Search results

თანამედროვე მთარგმნელობითი კვლევები თითქმის წარმოუდგენელია კორპუსლინგვისტური, მულტიდისციპლინური და მულტილინგვური მიდგომების გარეშე, რაც დარგის სამეცნიერო-გამოყენებითი განვითარებისთვის უდავოდ მნიშვნე-ლოვანია. იმავდროულად, ნაკლებად გავრცელებულ ენებზე, ან ამ ენებიდან შესრულებულ თარგმანებს იშვიათად იკვლევენ კორპუსლინგვისტური მეთოდებით. წინამდებარე კვლევის მიზანია ენის ვარიაციის მიზეზებსა და თარგმანის მეთოდებსა და სტრატეგიებს შორის ურთიერთმიმართებების დადგენა პარალელურ კორპუსზე დაფუძნებული მონაცემების შედარების საფუძველზე. კვლევის ამოცანაა არათარგმნილ საბჭოთა და თარგმნილ პოსტსაბჭოთა ქართულს შორის სოციოლინგვისტიკური ვარიანტულობის მიზეზების დადგენა. კვლევის მიზნისა და ამოცანის შესაბამისად, წინამდებარე ნაშრომში გაანალიზებულია საბჭოთა ეპოქის ქართულიდან ინგლისურად თარგმნილ სუბტიტრებსა და პოსტიმპერიულ ეპოქაში ამერიკული ფილმის ქართულ თარგმანებში ენის ვარიაციისა და არანორმატიული ენის თარგმნის პრობლემები.როგორც პ. ბეიკერი აღნიშნავს, "ენობრივი ცვალებადობის კორპუსზე დაფუძ-ნებული დიაქრონიული ანალიზი გვიქმნის მნიშვნელოვან ხედვას იმ დინამიკური გზების შესახებ, რომლითაც საზოგადოებები ითავისებენ ან უგულებელყოფენ ენობრივ ფორმებს. ხშირ შემთხვევაში, მკვლევარს ნარატივის შექმნის მცდელობის სურვილი უჩნდება იმ ენობრივი ნიმუშების საფუძველზე, რომლებიც შეიმჩნევა სხვადასხვა დროის სხვადასხვა კორპუსების შედარებისას" (პ. ბეიკერი, 2010:80). ნაშრომში შედარებულია მთარგ-მნელობითი მეთოდები ქართული ფილმის, "მონანიების" სუბტიტრებისა და ქართულად გახმოვანებული ამერიკულ ფილმის "Silver Lining Playbook"-ის კორპუსლინგვისტური ანალიზის საფუძველზე. გაანალიზებულია მთარგმნელობითი მეთოდების გამოყენების შესაძლო მიზეზები. ფილმების თვისობრივი მონაცემები, მაგ. ჟანრი, გამოშვების წელი, ენები, თარგმანის მოდუსები და თარგმნის თარიღები განსხვავდება. ორივე შემთხვევაში ტექსტების ანოტაცია POS თეგირება / TEI ფორმატში მანუალურად შესრულდა. გასწორე-ბული ტექსტები დამუშავდა სპეციალურად შექმნილ პროგრამულ ანალიზატორში. თარგმანის მეთოდების რაოდენობრივი და ხარისხობრივი შესწავლისას საყურადღებოდ მივიჩნიეთ გამოტოვებებისა და პერიფრაზების კვლევა.
კვლევამ გვიჩვენა, რომ საბჭოთა პერიოდის ინგლისურ ენაზე სუბტიტრების თარგმნის პროცესში გამოყენებული იყო შუალედური (რუსული) ენა, რაც მიგვანიშნებს ცენზურის ჩარევაზე. საბჭოთა მთარგმნელობითი მეთოდებიდან ქართულიდან ინგლისუ-რად შესრულებულ თარგმანში გამოვლენილია გაუცხოურების სტრატეგია, რაც გამიზ-ნული იყო ინგლისურენოვანი აუდიტორიისთვის ბუნებრივ, იდიომატურ ენაზე სუბტიტ-რების ამეტყველებისთვის. პოსტსაბჭოთა პერიოდში შესრულებული ამერიკული ფილმის ქართული გახმოვანება ავლენს მოშინაურების სტრატეგიას იდიომების თარგმნისას და სტანდარტიზაციის მეთოდს ჟარგონის თარგმნისას. ანალიზის შედეგების განზოგადებამ გვიჩვენა, რომ პოსტსაბჭოთა პერიოდის ნათარგმნ ქართულ ენასა და საბჭოთა პერიოდის (უთარგმნელ) ქართულს შორის ვლინდება სანახევრო ჰომოლოგია. იგი განპირობებულია ნათარგმნ ქართულში ამერიკული ინგლისურის ე. წ. "უთარგმნელი", არანორმატიული ლექსიკური ფორმების ნორმატიული ლექსიკით ჩანაცვლებით. პოსტსაბჭოთა ნათარგმნი ქართული ენა (PSG) არანორმატიულ ამერიკულ ჟარგონს სტანდარტული ფორმებით ანაცვლებს, როგორც საბჭოთა რეჟიმის პერიოდის ქართული ენა ცენზურის ზეგავლენით, სამეტყველო ნორმების ზედმიწევნით დაცვა შედეგია. სტანდარტული ფორმების შერჩევა და გამოყენება ორივე შემთხვევაში პოსტკოლონიური მარკერია. კიდევ ერთი პოსტკოლონიური მარკერია ალეგორიული ენით გაფორმებული რეჟიმის საწინააღმდეგო დისკურსი საბჭოთა პერიოდის ქართული ტექსტში. კორპუსული მონაცემების რაოდე-ნობრივი და ხარისხობრივი მაჩვენებლები მიუთითებს, რომ ქართული ენის სტრატიფი-კაციული ვარიანტულობების ჰომოლოგიას თარგმნილ პოსტსაბჭოთა და უთარგმნელ საბჭოთა ტექსტების დონეზე განაპირობებს პოსტსაბჭოთა ქართულ ენაზე ამერიკული კოლოკვიალური და არასტანდარტული ენობრივი ფორმების სტანდარტული ფორმებით გადმოტანა.კვლევის შედეგად მივდივართ დასკვნამდე, რომ მთარგმნელები სტანდარტულ ფორმებს ანიჭებენ უპირატესობას კოლოკვიალურ-არაოფიციალური და არასტანდარ-ტული ფორმების თარგმნისას. ვფიქრობთ, ასეთი არჩევანის ძირითადი მიზეზია პოსტსაბჭოთა ქართულის არანორმატიული რეგისტრის ორმაგი ვარიანტულობა: ერთი მხრივ, ენაში სლენგის სუბსტრატად შენარჩუნებულია რუსული ბარბარიზმები, მეორე მხრივ, ინგლისური ენიდან ჭარბად შემოდინებული ნასესხობების წილი არასტან-დარტული ფორმების ვარიაციაა.

