Multilateral diplomacy of the Central Europe states before 1989 and after 1989 ; Multilateralna dyplomacja państw środkowoeuropejskich przed i po 1989 roku
The article discusses the roles played by multilateral diplomacy of the Central European states. These roles have changed following historical developments. In the interwar period Central European states had to establish their diplomatic services. Important role played at that time multilateral diplomacy within the League of Nations. After the II World War the Central European states were part of the Soviet sphere of influence and multilateral diplomats were active in communist organisations such as the Warsaw Pact and the Council for Mutual Economic Assistance (CMEA). However, multilateral principles such as indivisibility, diffused reciprocity and generalized principles of conduct were not applied. In the UN system and the CSCE Central European diplomats represented interests of Soviet Block. After regaining independence in 1989 Central European states founded regional organisations such as the Visegrad Group and the Central European Free Trade Agreement (CEFTA), as well as acceded Western organizations, such as the Council of Europe, economic and financial organizations (World Bank, IMF, OECD), NATO and the European Union. Today multilateral diplomacy plays important role in foreign services of Central European states. ; W artykule przedstawiona została rola wielostronnej dyplomacji państw środkowoeuropejskich. Rola ta zmieniała się wraz z rozwojem historycznym. W okresie międzywojennym nowo powstałe państwa środkowoeuropejskie musiały utworzyć własną służbę dyplomatyczną. Duże znaczenie miała wówczas dyplomacja wielostronna, prowadzona w ramach Ligi Narodów. Po II wojnie światowej, kiedy to państwa środkowoeuropejskie znalazły się w sowieckiej strefie wpływów, dyplomaci wielostronni byli aktywni w komunistycznych organizacjach międzynarodowych, takich jak Pakt Warszawski i Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG). Jednak multilateralne zasady, takie jak niepodzielność, rozszerzona wzajemność i powszechne zasady postępowania, nie były w tych organizacjach przestrzegane. W systemie ONZ i w KBWE środkowoeuropejscy dyplomaci reprezentowali interes bloku sowieckiego. Po uzyskaniu niepodległości w 1989 roku państwa środkowoeuropejskie utworzyły organizacje regionalne, takie jak Grupa Wyszehradzka i Środkowoeuropejskie Porozumienie Wolnego Handlu, oraz przystąpiły do organizacji zachodnich – Rady Europy, organizacji finansowych i gospodarczych (Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju), Sojuszu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej. Dyplomacja wielostronna w służbach zagranicznych państw środkowoeuropejskich odgrywa dziś ważną rolę.
