Suchergebnisse

Ortadoğu bölgesi gerek stratejik konumu, gerekse sahip olduğu petrol kaynakları bakımından dünyanın en zengin bölgesi olması nedeniyle ayrı bir öneme haizdir. Ortadoğu ikili ilişkiler, ticari ilişkiler ve çatışmaların odağındaki bölge olması dolayısıyla Avrupa Dış Politikalarında da üst sıralarda yer almıştır. Avrupa ve Ortadoğu arasındaki ilişkiler uzun bir tarihsel süreci kapsamaktadır. AB kuruluşundan bu yana demokrasi ve insan haklarına verdiği önemi belirtmiş ve bunun kendine ait içsel bir unsur halini alması için çabalamıştır. Uluslararası arenada etkin bir güç olmayı hedefleyen AB kendine ait içsel değerleri diğer ülkelere de yaymayı hedeflemektedir. Bu amaçla oluşturmuş olduğu Avrupa Komşuluk Politikası kapsamında AB'ye komsu olan fakat üyelik perspektifi bulunmayan ülkelerde demokrasinin teşviki önemli bir unsurdur. Bu çalışma ile AB'nin geçmişten günümüze Ortadoğu ilişkileri ve yakın dönemdeki komşuluk politikaları çerçevesinde Ortadoğu'ya bakışı amaçlanmaktadır. Yapılan literatür taraması sonucu elde edilen bilgiler yardımıyla araştırmanın amacına uygun ön çalışma ve anahat planı oluşturulmuştur. Bu plan çerçevesinde gerekli düzenlemeler süre yeterliliği göz önünde bulundurularak danışman gözetiminde yapılmaya çalışılacaktır. Bu araştırmada, günümüzde genişleme ve komşuluk politikaları ile öne çıkan Avrupa Birliği'nin, artan şiddet olaylarına sahne olan Ortadoğu politikası ile sınırlandırılmıştır. Kuruluşundan bu yana demokrasinin önemine vurgu yapan AB, Avrupa Komşuluk Politikası kapsamında yer alan ülkelerde de demokrasiyi yaymayı hedeflemektedir. Sonuç olarak AB açısından özellikle genişleyen sınırlar ile birlikte güvenlik açısından öneme sahip olan Ortadoğu bölgesinde AB'ye yakın rejimler oluşturulması önem taşımaktadır. ; The Middle East is of great importance due to both its strategic position and by virtue of the fact that it is the riches region of the world in terms of its oil reserves. The Middle East also ranks high in European Foreign Policies as it is a region that is at the centre of bilateral relations, commercial relations and conflicts. Relations between Europe and the Middles East covers a long historical process. EU, since its inception, has emphasised the importance it lays upon democracy and human rights and endeavoured to make it an internal component of its nature. Intending to be an influential figure in international arena, EU aims to spread its internal values to other countries, too. Encouragement of democracy within the scope of European Neighbourhood Policy in countries that are neighbours of EU but do not have membership perspective is an important move. This study aims to investigate EU?s relationships with the Middle East from past to present and its look on the Middle East within the framework of its neighbourhood policies. A preliminary examination has been conducted and an outline plan has been devised by the help of information obtained through review of the relevant literature. The required corrections will be made under the supervision of an advisor in accordance with this plan an so long as time limits allow. This study is limited to the policy of European Union, which is in the foreground today by virtue of its expansion and neighbourhood policies, concerning the Middle East, which is home to increasing cases of violence. EU, which has been emphasising democracy since its establishment, intends to spread democracy in countries that are included in the European Neighbourhood Policy. In conclusion, it is important for EU to help establish friendly regimes in the Middle East, which is important for EU in terms of security especially due to expanding borders.

Bu tezin amacı, Türkiye'yi sarmalayan istihbarat örgütlerinin mevcut durumu incelenerek tespit edilmesi, bahse konu örgütlerin örtülü veya açık operasyonlarının, Türkiye'nin iç ve dış politikasının nasıl şekillendirdiğinin incelenmesidir. Çalışmada nitel araştırma modeli kullanılmıştır. Buna göre El-muhabart, SEVAK ve MOSSAD'ın yapısı incelenmiştir. Söz konusu örgütlerin faaliyetlerini anlamak adına ise Türk, Arap ve Fars literatürleri taranmıştır. Konuya ilişkin kitap, gazete, dergi, makale ve raporlar incelenmiştir. Ayrıca araştırma sırasında üniversite ve ilgili kurumların arşivleri incelenmiş ve konuyla alakalı belgeler elde edilmiştir. Araştırmanın evrenini, El-muhabarat, MOSSAD ve SEVAk'ın istihbarat çalışmalarından etkilenen Türkiye Cumhuriyeti oluşturmaktadır. Araştırmanın merkezini ise bahse konu olan örgütlerin, Türkiye'ye yönelik faaliyetleri teşkil etmektedir. Doküman analizinden yararlanan bir araştırma için Arapça, Türkçe ve Farsça belgeler açık kaynaklardan temin edilmiştir. Arapça belgelerin bir kısmı ise konuyla alakalı kurumların arşivlerinden resmi izinlerin alınması suretiyle elde edilmiştir. Ayrıca temin edilen Arapça ve Farsça belgelerin, konuyla ilgili olan bölümleri Arapça ve Farsça aslından Türkçeye çevrilmiş ve istihbarat ile ilgili bölümleri irdelenmiştir. Ayrıca istihbarat servisinde çalışan bazı kişilerle görüşülmüş, fikirleri alınmış ve tezin son şekli oluşturulmuştur. Yapılan incelemeler ışığında istihbarat servislerimize dair kısmen değerlendirmelerde bulunulmuştur. ; The main aim of this thesis is to investigate the intelligence agent operating around Turkey including the agency's both undercover and public operations and how do these actions affect Turkish domestic and foreign policy. In this research, we have used a qualitative model and with accordance to that we have observed El-Muhabarat, SEVAK and MOSSAD's structure. In order to have a comprehensive understanding of these actions, Farsi, Turkish and Arabic literature has been studied. The literature study consisted of sources such as books, newspapers, magazines, journals, and articles. In addition to that while the literature study was being conducted, the university and relevant institution databases and archives allowed us to gather relevant documents. General sphere of this research is around The Turkish Republic and how it is affected by the intelligence actions of the El-Mukhabarat, MOSSAD, and SEVAK. These organizations and their activities are the research group of this thesis. For this research that is using document analysis, Farsi, Turkish and Arabic documents have been obtained from open source archives. Part of the Arabic sources has been gathered with the required permissions from certain institutions. In addition to these, documents obtained from Farsi and Arabic sources have been investigated further and translated relevant chapters to Turkish. Personel from intelligence agencies have been interviewed and their comments and opinions are also included while finalizing this thesis. With all that in mind certain assessments and considerations have been made on these intelligence services.