The article reveals linguocognitive mechanisms as well as social reasons for active functioning of new borrowings in the modern public discourse and in commercial enterprises naming. The material for the analysis is a sample of the most frequent lexis in the micro synchrony that are not yet part of the host language lexicon, and comprises over one hundred and fifty lexical units, selected from the national corpus of the Russian language, public internet discourse, the author's collection of brand names (and names of businesses), radio and television programs. As a result of a comprehensive analysis, two main isomorphic types of borrowing functioning are identified. They are supposed to be motivated by multi-level linguistic, social, and pragmatic factors. Hence, the evidence of linguomental transformations of meaning is linked to the condition of linguistic frustration. This justifies considering it as a state of linguistic personality (at both the first and second levels, according to Yu.N. Karaulov), wherein the constraints of linguistic norms are lifted, and foreign-language word usage is motivated in specific speech act. A tendency of duplicate (native and foreign) naming in explicitly nominative and implicitly subjective-pragmatic functions has been established. It is suggested that the synergy of these functions conveys the speaker's subjective intentions and can be regarded as a marketing strategy of self-positioning in the act of foreign-language use in the nomination process, or as a commercial move, emphasizing the value of the product / service (i.e., commercialization of the nominative unit). Thus, the discourse becomes either status-oriented or conative. The linguistic phenomena under consideration introduce changes into the national concept sphere, as they contain features of a different language world view.

The novel Noah's Grandchildren by Julier Chevalier, an American writer of the first part of 20th century, has made an outstanding contribution not only in the field of literature, but in history as well. The novel, however, by far, surpasses many well-known facts taken from the history of Georgia and brings attention to the legends of important historical value. On account of the novel not being translated, it has hardly ever been accessible to people who have deep interest in it. Noah's Grandchildren has remained inaccessible not only to the masses of Georgian readers but it has missed the attention of specialists too.In the novel, the action takes place at the beginning of 20th century. The novel depicts the major economic-political events and the reality of the Democratic Republic of Georgia. To a certain extent Georgia fights its way against Soviet Russia, which ends in annexation of the country by Russian invaders. Furthermore, it leads to the emigration of the government of Democratic Republic of Georgia.The American writer narrates impressive episodes from the history of our country (the Christianization of Georgians by St. Nino, the origination of the Georgian alphabet, etc). The descriptions of the living conditions of Georgians and their ethnographic traditions are given specific significance here.

