Suchergebnisse

Artykuł dotyczy możliwości zbudowania nowego systemu orzekania o niepełnosprawności opartego na prawnoczłowieczym modelu niepełnosprawności i Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych (KPON).
Przeprowadzona krytyka obecnego systemu orzekania jako opartego na modelu medycznym niepełnosprawności, jak również dyskusja z nomenklaturą proponowaną w zbliżającej się reformie orzecznictwa w Polsce, prowadzą do postulatu o wypracowanie orzekania respektującego zasadę godności osób z niepełnosprawnością.
Proponowany nowy system orzekania pozytywnego opiera się nie na deficytach jednostki, ale na jej możliwościach i potrzebie wsparcia. W propozycji znalazły się obszary życia osób z niepełnosprawnością, które powinny być brane pod uwagę w procesie orzekania, jak również nowe rozwiązania w obszarze świadczeń i rent.

Artykuł 33 ratyfikowanej w 2012 r. przez Polskę Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych (KPON) wskazuje konieczność prowadzenia działań monitorujących jej wdrażanie przez społeczeństwo obywatelskie, w tym w szczególności organizacje zrzeszające osoby z niepełnosprawnościami. Faktyczna reprezentacja i wpływ środowiska osób z niepełnosprawnościami w myśl zasady "nic o nas bez nas" jest przedmiotem szczególnego zainteresowania Komitetu ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, który przygotował komentarz generalny do art. 33 poświęcony tej sprawie. W artykule przeanalizowany został sposób prowadzenia monitoringu KPON w Polsce i włączenie w ten proces osób z różnymi niepełnosprawnościami w kontekście wymagań określonych przez Komitet ONZ. W Polsce monitoring KPON prowadzony jest w dużej mierze przez duże organizacje pozarządowe i grono ekspertów, co ma swoje konsekwencje. Z działań monitoringowych i rzeczniczych praktycznie wykluczone są grupy osób z niepełnosprawnościami narażonych na wielokrotne wykluczenie i dyskryminację, a więc w szczególnie trudnej sytuacji.

W artykule zarysowano społeczno-historyczne uwarunkowania, które doprowadziły do powstania i rozkwitu nowego nurtu badań nad niepełnosprawnością – Disability Studies oraz popularyzacji społecznej definicji niepełnosprawności, na której opiera się KPON. Główną część tekstu poświęcono krytycznej analizie wdrażania art. 24 KPON w polskich szkołach wyższych z perspektywy obowiązujących aktów prawnych oraz stosowania mechanizmu racjonalnych usprawnień. Przedstawiono dane statystyczne na temat studentów i doktorantów z niepełnosprawnościami oraz zaprezentowano główne wnioski z raportów tematycznych, autorstwa Rzecznika Praw Obywatelskich oraz środowisk osób z niepełnosprawnościami. W ostatniej części artykułu omówiono wątek niepełnosprawności w świetle procesu tworzenia Ustawy 2.0 wraz ze studium przypadku poprawki nr 47.

Artykuł ma na celu przybliżenie różnych podejść do analizy polityki publicznej dotyczącej starzenia się ludności. Opracowanie zawiera krótkie opisy wybranych teorii formułowania i wdrażania odpowiedzi na wyzwania związane z kwestiami i problemami istotnymi dla osób starszych i starzejących się. Omawia wybrane pojęcia, m.in. upolitycznienie starzenia się, polityka publiczna wobec starzenia się ludności i polityka starzenia się. W dalszej części pracy podjęto próbę omówienia ram etapów cyklu projektowania i współprojektowania polityki publicznej i wybrane teorie polityki publicznej wobec starzenia się ludności w podziale na podejścia dedukcyjne i indukcyjne oraz w podziale na poziomy analizy systemu społecznego (mikro, mezo i makro). W podsumowaniu przybliżono propozycje dalszych kierunków badań

