Generacja sandwicz - grupa osób w wieku średnim, która ze względu na swoją centralną pozycję (status) w strukturze wieku i w związanej z nią stratyfikacji wiekowej stanowi generację (pokolenie), które jednocześnie opiekuje się osobami starszymi (przeważnie swoimi rodzicami) i osobami młodszymi (przeważnie swoimi dziećmi). Zjawisko to określane jest też jako "kobiety w środku" (ang. women in the middle) lub "złapani w środku" (ang. being caught in the middle). Koncepcja "generacji sandwicz" ("pokolenia kanapki") w wąskim ujęciu odnoszona jest przeważnie do tradycyjnie postrzeganych ról opiekuńczych kobiet, które są w wieku środkowym (środkowej dorosłości), a zarazem na przedpolu starości (przed późną dorosłością). W ujęciu feministycznym społeczne oczekiwania wobec kobiet znajdujących się między 40. a 60. rokiem życia są zorientowane z jednej strony na udzielanie pomocy dzieciom i młodzieży w uzyskaniu samodzielnego dorosłego życia, z drugiej zaś są ukierunkowane na udzielanie pomocy pielęgnacyjnej starszemu pokoleniu szczególnie w przypadku niepełnosprawności, otępienia lub choroby Alzheimera. Oczekiwania wobec powyższych ról opiekuńczych są sformalizowane w mniejszym (np. tradycja, równość płci, krąg kulturowy, stereotypy) lub większym stopniu (np. polityka rodzinna państwa, polityka kadrowa przedsiębiorstw, powszechność programów równowagi praca-życie) co prowadzi do nierówności między kobietami i mężczyznami (Korzec, 1997).
Celem artykułu jest przybliżenie koncepcji solidarności pokoleń w kontekście wyzwań procesu starzenia się ludności na początku XXI wieku. Utrzymanie pozbawionych konfliktów relacji pokoleniowych jest kwestią wymagającą wspólnych interwencji podmiotów publicznych, komercyjnych i pozarządowych. Dlatego też w opracowaniu, po omówieniu znaczeń pojęcia pokolenie i typów relacji międzypokoleniowych, zostaną wskazane modele polityki relacji międzypokoleniowych. Opis uwzględnia działania na poziomie międzynarodowym, krajowym oraz regionalnym i lokalnym. W dalszej części analizie poddane zostaną główne założenia działań na rzecz solidarności pokoleniowej z wybranych dokumentów projektu cywilizacyjnego "Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności". Podsumowanie obejmie rekomendacje praktyczne i badawcze w zakresie polityki rodzinnej i rynku pracy.
The article discusses the main features of "solidarity of generations" concept. This approach is used in the analysis of the ageing process at the beginning of the XXI century as well as in designing of public policy. Essay introduces the basic concepts of generations and relationships between generations meaning. Article emphasizes that solidarity between generations is a social issue that requires the combined intervention of public, commercial and non-commercial bodies. Paper presents a conclusions from critical analysis of assumptions for the solidarity of generations included in the selected documents of civilizational project "Poland 2030. The Third Wave of Modernity."
Opracowanie przybliża wyzwania związane ze starzeniem się populacji ludzkich przyw uwzględnieniu wyłaniania się społeczeństw i gospodarek kreatywnych. Na początku XXI wieku przemianom pracy i czasu wolnego towarzyszą kwestie utrzymania solidarności pokoleń i przeciwdziałania wykluczeniu robotycznemu. W artykule zarysowane zostały najważniejsze cechy nowych instytucji kultury typu "medialab", laboratoriów mediów, które mogą zostać wykorzystane do realizacji działań na rzecz kształtowania pozytywnych odpowiedzi wobec tych wyzwań w ramach wspierania rozwoju "srebrnej gospodarki" i gerontechnologii. Zwraca się również uwagę na potrzeby i możliwości umocowania ich w politykach rozwoju międzypokoleniowości.
This article is a contribution to the decades of disputes and reflections on civil society and its future. Since a large part of the fears and hopes associated with these discussions concerns the role of young people in supporting and developing civil society, the aim of this article is to present the results of a quantitative study conducted among the Jagiellonian University students belonging to the Z generation. Thanks to the fact that the survey combines questions concerning civic attitudes and civic engagement, the study grasps the specific characteristics of young people, which are often overlooked, and their possible impact on the future of civil society. Drawing attention to the young people who are university students and analyzing the relationship between the respondents' civility and their socio-cultural environment, the article answers the questions concerning the opportunities for the further development of civil society in Poland and the role of the young generation of Polish residents in this process. In particular, following the quantitative analysis of the responses of 149 participants, the article presents a discussion on the most common types of civic engagement, their relationship with the civic attitudes of the respondents and the impact of the socio-demographic characteristics of the respondents on these variables.