Diplomasi, müzakere sanatı ve ilişkilerin barışçıl ve anlaşmalı bir şekilde yürütülmesini sağlar. Kamu diplomasisi ise bir ülkenin başka bir ülkenin kamuoyuna kendi politikasını ve uygulamalarını kabul ettirme çalışması olarak tanımlanabilir. Kamu diplomasisi, aslında çok uzun zamandır var olan bir alandır. Fakat Soğuk Savaş sonrası sert güç, yerini yumuşak güce bırakmış ve kamu diplomasisi kavramı daha çok uygulanmaya başlanmıştır. Ülkelerin dış politikasını şekillendirmede etkili olmuştur. Orta Doğu kavramı ise ilk defa Amerikalı Amiral Alfred Thayer Mohan tarafından 1902'de The Persion Gulf And International Relations adlı çalışmada kullandığı bilinmektedir. Fakat dünyanın yuvarlak olduğu varsayımı ile coğrafi olarak orta diye bir yerin varlığından söz edilemez. Kavram coğrafi değil siyasi bir alanı ifade etmektedir. Orta Doğu bölgesi batıda Nil Vadisinden, doğuda Türkistan'ın Müslüman ülkelerine, kuzeyde Doğu Avrupa ve Kafkaslardan, güneyde Hint Okyanusu'na kadar uzanan bölge ele alınmaktadır. On altı ülkeyi kapsayan bu bölgede on üç Arap ülkesi bulunmaktadır. Dünya tarihîni bu bölgede başlamış olması, ticaret geçişleri bu bölgede yer alması, zengin yer altı kaynakları, dinlerin merkezî olması ve jeopolitik konumu bölgenin önemini ortaya koymaktadır. Bu çalışma Türkiye'nin kamu diplomasisini ve Orta Doğu Bölgesine yönelik kamu diplomasisi faaliyetleri ile sınırlandırılmıştır. Ülkemizde oldukça yeni olan bu alan da Türkiye'nin çalışmalarını yürüttüğü farklı kurum ve kuruluşlara yer verilmiştir. Kurum ve kuruluşların siyasi, kültürel, sosyal, ekonomik, askerî, insani yardım gibi faaliyetlerine değinilmiştir. Çalışmanın asıl amacı, tüm dünyada farklı kavramlara sahip olan kamu diplomasisine katkıda bulunmak ve Türkiye'de kamu diplomasisi faaliyetlerini incelemek ve değerlendirmektir. Literatür taraması yapılarak ortaya konan bu çalışma, Türkiye'nin Orta Doğu Bölgesinde ki kamu diplomasisi faaliyetlerini ele alarak sınırlı olan literatüre katkıda bulunmaktır. Anahtar Kelimler Türkiye, Kamu Diplomasisi, Orta Doğu, Dış Politika ; Diplomacy provides the art of negotiation and relations to be conducted in a peaceful and understandable manner. Public diplomacy, on the other hand, can be defined as all the efforts to affect and convince another country's public opinion to support or tolerate its own policies and practices. Public diplomacy is a field that has existed for a very long time. However, hard power was replaced by soft power after the Cold War and therefore, the notion of public diplomacy has started to be applied frequently. It was effective in shaping the foreign policies of the countries. It is known that American admiral Alfred Thayer Mohan used the notion of the Middle East for the first time in an article "The Persion Gulf And International Relations" in 1902. But, with the assumption that the world is round, there is no geographically central place. Middle East region covers lands which is from the Nile Valley in the west to the Muslim countries of Turkestan in the east, from Eastern Europe and the Caucasus in the North to the Indian Ocean in the south. There are thirteen Arab countries and the Middle East region includes sixteen countries. The fact that world history started in this region, trade transitions in this region, rich underground resources, being the center of religions and geopolitical location reveal the importance of the region. This study is limited to public diplomacy of Turkey and public diplomacy activities of Turkey in the Middle East Region. Public diplomacy is a new topic and this study addresses works conducted by different institutions and organizations in this field in Turkey. Political, cultural, social, economic, military, humanitarian and other activities of institutions and organizations are mentioned. The main object of the study is to contribute to public diplomacy, which is understood all over the world differently, and to examine and assess public diplomacy activities in Turkey. This study addressing public diplomacy activities of Turkey in the Middle East region contributes to limited literature. Key words Turkey, Public Diplomacy, Middle East, Foreign Policy