Autor analizuje proces europeizacji w polityce publicznej. Definiuje go jako systematyczne przenikanie, a także transfer oraz konwergencję unijnych i zachodnich wzorców działania publicznego oraz pomysłów i rozwiązań problemów. Wskazuje, że europeizacja – niejako sama z siebie – nie zapewnia bezpośrednio mechanizmu podnoszenia efektywności działań publicznych w danym państwie (w sensie podnoszenia zdolności do uzyskiwania większych korzyści z wydanych środków). Unijna polityka publiczna – rozumiana jako działania inicjowane przez instytucje unijne – ma bowiem inną konstrukcję niż polityka krajowa, a tym samym oddziałuje na nią w dość selektywny sposób. Przede wszystkim instytucje unijne nie posiadają znaczącego wpływu na ten etap kształtowania polityki, jakim jest implementacja (poza kwestiami zgodności krajowego porządku prawnego z unijnym prawodawstwem).

W ujęciu globalnym bodźce podatkowe są obecnie jednym z najpopularniejszych narzędzi interwencji państwa, mających na celu wsparcie rozwoju działalności badawczo-rozwojowej. W ujęciu historycznym wzrost popularności ww. instrumentów można zaobserwować zarówno w perspektywie długookresowej, jak i w ciągu ostatniej dekady. Jeżeli chodzi o Polskę, bodźce podatkowe wspierające działalność B+R były do niedawna stosowane jedynie w bardzo ograniczonym zakresie. Instrument ten został udostępniony szerokiemu gronu podmiotów gospodarczych dopiero na początku 2016 r. Celem artykułu jest analiza interwencji państwa polegającej na wprowadzeniu bodźców podatkowych wspierających działalność B+R, w tym w szczególności odpowiedź na następujące pytania: (1) Kiedy państwo powinno podejmować interwencję za pomocą instrumentów polityki innowacyjnej? (2) Jakie czynniki zadecydowały o popularności i coraz większej hojności bodźców podatkowych wspierających działalność B+R? (3) Jakie były okoliczności i powody wprowadzenia ww. bodźców podatkowych w Polsce?

Autorka na podstawie danych empirycznych uzasadnia tezę, że merytokratyczne podejście do metod rządzenia w państwie jest w Polsce słabo zakorzenione2. Wskazuje, że w instytucjach zależnych od rządu oraz spółkach skarbu państwa w okresie od połowy listopada 2015 r. do początku listopada 2017 r. doszło do całkowitego zarzucenia tych metod. Większość niezwykle licznie uchwalanych ustaw skupiała się na szybkości i szerokiej wymianie ciał zarządzających kluczowymi instytucjami i spółkami. Na dalszym planie pozostawała zwykle poprawa efektywności działania tych podmiotów. W wielu przypadkach głównym kryterium awansu było zaufanie decydenta.
Najważniejszym skutkiem społecznym prowadzenia nieprzejrzystej, nieopartej na merytorycznych zasadach polityki personalnej jest podważanie zaufania do państwa, co jest degradujące zarówno dla klasy politycznej, jak i dla ogółu obywateli.

Partycypacja to kluczowy element współzarządzania i programowania rozwoju. W modelach programowania (eksperckim, ekspercko-partycypacyjnym, partycypacyjnym) stosowane są różne formy i narzędzie partycypacji (informowanie, konsultowanie, współpraca). Głównym rezultatem partycypacji (udziału interesariuszy) w podejmowaniu decyzji jest rozwój zdolności/umiejętności zarządzania lokalnego. W artykule, na podstawie krytycznej analizy literatury, web and desk research oraz badań ankietowych w gminach województwa opolskiego, zidentyfikowano bariery dla wdrażania partycypacji do procesu programowania rozwoju lokalnego.