The relatively scarce surveys in the field of neologisms and the complete lack of a large scale search approach, which could unveil their diverse and multifunctional inherent capacity, posits the goal of the present survey as one of many possible vistas for the overture of their expressive potential as a powerful factor for triggering the grotesque. The results of the survey confirm the hypothesis related to the existential and expressive dynamics of neologisms – as backed by way of a plethora of linguistic means – acting as the generator of numerous functions: ludic, spontaneous, ontological and epistemological, esoteric, ritualistic and magic, bewitching, prophetic, integrative, transcending and demiurgic, communicative and entertaining. ; The relatively scarce surveys in the field of neologisms and the complete lack of a large scale search approach, which could unveil their diverse and multifunctional inherent capacity, posits the goal of the present survey as one of many possible vistas for the overture of their expressive potential as a powerful factor for triggering the grotesque. The results of the survey confirm the hypothesis related to the existential and expressive dynamics of neologisms – as backed by way of a plethora of linguistic means – acting as the generator of numerous functions: ludic, spontaneous, ontological and epistemological, esoteric, ritualistic and magic, bewitching, prophetic, integrative, transcending and demiurgic, communicative and entertaining.
RESEARCH PURPOSEThe aim of this study was an analysis of drafts of the new Constitution of the Republic of Poland prepared by the new generation of National Democrats [Polish: "Neoendecja" from the name of the political party Narodowa Demokracja - National Democracy - commonly referred to as "Endecja" from its abbreviation "ND"].RESEARCH PROBLEM AND METHODOLOGYThe research problem centres on the attitude towards the new basic law, which envisions the establishing and functioning of a nation state understood as a Polish Nation State. Texts penned by the representatives of the new generation of National Democrats, who formed political parties, have been used as source data for the purposes of the study. The source data, subsequently, has undergone qualitative analysis (including the procedure of thematic coding and categorising), as well as narrative inquiry.REASONING PROCESSThe article consists of two parts. The first provides information on the issue of the axiological order, which the aforementioned drafts of the Constitution guaranteed to introduce. Herein, the present-day adherents of National Democracy introduced a clear-cut hierarchy of what they believe are the fundamental values of the Polish Nation, and stressed the role of Catholicism for the integrity and identity of Poland. The second includes reflections on the constitutional order of a nation state. This concerns findings on the attitudes and activity of the main public administration bodies, the relations among them and their relations with the general public.RESEARCH ANALYSIS RESULTSThe studied drafts of the Constitution have shown many similarities, especially in matters related to the protection of human life, dignified employment, and social security of a family understood as foundation of the nation. Discrepancies regarding the vision for the preferred political system have been noted, as some drafts favoured the semi-presidential system, while others, the parliamentary cabinet form of government.CONCLUSIONS, INNOVATIONS, RECOMMENDATIONSThe new generation of National Democrats submitted innovative plans for reconstructing the foundations of a nation state. Such plans have the intent of popularising the national ideology, uniting the political parties formed by national circles, and stabilising the different factions present on the political scene: national liberals, national traditionalists, national peasantry representatives, all of whom have the common goal of building a Great Poland. ; CEL NAUKOWY: Celem pracy jest analiza projektów konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przygotowanych przez środowiska neoendeckie.PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problemem badawczym jest sprawa podejścia do projektowanej ustawy zasadniczej i odzwierciedlonej w niej kwestii istnienia i funkcjonowania państwa narodowego rozumianego jako Państwo Narodu Polskiego. Do badania wykorzystano źródła tekstowe autorstwa środowisk neoendeckich, których emanacją były ugrupowania polityczne. Teksty zostały poddane eksploracji jakościowej z uwzględnieniem procedury kodowania i kategoryzowania pojęć oraz analizowania narracji.PROCES WYWODU: Artykuł ma dwudzielną strukturę. W pierwszej części przedstawiono kwestię ładu aksjologicznego, który gwarantowały projektowane ustawy zasadnicze. Środowiska neoendeckie jednoznacznie hierarchizowały wartości fundamentalne dla narodu polskiego, podkreślając znaczenie katolicyzmu dla spójności i tożsamości Polski. W drugiej części artykułu znalazły się rozważania na temat porządku ustrojowego państwa narodowego. Przedłożone zostały ustalenia dotyczące naczelnych organów administracji publicznej oraz relacji między nimi i społeczeństwem.WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Projekty konstytucji unaoczniły zbieżność projektów konstytucji, szczególnie w odniesieniu do ochrony życia ludzkiego, godności pracownika, gwarancji socjalnego bezpieczeństwa rodziny jako podstawy narodu. Uobecniły się też rozbieżności wizji państwa narodowego pod kątem preferowanego modelu ustroju politycznego: semiprezydenckiego bądź parlamentarno-gabinetowego.WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Środowiska neoendeckie przedłożyły oryginalne plany porządkowania podstaw państwa narodowego. Zmierzały do upowszechnienia ideologii narodowej, zintegrowania politycznych grup narodowych, stabilizowania środowisk różnych nurtów politycznych: narodowo-liberalnego, narodowo-tradycjonalistycznego oraz narodowo-ludowego, ale powiązanych ze sobą wspólnotą planów budowania Wielkiej Polski.