Libya müdahalesi ile ilgili Türkiye'de ve yabancı basında çok fazla kaynak mevcuttur. Fakat Türkiye'nin Libya müdahalesine dâhil olması özelinde yapılan detaylı bir çalışma yoktur. Bu durum elinizdeki çalışmanın çıkış noktasını oluşturmaktadır. "Libya müdahalesine dâhil olmanın Türkiye'nin Orta Doğu politikasındaki yeri nedir?" sorusunu cevaplamayı hedefleyen bu çalışma Türkiye'nin Orta Doğu politikasını detaylı bir şekilde ele almış, durumu hem tarihi hem de teorik çerçevede değerlendirmiştir. Türkiye Cumhuriyeti kurulduğu dönemden itibaren Batılılaşma kimliğini benimsemesine rağmen Orta Doğu ülkeleri ile ilişkilerine daima önem vermiştir. Fakat Orta Doğu ülkelerinin bağımsızlıklarını geç kazanmasının da verdiği etkiyle 1960'lara kadar Türkiye Orta Doğu ülkeleri ile sağlam ilişkiler geliştirememiştir. 1970'lerle birlikte Batı ülkeleri ile yaşanan ciddi olumsuzluklar neticesinde Türkiye yeni müttefiklere ihtiyaç duymuştur. AKP'nin iktidara gelmesiyle Türkiye'nin dış politika karakteri net çizgilerle belirlenmiş, Orta Doğu ile ilişkilere ayrıca önem verilmiştir. 2010 yılı sonunda Tunus'ta başlayan Arap Baharı protestolarının en çok etkilediği NATO ülkesi şüphesiz Türkiye olmuştur. Libya iç savaşının başladığı dönemde Türkiye mevcut hükümeti desteklemesine rağmen pasif bir politika izlemiştir. Fakat zamanla hem uluslararası toplumun baskısıyla hem de kendi çıkarlarına da uygun gördüğü gerekçesiyle protestocu halkı destekler pozisyona gelmiştir. Türkiye Arap halkını desteklerken özellikle insan hakları ve demokrasi vurgusu yapmıştır. Bu çalışma, AKP'nin Orta Doğu politikası, Türkiye'nin Orta Doğu ülkeleri ile olan ilişkileri ve Batılılaşma siyaseti, Türkiye'nin Libya müdahalesine dâhil olmasının arka planında yatan nedenler üzerinde durmuştur. Çalışmada iç savaşın aşamaları ve Türkiye'nin karar alma süreci anlatılmış, Libya müdahalesine Türkiye'nin dâhil olmasını solidarist-pluralist çerçevede değerlendirilmiştir. ; There are many sources in Turkey and in the foreign press regarding the intervention in Libya. ...

Avrupa Birliği'nin ortak bir dış politika geliştirme çabaları, Orta Doğu bölgesinde başarılı bir sonuç verememiştir. Ancak AB, kendisine komşu olan bu bölgede barış, güvenlik ve istikrarın sağlanabilmesi için 'Avrupa Komşuluk Politikası' ve 'Akdeniz için Birlik' politikaları çerçevesinde hareket etmektedir. Dolayısıyla, AB'nin Orta Doğu politikasının Avrupa Komşuluk Politikası ile şekillendiği ifade edilebilmektedir. Bu bağlamda çalışma, Birliğin Orta Doğu'ya yönelik ortak bir dış politika ortaya koyamadığını göstermeyi ve farklı politikalar yoluyla bölgede Birliğin etkin olup olmadığını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Çalışma kapsamında, Arap Baharı öncesi ve sonrası Birliğin Orta Doğu bölgesinde uyguladığı politikalar incelenecektir. Böylece başlangıçta Orta Doğu'da barışın sağlanması amacıyla geliştirilen AB'nin Orta Doğu politikasının, son yıllarda enerji, göç ve güvenlik konularına daha fazla önem verdiği ortaya konacaktır. ; The efforts of the European Union to develop a common foreign policy did not result successfully in the Middle East region. However, the EU acts within the framework of the 'European Neighborhood Policy' and the 'Union for the Mediterranean' policies in order to ensure peace, security and stability in this neighboring region. Therefore, it can be stated that the EU's Middle East policy is shaped by the European Neighborhood Policy. In this context, the study aims to show that the Union has not put forward a common foreign policy towards the Middle East and to evaluate whether the Union is effective in the region through different policies. Within the scope of the study, the policies implemented by the Union in the Middle East region before and after the Arab Spring will be examined. Thus, it will be revealed that the EU's Middle East policy, which was initially developed to ensure peace in the Middle East, has given more importance to energy, migration and security issues in recent years.