Problematyka niniejszego opracowania oscyluje wokół szans i ograniczeń związanych z funkcjonowaniem polskiego systemu wsparcia procesu kształcenia osób z niepełnosprawnościami na poziomie akademickim. Zadaniem uczelni jest stwarzanie warunków do pełnego udziału w tym procesie, wykształcenie wyższe stanowi krok do pełnej aktywizacji i uczestnictwa w życiu społeczno-zawodowym. W części teoretycznej przedstawione zostały uwarunkowania instytucjonalno-prawne inkluzyjnej polityki kształcenia, w tym analiza porównawcza obowiązującego Prawa o szkolnictwie wyższym oraz założeń Ustawy 2.0. W części praktycznej przedstawiono model systemu wsparcia na przykładzie wybranej uczelni wyższej. Zakończenie zawiera wnioski i rekomendacje dotyczące planowanych zmian prawnych.

Artykuł jest propozycją bilansu procesów reformowania szkolnictwa wyższego w Polsce w latach 1990–2015 i 2016–2018 (kiedy przygotowywano projekt tzw. Ustawy 2.0) oraz wynikającej z tych analiz oceny rodzimej "sztuki reformowania". W efekcie przyjęcia perspektywy nauk o polityce publicznej w centrum uwagi autorki znalazły się kwestie wchodzące w zakres formułowania polityki publicznej, tj. polityki rozwoju i programowania strategicznego, projektowania prawa i towarzyszących mu konsultacji społecznych. Ponadto artykuł omawia trzy dokonane próby i jedną obecnie projektowaną próbę reformowania szkolnictwa wyższego w kontekście zasad ekonomii politycznej reform uznawanych na świecie za wzorzec.
Długi, bo niemal 30‑letni okres objęty analizami umożliwił na ich podstawie wnioski dotyczące ewolucji polityki szkolnictwa wyższego uwypuklające problem jej jakości (standardów) jako polityki publicznej.
Główna teza, zweryfikowana z pomocą koncepcji ekonomii politycznej reform, dotyczy widocznego uczenia się reguł tworzenia polityki publicznej przez decydentów w trakcie kolejnych reform szkolnictwa wyższego w Polsce (jest to jednak uczenie się dość wolne i niedostateczne albo nieefektywne).

Autor poddaje analizie działania władzy publicznej w świetle zasad wynikających z teorii polityki publicznej w jednym z najważniejszych obszarów funkcjonowania państwa – w systemie ochrony zdrowia. Analiza dotyczy rozwiązania wprowadzającego system podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej (tzw. sieć szpitali). Zmiana ta weszła w życie w wyniku uchwalenia ustawy z dnia 23 marca 2017 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zdaniem autora upowszechnienie nauk o polityce publicznej i praktyczne zaimplementowanie teorii polityki publicznej mogłoby istotnie wpłynąć na podniesienie jakości stanowionego prawa.
Wprowadzenie sieci szpitali jest zmianą systemu realizującą cele, które nie zostały bezpośrednio wyartykułowane w OSR i uzasadnieniu do projektu ustawy. Prawdziwym zadaniem ww. zmian jest ograniczenie konkurencji w ochronie zdrowia i preferowanie państwowej struktury właścicielskiej – poprzez ograniczenie konkurencji między podmiotami leczniczymi. Autor nie neguje w żadnej mierze zasadności wprowadzenia systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej (dalej PSZ), a jedynie brak upublicznienia wystarczającego argumentarium przemawiającego za jego wprowadzeniem (w tym analizy ex ante, w której zidentyfikowane potrzeby interwencji legislacyjnej byłyby zestawione z propozycjami rozwiązań i środkami, za pomocą których mają zostać osiągnięte).

W Austrii, Czechach, RFN i na Słowacji istnieje całkiem znacząca regulacja szczególna dotycząca funkcjonowania miejscowości uzdrowiskowych i uzdrowisk. W państwach federalnych (w Austrii i RFN) jest ona tworzona zarówno na poziomie federalnym, jak i landowym, jednak z większą intensywnością na tym drugim poziomie. Regulacja każdego z analizowanych państw ma służyć zapewnieniu publicznej gwarancji jakości właściwości naturalnych miejscowości uzdrowiskowych i uzdrowisk. Jednocześnie owa regulacja ogranicza wybór wariantów rozwojowych takich miejscowości i miejsc. Koszt alternatywny jest w tym wypadku pokrywany przez premie cenowe za usługi w nich świadczone, jak również w postaci specjalnych podatków. Dochody z nich są jednak znaczone w tym sensie, że muszą być przeznaczane na rozwój cech i funkcji uzdrowiskowych danej miejscowości. Warto podkreślić, że w badanych systemach prawnych nie stwierdzono szczególnego, dostępnego jedynie dla miejscowości uzdrowiskowych i dla nich zaprojektowanego, systemu subwencjonowania z budżetów regionalnych czy centralnych.

