Suchergebnisse

Muzičke institucije u Beogradu i Srbiji u drugoj polovini 19. veka u velikoj su meri zavisile od inostranih kadrova, najčešće građana Austrougarske, usled nedostatka adekvatno obrazovanih domaćih muzičkih stručnjaka. Ovakva situacija doprinela je dolasku značajnog broja Čeha, Austrijanaca, Nemaca, kao i Mađara u srpske gradove gde su radili na muzičkom opismenjavanju kako imućnijih, tako i širih slojeva, a po tom i na utemeljenju i ekspanziji visoko umetničke i popularne muzičke prakse. Iz istih razloga se polovinom 60-ih godina u Beogradu našao i Slovenac Davorin Jenko koji će zahvaljujući svom angažmanu u Beogradskom pevačkom društvu i u Narodnom pozorištu steći značajan ugled u srpskoj sredini, kao i u među srpskom obrazovanom populacijom iz Austrougarske. Budući da se Jenkovo delanje u Beogradu poklapalo sa intenzivnim širenjem panslavističkog diskursa i diskursa kulturnog nacionalizma u okviru političkog, kulturnog, naučnog i umetničkog polja uspeh njegovih muzičkih ostvarenja i prestiž koji je vremenom sticao među publikom različitog društvenog profila nailazili su na podeljene reakcije među pripadnicima intelektualne elite. Činjenica da je kompozitor slovenačkog porekla stvarao muziku uglavnom proisteklu iz elemenata šire shvaćenog srpskog muzičkog foklora koju je publika prihvatala i prepoznavala kao srpsku muziku otvorila je prostor za polemike hroničara i komentatora beogradskog muzičkog života u srpskim, vojvođanskim i bosanskim listovima i časopisima. Pokušavajući da objasne fenomen srpske muzike "stranog" porekla autori su izvodili interpretacije koncepa srpstva otkrivajući u njemu izvesne epistemološke rupture. Rasprave oko statusa Jenkove muzike u vidu njenog poimanja kao srpske ili ne-baš-sasvim srpske, ukazivale su na različitost ideoloških pozicija koje su se pojavile u okviru srpske elite iz Kraljevine Srbije i Austrougarske. Cilj rada je da se ukaže na izdiferenciranost etničkog koncepta nacionalnog identiteta proisteklog kao rezultat nepoklapanja u viđenjima elite kada je reč o daljem razvoju srpske kulture. Važan segment predstavljaće predočavanje značaja te pojave u teorijskom i kulturno-istorijskom pogledu. ; In the second half of the 19th century music institutions in Belgrade and Serbia depended a lot on the work of foreign musicians, most of them citizens of Austria-Hungary, because of the continual lack of local educated professionals. Th ese circumstances contributed to the large-scale migration of Czech, Austrian, German and Hungarian musicians to Serbian towns where they helped with the expansion of the musical literacy of both the upper and middle-class parts of society, as well as the establishment of the high-art and popular music practices. Th e same type of "missionary work" motivated Slovenian musician Davorin Jenko to settle in Belgrade during the 1860s where he was active for several decades fi rst in the Belgrade's singing society and later in the National theater gaining public appraisal from the Serbian theatergoers, intellectuals and music experts both from Serbia and Austria-Hungary. Since Jenko's arrival to Belgrade coincided with the growing popularity of the Pan-Slavic ideas and the discourse of cultural nationalism in the fields of politics, culture, science and arts the success of his works among the theatre spectators and music consumers created divergent response in the parts of the Serbian elite. Th e fact that the composer of Slovenian origin created music on the basis of largely defi ned Serbian music folklore that was well accepted and perceived as Serbian among the consumers inspired the debates of music critics, chroniclers and experts in journals published in Serbia, Vojvodina and Bosnia and Herzegovina. Trying to explain the phenomenon of the Serbian music of "foreign" origin commentators performed diff erent interpretations of the concept of Serbian identity showing throughout the process its epistemological ruptures. Th e confl icting views on the status of Jenko's music as Serbian or not-completely-Serbian was a result of divergent ideological positions that appeared among the elites from Kingdom of Serbia and Austria-Hungary. Our aim is to point to the diversity of the defi nitions of the ethnic concept of nation and national identity among the Serbian elites at that time as a consequence of the diff erent understanding of the progress of Serbian culture. Th e special emphasis will be put on the theoretical and cultural-historical implications of that phenomenon.