KARAÇOBAN, Arda 11 Eylül Sonrası ABD'nin Değişen Ortadoğu Politikası, Yüksek Lisans Tezi , Ankara, 2019. 11 Eylül 2001 terör saldırısı öncesinde ABD daha çok savunmada kalmayı tercih etmiştir. Bu ülkenin stratejisi savaşlarda genel olarak caydırıcılık üzerinedir. ABD'nin 11 Eylül 2001 terör saldırısından sonra Dünyaya ve Ortadoğu bölgesine bakış açısı değişmiştir. Artık savunma değil saldırı anlayışı ön plana çıkacaktır. O dönem yeni başkan seçilen George W. Bush ve yönetimi yeni stratejiler geliştirmiştir. Bush yönetimi ilk olarak güvenliğe önem verdi ve kendisine karşı terör eylemlerinde bulunacak olan ülkeleri rahatça işgal edip bu ülkelerin kaynaklarına sahip olmaya çalışacaktır. Bush'un bir diğer stratejisi ise daha çok demokrasi adı altında insan hakları kavramını kullanarak özellikle Ortadoğu ve Kuzey Afrika'da etkin rol oynayarak bu ülkelerin sahip oldukları yeraltı zenginliklerini kontrol altına almak istemektedir. Afganistan ve Irak işgallerinden sonra ABD'ye tepki giderek artacaktır ve Bush'un uyguladığı bu stratejiler yavaş yavaş önemini kaybedip Dünyada ve İslam Ülkelerinde tepkilere neden olacaktır. Obama ise 2008 yılında başkanlığa gelmiş 11 Eylül sonrası değişen ABD politikasını demokrasi ve güvenlik politikası yerine daha çok unutulan yumuşak güç stratejisi üzerine kurmaktadır. Ülkelere daha telkinle yaklaşarak sizin düşmanınız değiliz söyleminde bulunmaktadır. ABD hegemonyasını tekrar harekete geçirmek istemiştir. Artık tek kutuplu bir dünya olmadığı çok kutuplu bir sistemi kabul ettiklerini belirtip bir adım geri planda durarak Ortadoğu ve Kuzey Afrika'daki faaliyetlerine uluslararası örgütleri kullanarak devam etmiştir. Bu çalışmam da ise yukarıda anlattığım politikaların başkanlar arasındaki strateji farklarına değinilerek bu konu incelenecektir. ; KARAÇOBAN, Arda , The Changing US Policy in the Middle East after 9/11, Master Thesis, Ankara, 2019. Prior to the September 11, 2001 terrorist attack, the United States preferred to remain on the defensive. The strategy of this country was generally about deterrence during wars. After the terrorist attack of September 11, 2001, the US changed its perspective of the world and the Middle East. The concept of attack, not defence, will come to the fore. George W. Bush, who was elected president at the time, and his administration developed new strategies. The Bush administration paid attention to security at first, and would easily occupy the countries that would take terrorist actions against it and have the resources of those countries. Another strategy of Bush would be to control the underground wealth of these countries by using the concept of human rights under the name of democracy and playing an active role especially in the Middle East and North Africa. After the invasions in Afghanistan and Iraq, the reactions to the US will gradually increase and Bush's strategies gradually lost importance and caused reactions in the World and Islamic Countries. Obama, who came to the presidency in 2008, built the changing US policy after 9/11 on the more forgotten soft power strategy instead of democracy and security policy. He stated the discourse of "We are not your enemies" by approaching the countries with further suggestion. Obama wanted to mobilize US hegemony again. He stated that they accepted a multi-polar system where there was no longer a unipolar world and continued his activities in the Middle East and North Africa by using international organizations. In this study, we will examine this issue by addressing the differences in strategy between the presidents of the policies described above.

Ortadoğu, jeopolitik ve ekonomik olarak dünya politikasının en önemli ve sorunlu bölgelerinden birisidir. Orta Doğu bölgesi, gerek sahip olduğu doğal kaynaklar bakımından olsun, gerekse de siyasi istikrarsızlıklar ve etnik-dini çatışmaların merkezi olması bakımından olsun, sürekli göz önünde olmuştur. Tarih boyunca da büyük güçlerin dikkatini üzerine çekmiştir. Özellikle, Soğuk Savaş sonrasında ABD'in en önemli müdehale alanlarından birisi olmuştur. Rusya ise, bu dönemde daha çok enerji politikası bakımından bölgeye ilgi duymaktadır. Bu tez çalışmasında, Soğuk Savaş sonrasında ABD ve Rusya'nın Orta Ddoğu politikaları karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. ABD, Orta Doğu politiksını İsrail'in ve bölgeye yerleştirdiği askeri varlığının güvenliği üzerine kurgulamaktadır. ABD, Irak'ın istikrarı ve İran'ın nükleer silahlara sahip olmasının engellenmesi konusunu da böleye yöenlik politikalarında en önemli başarı kriteri olarak kabul etmektedir. Rusya ise, SSCB tecrübesinden de hareketle bölgeye oldukça ilgilidir. Rusya, ABD'nin 11 Eylül sonrası giriştiği saldırgan politikasını iç istikrarını sağlamak için kullanmıştır. Rusya, ABD'den farklı olarak daha çok bölgedeki yerleşiklere yakın olma yolunu seçmiştir. Rusya için en önemli amaç, kendi enerji havzasını genişletmek ve bölgenin de bu bakımdan güvenli olmasını sağlamaktır. ; As geopolitically and economically, the Middle East is one of the most important and problematic region in the world politics. The Middle East has rich natural resources, but the region is politically unstable and centre of ethnic-religious conflicts, all of these aspects attract the attention to the region. The region attracted the attention of big powers during the history. The region became the most important intervention land of USA, especially after the Cold War. But Russia has interested in the region mostly because of its energy politics. Middle East politics of the USA and the Russia after Cold War were evaluated by comparison in this thesis study. USA installs the Middle East politics on the safety of the Israel and the military existence in the region. USA accepts that the Iraq stability and prevention of Iran to have the nuclear weapons are the most important success criterions in the politics which are directed to the region. And Russia is pretty interested in the region because of the experience from USSR. Russia used the aggressive policy of USA after September 11, to provide internal stability. Russia, unlike the United States, has chosen to be close to residents in the region. The most important objective for Russia, is to expand its energy basin in the region, and in this regard, to ensure security of the region.