Dialog społeczny koncentrujący się na problemach świata pracy nie zapewnia wystarczającej przestrzeni komunikacyjnej dla wszystkich obywateli. Dlatego też, co trzeba podkreślić z całą stanowczością, rozwija się dialog obywatelski, który szerzej pozwala spojrzeć na problemy społeczne i włączyć bardziej zróżnicowanych partnerów do procesu podejmowania decyzji przez władze publiczne. Głównym celem artykułu jest prezentacja dialogu obywatelskiego w ujęciu teoretycznym i praktycznym oraz ukazanie relacji dialogu społecznego z dialogiem obywatelskim, a także narzędzi i metod tego ostatniego. Druga część artykułu zawiera analizę w ujęciu teoretycznym jednej z technik dialogu obywatelskiego – konsultacji społecznych. Trzecia sekcja ukazuje studium przypadku, opisujące spotkanie informacyjne na temat dolnośląskiego budżetu obywatelskiego. W ostatniej części znajduje się podsumowanie rozważań o dialogu obywatelskim. W artykule wykorzystano dane pochodzące z literatury, w tym publikacji książkowych, czasopism, a także akty prawne oraz studium przypadku – obserwację, jak również rozmowy z uczestnikami spotkania konsultacyjnego.

Celem artykułu jest analiza funkcji kontrolnej państwa nad działalnością samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych. Przedstawiona analiza jest oparta na danych empirycznych Regionalnych Izb Obrachunkowych (RIO), które są specjalnym organem stworzonym do kontroli i nadzoru w zakresie finansów samorządowych. Zwraca się uwagę na kwestię samodzielności finansowej oraz na to, jak wpływają na nią zewnętrzna kontrola i nadzór ze strony państwa, ponieważ zarówno zbyt silna, jak i zbyt słaba kontrola mają negatywne konsekwencje dla rozważnego dysponowania środkami pieniężnymi przez władze samorządowe. Badania wskazały na zmniejszenie się ilości naruszeń prawa ze strony jednostek samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych, jednak nadal istnieją przykłady nieefektywnego i nieracjonalnego wykorzystania środków przez władze jednostek samorządu terytorialnego (jst), które, mimo że nie są sprzeczne z prawem, negatywnie wpływają na ich samodzielność finansową oraz w konsekwencji na wykonywanie zadań publicznych. Na zakończenie artykułu proponowane są możliwe sposoby rozwiązania wskazanych problemów.

Celem artykułu jest ukazanie niektórych tendencji w przemianach zachodzących współcześnie w domenie publicznej i zwrócenie uwagi na pewne analogie, jakie występują pomiędzy zmianami w przestrzeni miejskiej a społecznymi procesami modernizacyjnymi, które toczą się w szerszej, ogólnokrajowej skali. Oprócz wstępu i podsumowania, tekst składa się z dwóch głównych części – poświęconej ogólniejszym rozważaniom oraz empirycznej. W części pierwszej przedstawiono bardziej generalne kwestie dotyczące natury i znaczenia miejskiej przestrzeni publicznej oraz sposobów ingerowania w jej kształt, z uwględnieniem zwłaszcza zjawisk określanych mianem rewitalizacji i gentryfikacji. Natomiast w części drugiej, tytułem ilustracji, omówiono pokrótce trzy konkretne przypadki unowocześniających oddziaływań o różnym charakterze i skutkach, jakie wystąpiły w ostatnich latach w Warszawie.