science and technology is, at first glance, an outdated term, belonging to the past of modern, biopolitical and repressive societies. The numerical control is today based on a deep urge for individual and narcissistic exhibitionism in the new expository society. ; U doba kada internet još nije postojao, 60 - tih godina prošloga stoljeća, Marshall McLuhan iznosi poznatu sintagmu "svijet je globalno selo", a nove su komunikacijske i medijske tehnologije trebale putem međuovisnosti transformirati svijet u međuplanetarno selo. Međutim, McLuhan možda nije niti slutio da će ubrzani tehnološki napredak omogućiti komunikaciju bez "fizičkog posrednika - čimbenika", te da će utilitarna i instrumentalna dimenzija komunikacije prepustiti mjesto kulturno - društvenoj dominaciji i manipulaciji. U numeričko doba, i Foucaultov pojam "bio - politike" kao sustava potpunog nadzora i reguliranja tijela i života pomoću znanosti, tehnologije, na prvi pogled glasi kao povijesno konzumirani pojam koji pripada prošlosti moderne, bio - političkim i represivnim društvima. Numerička kontrola danas se temelji na dubokom porivu individualnog i narcističkog egzibicionizma unutar novog društva izloženosti.