Bu çalışmada Refahyol Hükümeti Döneminde Ortadoğu ve İslam ülkelerine yönelik Türk dış politikası incelenmiştir. Soğuk savaş sonrası oluşan "yeni dünya düzeni" ne Türkiye nasıl adapte oldu. Özal döneminde dış politika nasıl yönlendirildi. Körfez Savaşında ABD'nin yanında yer almak Türkiye'ye ne kazandırdı, ne kaybettirdi. Refahyol Döneminde Orta doğu ve İslam ülkelerine yönelik politikalar nelerdi. ABD ve Batı tarafından kuşkuyla karşılanan bu yakınlaşma, Türk dış politikasındaki geleneksel batı eksenli politikadan bir sapmaya mı işaret ediyordu. Bu politika ordu ve kamuoyu tarafından nasıl değerlendirildi, Türkiye'de nasıl bir kutuplaşmaya neden oldu ve nasıl sonuçlandı. Bu konular değerlendirilmiştir. ; In this study ,the Turkish foreign polcy towards Middle Esat and Islamic countries during the period of the Refahyol Government examined.How Turkey was adapted new world order,which was formed after the Cold War.How was designed the foreign policy during Özal's Period.What were the gains and losses of Turkey by being together with USA during Gulf War.What were the policies towards Middle Eastern and İslamic countries during Refahyol Government.This convergence with these countries was confronted by suspicion by the West and the USA, is pointing a deviation from the traditional western –oriented policies of Turkish Foreign policy.How was evaluated this policy by the Turkish Army the public opinion and what a polarization has existed and how it has resulted.These subjects will be evaluated.

Ortadoğu, gerek stratejik konumu gerekse yeraltı kaynakları bakımından tüm dünyanın dikkatinin yöneldiği bir bölgedir. Bu coğrafyada sürekli yaşanan gerilimler Ortadoğu'nun devamlı dünya gündeminde kalan bir bölge olmasını hazırlamıştır. Bu sorunlardan en bilinenleri kronik hale gelen İsrail-Filistin çatışması, İsrail-Lübnan gerginliği ve ABD'nin Irak işgali sonrası ülkenin içine sürüklendiği iç savaştır. Sorunlarının sadece başlıklarıyla uzun bir liste oluşturulabilecek Ortadoğu'da Türkiye sorunların çözümüne katkı sağlamaya çalışmıştır. 1980 sonrasında Ortadoğu'da daha aktif bir rol arayışına giren Türkiye'nin I. Körfez Krizindeki tutumu nedeniyle ekonomik anlamda yaşadığı kayıpların telafisi güç olmuştur. 11 Eylül sonrasında yine Ortadoğu bölgesinde ortaya çıkan olumsuz gelişmeler Türkiye'yi bu coğrafyada aktif bir politika izlemeye yöneltmiştir. İktidarda olan 58. ve 59. Türkiye Cumhuriyeti Hükümetlerinin Ortadoğu'da sergiledikleri aktif politikalarla, ülkenin bölgesel güç olma hedefi bağlamında önemli yol kat etmesi sağlanmıştır. İzlenen Ortadoğu politikası nedeniyle iç ve dış kamuoyunda eleştirilmiş olmakla birlikte her iki hükümet de geliştirdikleri çok yönlü açılımlar ve uyguladıkları pro-aktif diplomasi ile uluslararası arenada Türkiye'den söz ettirmişlerdir. 58. ve 59. Türkiye Cumhuriyeti Hükümetlerinin iktidar dönemi, tarih sahnesinden çekilişi yüz yılı bulmamış Osmanlı Devleti'nin stratejik iktidar alanlarından olan Ortadoğu'da yürütülecek çok yönlü politikalarla Türkiye'nin hareket kabiliyetinin gelişeceğinin görüldüğü bir dönem olmuştur. Tarihsel süreç içerisinde bir çatışma alanı olarak karşımıza çıkan Ortadoğu bölgesinde 58. ve 59. Türkiye Cumhuriyeti Hükümetleri döneminde yaşanan gelişmelere ilişkin yürütülen politikaların incelendiği bu tez Türkiye'nin yakın gelecekte bölgede üstlenmesi muhtemel role ışık tutmaktadır. ; The Middle East, due to its strategic position and underground resources, has taken the primary attention of the world. The continuous tension in the region has made the Middle East a region of cardinal interest in the world. The most well known among these problems is the invasion of Iraq by US forces which led to the breakout of a civil war in the country and serious turmoils of Israel-Lebanon and Israel-Palestine conflicts. The Middle East defined through a long list of problems has produced a vicious circle of unsolvable quarrels. Turkey has tried to find solutions to resolve those conflicts in this neighborhood. In the post-1980 Turkey searched ways of being more active in the Middle East although Turkey has been unable to reclaim the economic losses it suffered due to its stance in the Gulf War I. After 9/11 negative developments in the region has redirected Turkey to pursue a vigorous political strategy. As a result, Turkey has earned its position as the most influential country in the Middle East. Active political approaches pursued in the Middle East by the 58th and 59th Turkish governments led Turkey to become a regional power. Due to the political views of these governments, some domestic and foreign criticisms have been harsh, but the diplomacy that they followed and their political views have settled Turkey in a new place within the international arena. The Middle East, was one of the most important region of the Ottoman Empire has become one of the most important areas for the 58th and 59th Turkish governments just after less than a century of the dismemberment of the Ottoman Empire. The active political approaches reinforce the weight of the Turkish Republic in the Middle East. This thesis analyzes the policies of the 58th and 59th Turkish governments concerning the Middle East and try to show the role that Turkey can play in this region in the future.