"In 2007, former Chairman of the Joint Chiefs of Staff General John Shalikashvili (1919-2011) penned an op-ed published in the New York Times calling for the United States to reverse its "Don't ask, don't tell" policy and support full recognition of LGBT Americans in the military. He followed up with a similar editorial in a 2009 issue of the Washington Post. The policy was reversed July 22, 2011, the day before the General's death. Many Americans may have been startled to see this support from a high-ranking military figure, but Shalikashvili's friends and colleagues were not surprised. "Shali," as he was known, had spent his life battling prejudice and oppression. In The Boy on the Bridge, Andrew Marble writes the first biography of this remarkable warrior and diplomat. Not only was Shalikashvili the first foreign-born person to be appointed Chairman of the Joint Chiefs, he was the first draftee, one of only two enlisted men, and only Officer Candidate School graduate. He grew up in Germany during World War II, emigrated to the United States with his family in 1952, and settled in Peoria, Illinois. Marble explores Shalikashvili's unusual background and family history to discover how Shalikashvili the soldier mastered the art of command and how Shaliskashvili the man developed as a human being to become a consummate, empathetic diplomat and leader. He helped guide the US and Europe through the chaos of the break-up of the Soviet Union and worked with Russia during this period to secure "loose nukes." He worked closely with fellow immigrant Madeleine Albright on The Partnership for Peace initiatives and NATO enlargement programs of the 1990s that allowed former Soviet satellites and republics to build ties with and eventually join NATO"--

The Georgian state, almost destroyed by two secessionist wars, a civil war, and an economic catastrophe, had by 1997 reestablished an orderly political life. The messianic rhetoric of the early postindependence years was replaced by a new language of civic values and pluralism. The former Soviet nomenklatura—never really ousted by the revolution or subject to lustration laws—had joined old cultural elites, industrial managers, new entrepreneurs, and intellectually minded modernizers in a heterogeneous political class. Though fractious and facing new challenges to its authority from the media, international nongovernmental organizations, and the International Monetary Fund (IMF), this new political class began to mediate Georgian economic and political life. Society remained fragmented, but structural changes in the economy, the Georgian leadership's restoration of order, and the activities of international nongovernmental organizations, generated embryonic interest groups and indigenous nongovernmental organizations (NGOs) with claims on government policy. Today, policy conflicts are no longer just the domain of autonomous state structures, but multicornered fights—albeit unequal ones—that extend into Georgian society.

SUMMARY:
Георгий Дерлугьян, специалист по Кавказу и Центральной Азии, занимающийся проблемами в диапазоне от текущих военных конфликтов и исламизации территории этих конфликтов до миросистемного порядка, динамики капитализма и государственного социализма, предлагает один из возможных подходов к осмыслению осетинского конфликта. Этот подход направлен, прежде всего, на реконструкцию генеалогии элитной политической культуры в Грузии, которую автор сравнивает с польской культурой и характеризует наличием большого слоя аристократии с особой традицией сопротивления имперскому доминированию, с выраженным христианским самосознанием и соотнесением себя с либеральным, западническим началом в деспотическом (позднее – ориентальном) окружении. Интеграция грузинской аристократии в Российскую империю имела своим следствием возникновение урбанизированного слоя разделяющей западные ценности элиты, занятой в свободных профессиях, т.е. перепроизводство интеллигенции, ориентированной не на науки, технологии и конкретные экономические результаты, но на создание и воспроизводство культурных ценностей и идеологии. Несмотря на уничтожение этого слоя большевиками, характерная для него культурная модель в силу ряда структурных обстоятельств сохранялась и в советское время. Формальные институты, бюрократия, полиция не могли соревноваться в символической власти с национальной интеллигенцией. Саакашвили унаследовал ситуацию, в которой идентичности и культурный символизм играют особую роль в политике, поскольку власть не располагает необходимыми бюрократическими и экономическими механизмами. В заключении Дерлугьян сравнивает персоналистские режимы Саакашвили и Путина, указывая на опасность того, что оба молодых лидера спекулируют на восстановлении национальной гордости и внутреннего порядка. Однако идеологические и эмоциональные векторы реализации этого проекта у них прямо противоположны, и в этом Дерлугьян усматривает потенциальный источник конфликтности.