When we observe the social and political life in post-communist countries, we can also notice that generations of people born after the fall of communism are beginning to play an increasingly important role in shaping the views and political preferences of the whole society. Young people socialized in significantly different conditions than their parents' generation represent (in many areas) attitudes that indicate their "generational difference". The aim of the article is to describe and explain to what extent the assessments of systemic transformation in chosen post-communist countries are determined by the age of citizens. The author analyzes secondary data from surveys on public opinion in the following countries: Bulgaria, the Czech Republic, Hungary, Lithuania, Poland, Russia, Slovakia and Ukraine. In order to explain how young people perceive their position in relation to the older generation, which remembers the communist era, an appropriate case study was conducted. The study was conducted among students from six academic centers in Ukraine (Kyiv, Lviv, Nizhyn, Pereiaslav, Sumy, and Uzhhorod). It was found that the strength of the relationship between age and the perception of systemic change varies across countries. The deepest divisions between the older and younger generations were identified in Slovakia, the Czech Republic, Ukraine and Bulgaria. It was also found that the young generation of contemporary Ukraine is trying to emphasize its own generational difference by creating its own political identity in opposition to the features attributed to older generations.
Upbringing is a lifelong process, one to which a person is subjected from birth to death. This process is based on an established system of values, which is first passed on to the child by the family, the immediate social environment. The ongoing socio-cultural, economic, political and demographic changes in Poland and the rest of the world indicate that the hierarchy of values of young people has changed over the years. It is essential that the generational transmission of traditional existential values is conducted through constructive intergenerational dialogue. This task should be implemented by both the family and social environment in which a young person exists. The institution of school is particularly important in this regard. In the article, the author presents her own way of implementing a multi-stage and multi-faceted senior project, integrating young people with different educational needs and the elderly from the local community in the spirit of Christian values. ; Wychowanie jest całożyciowym procesem, któremu podlega człowiek od momentu narodzin aż do śmierci. Proces ten opiera się na ustalonym systemie wartości, który w pierwszej kolejności przekazywany jest dziecku przez najbliższe środowisko społeczne, jakim jest rodzina. Zachodzące w Polsce i na świecie przeobrażenia społeczno-kulturowe, ekonomiczne, polityczne oraz demograficzne pozwalają zaobserwować zmieniającą się na przestrzeni lat hierarchię wartości młodych ludzi. Szczególnie ważna jest transmisja tradycyjnych wartości egzystencjalnych, która odbywa się drogą dialogu międzygeneracyjnego. Zadanie to powinno być realizowane zarówno przez rodzinę, jak i środowiska społeczne, w których funkcjonuje młody człowiek. Szczególnie ważna w tym względzie jest instytucja szkoły. W artykule autorka prezentuje własny sposób realizacji w duchu wartości chrześcijańskich wieloetapowego i wieloaspektowego projektu o charakterze senioralnym, integrującego młodzież o różnych potrzebach edukacyjnych z osobami starszymi ze środowiska lokalnego.
Wychowanie jest całożyciowym procesem, któremu podlega człowiek od momentu narodzin aż do śmierci. Proces ten opiera się na ustalonym systemie wartości, który w pierwszej kolejności przekazywany jest dziecku przez najbliższe środowisko społeczne, jakim jest rodzina. Zachodzące w Polsce i na świecie przeobrażenia społeczno-kulturowe, ekonomiczne, polityczne oraz demograficzne pozwalają zaobserwować zmieniającą się na przestrzeni lat hierarchię wartości młodych ludzi. Szczególnie ważna jest transmisja tradycyjnych wartości egzystencjalnych, która odbywa się drogą dialogu międzygeneracyjnego. Zadanie to powinno być realizowane zarówno przez rodzinę, jak i środowiska społeczne, w których funkcjonuje młody człowiek. Szczególnie ważna w tym względzie jest instytucja szkoły. W artykule autorka prezentuje własny sposób realizacji w duchu wartości chrześcijańskich wieloetapowego i wieloaspektowego projektu o charakterze senioralnym, integrującego młodzież o różnych potrzebach edukacyjnych z osobami starszymi ze środowiska lokalnego. ; Upbringing is a lifelong process, one to which a person is subjected from birth to death. This process is based on an established system of values, which is first passed on to the child by the family, the immediate social environment. The ongoing socio-cultural, economic, political and demographic changes in Poland and the rest of the world indicate that the hierarchy of values of young people has changed over the years. It is essential that the generational transmission of traditional existential values is conducted through constructive intergenerational dialogue. This task should be implemented by both the family and social environment in which a young person exists. The institution of school is particularly important in this regard. In the article, the author presents her own way of implementing a multi-stage and multi-faceted senior project, integrating young people with different educational needs and the elderly from the local community in the spirit of Christian values.