Orta Doğu, dünya siyaset tarihinin her döneminde gündemde olan, çatışma ve savaşların sürekli bir şekilde devam ettiği bölgelerdendir. Bölgeye özellik kazandıran kavramların; din ve mezhep çeşitlilikleri olduğu, ayrıca farklı etnik yapılar içermesi, stratejik konumu, petrol ve doğal gaz gibi zengin doğal enerji kaynaklarının varlığı bölgeyi önemli hale getirmektedir. Bu tez kapsamında, Orta Doğu bölgesinin önemli ülkelerinden İran, Irak, Suudi Arabistan ve İsrail Devletleri ele alınmıştır. Bu ülkelerin, tarihsel süreçte; oluşumları, siyasal yapıları ve ekonomik güçleri, savunma ve güvenlik yapıları, savunma güçleri, iç güvelik yapıları, uluslararası alandaki askeri faaliyetleri savunma harcamaları ve silahlanma yarışı kapsamında söz konusu ülkelerin savunma harcamaları, savunma harcamalarının sebepleri, silahlanma yarışının gerekçeleri, bölgeye silah satan devletlerin amaç ve bölgedeki faaliyetleri, silah üretimleri, tehdit algıları ve şekillendiren hususlar, silahlanma konusunda bölgenin özellikleri ile silahlanmanın bölge ve dünya siyasetine etkileri hakkında inceleme ve değerlendirmeler yapılmıştır. Çalışmanın kapsamını İran, Irak, Suudi Arabistan ve İsrail Devletleri oluştururken, çalışmanın merkezini bu ülkelerin silahlanma yarışı ve güç dengesi oluşumu teşkil etmektedir. Çalışmada nitel ve nicel araştırma modeli kullanılmıştır. Bu modele göre ve belirlenen amaç doğrultusunda İran, Irak, Suudi Arabistan ve İsrail'e ait kitap, makale, tez ve genel ağ bilgileri incelenmiştir. Çalışma sırasında kullanılan kaynaklardaki bilgiler detaylı olarak incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda Orta Doğu'da devam eden silahlanma yarışı konusunda değerlendirmeler yapılmış ve sonuçlar elde edilmiştir. ; The Middle East is one of the regions on the agenda of the world political history, where conflicts and wars continue. The concepts that give feature to the region; religion and sectarian diversity, as well as different ethnic structures, strategic location, rich natural energy resources such as oil and natural gas make the area being important. In this thesis, Iran, Iraq, Saudi Arabia, and Israel which are important countries of the Middle East region are discussed. In the historical process of these countries; formation, political and economic forces, defense and security structures, defense forces, internal security structures, defense expenditures of military activities in the international arena and defense expenditures of these countries within the scope of arms race, reasons of defense expenditures, reasons of arms race, reasons activities and activities in the region, weapons production, threat perceptions and shaping issues, characteristics of the region in arming and the effects of arming on regional and world politics were searched and evaluated. The scope of the study consists of Iran, Iraq, Saudi Arabia, and Israel, while the arms race and balance of power of these countries constitute the center of the study. The qualitative and quantitative research model was used in the study. According to this model and within the aim of this study, the information in books, articles, theses and general network which belongs to Iran, Iraq, Saudi Arabia, and Israel were examined. The information in the literature used during the study was examined and evaluated as details. As a result of this investigation, evaluations were made on the ongoing arms race in the Middle East and the results were obtained.

1990 yılının sonuna doğru Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin dağılmasından sonra halefi olarak Rusya bağımsızlığını kazanmıştır. Rusya yeni aktör olarak sisteme katıldığı günden itibaren dış politikasında yeni arayışlara girmiş ve önceliklerini belirlemeye çalışmıştır. Yeni sistemde SSCB döneminden kalan sorunların çözümünde aktif rol almaya çalışan ve kendi nüfuzunu genişletmeye özen gösteren Rusya post-sovyet coğrafyaları kendi kontrolüne almaya çalışırken Ortadoğu bölgesinde de gücünü tekrar arttırarak uluslararası politikada başat güç ve yeniden süper güç olma yolunda ilerlemektedir. Ayrıca, Vladimir Putin'in devlet başkanı olmasından sonra Rusya uluslararası politikada söz sahibi olmakla beraber Ortadoğu'da ve özellikle Suriye'de etkinliğini sürekli arttırmakta ve konumunu kuvvetlendirmektedir. ; Abstract Russia had become an independent and successor state after the fall of the USSR at the end of 1990. Since Russia has attented to the new international system as a new actor it has began to search new approaches and tried to define priorities of its foreign policy. Russia, trying to be active on resolving problems left unsolved by USSR, is moving to be again main power and super power in the new international system as being active in the Middle East when it had tried to keep post-soviet area under the control. Russia has became as important power in the internetional system as Putin became a president and strengthened its position in the Middle East, especially, Russia is increasing its strength in Syria consistently and strengthened position there.

