Elementary Education as an Intellectual Space of (Not)Experiencing Democratic Practices by Children ; Edukacja elementarna jako intelektualna przestrzeń (nie)doświadczania praktyk demokratycznych przez dziecko
The presented article addresses the problem of learning in democracy by children at the early educational stage. The main objective of the conducted research was to present and analyze the activities of teachers in terms of creating conditions for children to experience democratic practices in the learning process. The background of this research is a review of the contemporary considerations on the idea of democratization in relation to the education of a child at early school age in the contemporary reality. In the course of the research, the author of the study searches for the answers to questions concerning the main problem: Do and what actions undertaken by teachers during integrated classes are conducive to learning in democracy by children at early school age? As a result of the conducted qualitative research using observation of integrated classes (daily blocks of classes) hosted by primary class teachers, the author categorized teachers' actions hindering or preventing the child participation in the education process, building space for student autonomy in cognition and understanding of the world, and facilitating effective learning in the course of interaction with other participants of the educational process. In the final part, a summary was made and conclusions from the research were formulated, the inclusion of which in the practice of early school education may favor the democratization of the intellectual space of school. ; W prezentowanym artykule podjęto problem uczenia się w demokracji przez dzieci na etapie wczesnej edukacji. Głównym celem przeprowadzonych badań były przedstawienie i analiza działań nauczycieli pod kątem tworzenia przez nich warunków do doświadczania praktyk demokratycznych przez dzieci w procesie uczenia się. Tło tych badań stanowi przegląd współczesnych rozważań nad ideą demokratyzacji w odniesieniu do edukacji dziecka w młodszym wieku szkolnym we współczesnej rzeczywistości. W toku badań poszukiwano odpowiedzi na pytania skoncentrowane wokół problemu głównego: Czy i jakie działania podejmowane przez nauczycieli w czasie zajęć zintegrowanych sprzyjają uczeniu się w demokracji przez dzieci w wieku wczesnoszkolnym? W rezultacie przeprowadzonych badań jakościowych z zastosowaniem obserwacji 54 zajęć zintegrowanych (bloków dnia) prowadzonych przez nauczycielki klas początkowych, dokonano kategoryzacji działań nauczycieli utrudniających bądź uniemożliwiających dziecku partycypację w procesie kształcenia, budowanie przestrzeni dla uczniowskiej autonomii w poznawaniu i rozumieniu świata oraz efektywne uczenie się w toku interakcji z innymi uczestnikami procesu edukacyjnego. W końcowej części dokonano podsumowania oraz sformułowano wnioski z badań, których uwzględnienie w praktyce edukacji wczesnoszkolnej sprzyjać może demokratyzacji przestrzeni intelektualnej szkoły.