"The author-editors of Seen/unseen: hidden lives in a Georgia slave community draw upon the letters and documents left behind by the Cobb-Lamar family to uncover the lost histories of enslaved peoples in the South. Each of the book's three sections begins with an introductory essay that provides context regarding the primary documents and letters included in the section. The first two sections explore the daily lives and relationships of slaves on several of the Cobb-Lamar plantations and their attempts to exert agency over their enslaved conditions. The last section examines closely the life of Aggy, Howell and Mary Ann Cobb's most trusted house servant"--

The paper aims to consider the flow of English loan words into present-day Georgian for the last twenty-five years after the country gained its independence as a result of the dissolution of the Soviet Union. Georgia (Sakartvelo − in the Georgian language) is a small picturesque country with ancient culture located at the crossroads of Eastern Europe and Western Asia in the Caucasus region of Eurasia. The change of the country's political orientation, as well as the democratisation of the society and its aspiration towards NATO and EU integration, have replaced the use of the Russian language by English due to the growth of American influence as well as the prestigious role of English as a lingua franca in almost every aspect of life at a global level. Therefore, in the present paper the term anglicism is used in its wide sense referring to English loans originating both from England and the USA.The research has shown that, like many European languages, present-day Georgian distinguishes three main groups of anglicisms that are differentiated from each other on the basis of the linguistic strategies of their borrowing: lexical, transliterated and semantic borrowings. The increasing flow of English words into Georgian confirms that the country and its people respond to the changing needs of communication, following changes in the world and ways of living in general.

In this article, I tell the history of the "national form" of Georgian socialist realism, in light of a theoretical question: Was a national (peripheral) socialist realism possible, or did it only vary the forms created at the center? If it was possible, then what were its specifics, its differences from "central" socialist realism? Furthermore, did it have a reverse impact on multinational Soviet literature? I will demonstrate that "peripheral" socialist realism not only varied the forms created at the center but generated its own forms in a complex interaction of national tradition, modernism (national, European, and Russian), and central socialist realism. I examined a form that is specific to Georgian socialist realism, the "Great Georgian Novel," an amalgam of history and myth that interprets the history of Georgia; its "metanarrative." I analyze the development of the national form from the beginning of the socialist realism exemplified by the poetic collection The New Colchis (1937) (the historicization of mythology), the historical novels of Konstantine Gamsakhurdia (1939–56), the mythologization of history to the literary de-Stalinization exemplified by the Novels by Otar Chiladze (A Man Went Down the Road, 1973), and Chabua Amirejibi (Data Tutashkhia, 1972–75).

SUMMARY: Responding to the article by Harsha Ram, Ghia Nodia shares his understanding of the phenomenon of Georgian traditional feasting (the supra ) as a cultural mechanism vis-à-vis the complex dynamics of political modernization, nation-building, and imperial domination. Nodia proposes to distinguish between "nativism" and "nationalism" as two forms of self-conscious local identification. Whereas nationalism insists on the sovereign subjectivity of a local community, nativism is performative in its manifestation of the local particularity: the former prioritizes the ability of a community to define its own cultural and political agenda, and the latter values the meticulous reproduction of local authenticity (traditional rituals, etc.). According to Nodia, the supra is the pinnacle of Georgian nativism. As such, it can be used as a vehicle for a truly nationalist mobilization, but otherwise can serve as a tacit or explicit endorsement of imperial power. From the perspective of the imperial metropolis, nativism presents a convenient way to co-opt national elites into the imperial political project, which explains a tolerant and even enthusiastic attitude toward forms of local authenticity such as the supra . Гия Нодия в своем отклике на статью Харши Рама делится своим пониманием феномена традиционного грузинского пира (супры) как культурного механизма, действующего в контексте сложной динамики политической модернизации, нациестроительства и имперского доминирования. Нодия предлагает различать "нативизм" и "национализм" как две формы осознанной локальной самоидентификации. В то время как национализм отстаивает суверенную субъектность местного сообщества, нативизм перформативен в своем проявлении локальной обособленности: первый выдвигает на первый план способность сообщества определять собственную культурную и политическую программу, последний настаивает на тщательном воспроизводстве местной аутентичности (традиционных ритуалов и т.п.). Согласно Нодия, супра является высшим воплощением грузинского нативизма. Поэтому супра может использоваться как в целях подлинной националистической мобилизации, так и для скрытой или явной легитимации имперской власти. С точки зрения метрополии империи, нативизм предлагает удобный формат кооптирования национальных элит в имперский политический проект, что объясняет толерантное и даже восторженное отношение к таким проявлениям местной аутентичности, как супра.