Doktora Tezi ; 2002 yılında gerçekleştirilen genel seçimler sonucu iktidara gelen Adalet ve Kalkınma Partisi, Türkiye'nin Ortadoğu bölgesinde geleneksel olarak sürdürdüğü güvenlik öncelikli dış politika anlayışını terk etmiş ve bu bölgede Komşularla Sıfır Sorun Politikası yaklaşımı adı verilen yeni bir dış politika anlayışı doğrultusunda hareket etmeye başlamıştır. Türkiye'nin Ortadoğu bölgesinde yer alan ülkelerle olan sorunlarının ekonomik, kültürel ve toplumsal araçlar vasıtasıyla çözümlenmesini ve bu ülkelerle olan ikili ilişkilerin imkanların el verdiği ölçüde geliştirilmesini amaçlayan bu yeni dış politika anlayışı, kısa vadede kendisinden beklenen sonuçları vermiş ve Türkiye'nin Ortadoğu bölgesinde yer alan birtakım ülkelerle olan ilişkilerinde dikkate değer bir ilerleme gerçekleşmiştir. Fakat bu ilerleme çok uzun soluklu olmamıştır. Özellikle söz konusu bölge içerisinde yer alan İsrail'le yaşanan Mavi Marmara Krizi ve Arap Baharı olarak nitelendirilen halk hareketlerinin Suriye'ye sıçramasının ardından bu ülkeyle yaşanan Suriye Krizi, Komşularla Sıfır Sorun Politikası yaklaşımının işlevselliğini önemli ölçüde yitirmesine ve bu bağlamda başarısız olmasına neden olmuştur. Nitekim söz konusu politikanın başarısız olmasının ardından Türkiye, yaşanan bahsi geçen krizlerin etkisiyle, Ortadoğu bölgesinde yeniden güvenlik öncelikli bir dış politika takip etmeye başlamıştır. Bu doğrultuda çalışma, Türkiye'nin 2002-2012 yılları arasında yeni dış politika anlayışı çerçevesinde şekillendirdiği Ortadoğu bölgesine yönelik dış politikasının temel esaslarını ve bu esaslarda meydana gelen değişiklikleri neorealist kuram çerçevesinde açıklamak amacıyla yapılmıştır. Çalışma, tanımlayıcı bir niteliğe sahip olarak, 2002-2012 yılları arasında Türkiye'nin Ortadoğu bölgesine olan dış politikasını ve bu politikanın temel dayanak noktalarını neorealist teori çerçevesinde analiz ederek açıklamaktadır. Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm genel itibariyle çalışmanın kavramsal ve kuramsal çerçevesini içermektedir. İkinci bölümde Türkiye'nin Ortadoğu bölgesine yönelik dış politikasının tarihsel arka planı analiz edilmektedir. Üçüncü bölümde ise neorealist kuram çerçevesinde 2002-2012 yılları arası dönemde Türkiye'nin Ortadoğu bölgesine yönelik dış politikası değerlendirilmektedir. ; Abstract ; Justice and Development Party which came into power as a result of the general elections held in 2002 left the security-priority sense of foreign policy which Turkey traditionally maintains in the Middle East region and started to act in line with a new sense of foreign policy called as the Policy of Zero Problems with the Neighbours approach in this region. This new sense of foreign policy aiming the settlement of Turkey's problems with the countries located in the Middle East region via economic, cultural and social means and the development of the bilateral relations with these countries within the bounds of possibility gave the results expected from it and achieved a remarkable progress in Turkey's relationships with several countries located in the Middle East region. However, this progress was not very long-term. In particular, the Syrian Crisis experienced with Syria after the civil commotions characterized as the Mavi Marmara Crisis and the Arab Spring experienced with Israel located within the said region spread to Syria caused the Policy of Zero Problems with the Neighbours approach lost its functionality to a considerable extent and failed in this regard. As a matter of fact, after the said policy failed, Turkey started to follow up a security-priority foreign policy again in the Middle East region by the effect of the mentioned crisis experienced. Accordingly, the study was carried out for the purpose of describing the basic principles of Turkey's foreign policy for the Middle East region which Turkey configured within the framework of the new sense of foreign policy between the years of 2002-2012 and the changes which occurred in these principles within the framework of the neorealist theory. The study has a descriptive characteristic and analyzes and describes Turkey's foreign policy for the Middle East region between the years of 2002-2012 and the basic reference points of this policy within the framework of the neorealist theory. The study consists of three main parts. The first part includes the conceptual and theoretical framework of the study in general terms. In the second part, the Historical background of Turkey's foreign policy for the Middle East region is analyzed. In the third part, however, Turkey's foreign policy for the Middle East region within the period between the years of 2002-2012 is evaluated within the framework of the neorealist theory.

Orta Doğu Bölgesi, jeopolitik konumu, farklı kültür ve dinleri içerisinde barındıran bir bölge olarak tarihsel süreçte birçok medeniyetler arası çatışmaya tanıklık etmiştir. Taşıdığı özellikler bakımından Arap-İsrail çatışması bölgede yaşanan güç mücadelesinin en yankılı örneği olarak karşımıza çıkmaktadır. Arap-İsrail çatışması Orta Doğu'da siyasi dengeleri değiştirici bir rol oynarken, aynı zamanda Türkiye'nin de Orta Doğu politikaları üzerinde etkileri olmuştur. Türkiye bu süreçte kimi zaman batı etkisi ile Arap ülkelerinden uzaklaşmış, kimi zaman ise tarihsel, dini ve kültürel yakınlık gereği Arap ülkeleri ile yakın bir ilişki içerisine girmiştir. 1950'li yıllarda Türkiye'nin Batı ve ABD ile ilişkilerinde gözle görülür bir artış yaşanırken, 1963 yılında yaşanan Kıbrıs Sorunu, 1973 Petrol Krizi ve ABD silah ambargosu gibi olaylar Türkiye'nin Arap ülkeleri ile yakınlaşmasına sebebiyet vermiştir. 1980 sonrası ise yaşanan bölgesel tehdit algılamaları sonucu PKK terörünün baş göstermesi ile birlikte Türkiye'nin Orta Doğu politikaları değişiklik göstermiş, artan terör olayları Türk ordusunun modernize edilmesi ihtiyacını doğurmuştur. Özellikle Soğuk Savaşın ardından gerçekleşen 1991 Körfez Savaşı sonucunda ortaya çıkan yeni dünya düzeni içerisinde değişen dengeler ve siyasette yaşanan ortak kaygılar nedeni ile Türkiye-İsrail yakınlaşması beraberinde gelmiştir. Askeri ve ekonomik anlamda yoğunluk gözlenen ilişkilerde, başlangıcın ardından 50 yıl sonra stratejik bir yakınlaşma gözlenmektedir. 1990'lı yılların aksine 2000'li yıllarda bozulma eğilimi gösteren ilişkiler, 2002 yılında AKP hükümetinin iktidara gelişi ve yeni dış politika anlayışı sonucu farklı bir boyuta taşınmıştır. Bu çalışmada, Türkiye'nin kuruluşunun ardından İsrail'in tanıyan ilk Müslüman ülke sıfatı taşıması ile başlayan ilişkiler incelenerek, Türkiye-İsrail yakınlaşmasının parametreleri ele alınacaktır. Türkiye-İsrail ilişkileri arasında bölgesel ve küresel gelişmelerin yarattığı etkiler üzerinde durularak, Türkiye'nin Orta Doğu Politikalarına doğrudan etkileri analiz edilecektir. ; The Middle East region has witnessed many clashes between civilizations in the historical process as a geopolitical location, a region with diverse cultures and religions. In terms of the characteristics it carries out, the Arab-Israeli conflict emerges as the most eccentric example of the power struggle in the region. The Arab-Israeli conflict the political balances played a modifying role in the Middle East, while at the same time Turkey's influence on the Middle East Politics. In this process, Turkey has sometimes moved away from the Arab countries with the Western influence, and sometimes it has, become a close relationship with the Arab countries in terms of historical, religious and cultural closeness. While there was a noticeable increase in Turkey's relations with the West and USA in the 1950's, events such as the Cyprus Problem in 1963, the Oil Crisis in 1973 and the arms embargo in the USA caused Turkey to become closer to Arab countries. After the 1980s, as a result of perceived regional threat perceptions, Turkey's Middle East Politics changed with the outbreak of the PKK terror, and the increasing terrorist events necessitated the modernization of the Turkish army. Particularly in the new world order that emerged as a result of the 1991 Gulf War following the Cold War, Turkey-Israel rapprochement came along with the changing balances and the common cause of concern in politics. In the military and economically intense relations, a strategic rapprochement is observed 50 years after the begining. Relations that tended to deteriorate in the 2000s, contrary to the 1990s, have moved to a different dimension in 2002, when the AKP government's power devolepment and new foreign policy understanding are ending. In this study, the relations between Turkey and Israel will be discussed by examining the relations that started with the establishment of Turkey and the begining of the first Muslim country recognized by Israel. Direct effects on Turkey's Middle East policies will be analyzed by focusing on the effects of regional and global developments between Turkey and Israel.

Türkiye ve İran, aralarındaki ortak tarihi ilişkiler, yaşanmışlıklar ve deneyimler do-layısıyla Selçuklu ve Avrupa Birliği örneklerinde görüldüğü gibi, bölgede yeni bir işbirliği çabasına öncülük yapabilirler. Dünya ve bölge barışı ve istikrarına katkı sağlayacağı öne sürülen bir işbirliği fikrinin ve iki ülkenin Orta Doğu bölgesinde işbirliği imkânlarının, tarihsel, teorik ve pratik arka planlarıyla irdelendiği bu çalışma, Türkiye ve İran'ın işbirliğinde Orta Doğu'da yeni bir modelle uluslararası dengelerin kurulması ve bölge halklarının adalet içinde yaşa(tıl)ması idealini savunmaktadır. Bu çalışmanın temel savı, Türkiyesiz bir İran'ın ve İransız bir Türkiye'nin baki kalamayacağı; dünyanın merkezi olduğu düşünülen bu topraklarda iki ülkenin atacakları adımların, bölge barışına önemli katkılar sunabileceğidir. Bölgenin barışı ve istikrarı için işbirliği adımları atmış bir Türkiye ve İran, hem kendi halkları hem de bölge insanları için istikrar ve güven kaynağı olacaktır. ; Turkey and Iran, due to the common historical relations and experiences between them, can reach a new cooperation such models as the Seljuk Empire or European Union as they are in the examples of unity. This Study treats the necessity of keeping the people in the region alive in justice and in establishing international balance with a new model in the Middle East under the cooperation of Turkey and Iran which was originated from the Great Seljuks' experience historically. The basic proposition of this Study is that an Iran without Turkey and a Turkey without Iran will never exist and that the steps taken by the two countries in future in these land which is thought to be as the center of the world's greatest civilization. In addition, it can make important contributions in the peacekeeping in the region. If Turkey and Iran take necessary other diplomatic, political, cultural, and economic steps for unity and cooperation, it can be a source of stability and reliability for both their own communities and people in this region.

Sovyetler Birliği'nin çöküşü ve Soğuk Savaş'ın sona ermesi üzerine dünya siyasetinde tek süper güç olarak kalan Amerika Birleşik Devletleri değişen şartları esas alan yeni kavramlar ve politikalar ortaya atmıştır. Bir tek siyasal otorite altında birleşme sürecinde olan ve uluslararası sistemde daha merkezî bir rol oynamayı isteyen Avrupa ülkeleri kendilerini eskiden beri müttefikleri olan ABD ile rekabet eder durumda bulmuştur. Orta Doğu, ABD ile AB arasında rekabete sahne olan en önemli alanlardan biridir. Bölgedeki önemli güçlerden biri ve AB üyeliğine aday ülke olarak Türkiye bu rekabetten önemli ölçüde etkilenmektedir. Bu makalede savunulan görüş Türkiye'nin iki tarafı da reddetmeme siyaseti gütmesi gerektiğidir. Ancak, Türkiye'nin geleceği geniş çapta AB ile "karşılıklı bağımlılığa" yani dayanışmaya dayandığı ve Türkiye'nin ulusal çıkarları AB ülkelerinin çıkarlarıyla büyük çapta örtüştüğü için Türkiye, ABD ile ikili ilişkilerden ziyade, AB ile daha yakın ilişkiler kurmaya öncelik vermelidir. ; With the collapse of the Soviet Union and the end of the Cold War, the United States remained as the only superpower in world politics and introduced new concepts and policies based on these changed conditions. European countries, in the process of uniting under one political entity and seeking for a more central role in the international system, found themselves competing with their long time allies, the US. The Middle East is one of the significant areas of competition between the US and the EU. As one of the major powers of the region and a candidate for the EU membership, Turkey is significantly influenced by this rivalry. This article argues that Turkey has to pursue a policy not rejecting either side. However, since the future of Turkey largely depends on its interdependence with the EU, and since Turkey's national interests overlap largely with those of the EU countries, Turkey has to prefer closer relations with the EU to its bilateral relations with the US.