Poststalinowski karnawał radości: V Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów o Pokój i Przyjaźń, Warszawa 1955 r. : przygotowania, przebieg, znaczenie
In: W Krainie PRL
In: Ludzie, sprawy, problemy
4 Ergebnisse
Sortierung:
In: W Krainie PRL
In: Ludzie, sprawy, problemy
In: Historia 178
In: Acta Universitatis Wratislaviensis no. 3148
The aim of this article is to study the place of Ukraine within the most important ideas of the Polish Eastern Policy (PEP). In order to systematize the following presentation we must begin with strategies created in the times of the People's Republic of Poland and conclude by depicting the latest conceptions, introduced within the external policy of the European Union. The first who used this term was Juliusz Mieroszewski. In 1972 in the article entitled "Polish Ostpolitik", he presented a set of his opinions about the policy against the Soviet Empire. Since then, the territorial range of the notion has evolved (nowadays it concerns relations between Poland and Ukraine, Belarus, Russia, Moldova, Georgia, Azerbaijan and Armenia) but its characteristics remain quite the same. Among them we can mention: treating the eastern neighborhood of the RP like a multifaceted area, which needs a different approach; traditional accusations of its anti-Russian attitude and making the Ukraine the most important part of each single idea and action taken within the PEP. The last feature of Polish Eastern Policy is a constant struggle between the followers of the "promethean idea" of Józef Piłsudski and the supporters of the "realistic concept" of Roman Dmowski. The article presents fundamental assumptions of the conception of Mieroszewski and Giedroyć, who believed that only rank-and-file initiatives were able to destroy the communistic system, so the nations which depended on Moscow should unite their strives against the "older brother". Mieroszewski encouraged the Poles to struggle with the system but not with the Russian society. From his point of view, the key to peaceful relations in our region was the reconciliation and the abandonment of territorial requests among neighbours. On the opposite, realists claimed that there was no need to waste time on rearranging the proper relations between the Poles and the small east-european nations because only Moscow counted in world politics. Another notion connected with neo-realist idea is the concept of making the economic issues the priority of the foreign policy and making the Polish-Ukrainian relation base on a rational calculation of profits. Another concept of the Polish Eastern Policy is the idea of a strategic partnership between Warsaw and Kiev. Its essential presumptions - the Polish-Ukrainian reconciliation and cooperation as the key to our safety and welfare - derive from "The Culture" conception. As the supplement to the above-mentioned concept, politicians of III RP have introduced the idea of creation the Eastern Dimension of the EU's external policy. The followers of this concept believe that by supporting euroatlantic aspiration of Ukraine, Moldova and the Caucasian states Warsaw would gain not only a guarantee of peace in the region but also an improvement of its image and status inside the Community. ; Artykuł ma na celu zbadanie miejsca Ukrainy w ramach najważniejszych koncepcji polskiej polityki wschodniej. Aby usystematyzować ich prezentację, rozpocząć należy od strategii powstałych jeszcze w epoce Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, a mających wymierny wpływ na sytuację w III RP, a zakończyć na koncepcjach najnowszych, stworzonych już w ramach polityki zewnętrznej Unii Europejskiej. Pierwszym, który użył terminu "polska polityka wschodnia" był Juliusz Mieroszewski. W 1972 roku w artykule zatytułowanym "Polska Ostpolitik" przedstawił on zestaw swoich opinii na temat polityki wobec sowieckiego imperium. Od tego czasu, zasięg terytorialny pojęcia ewoluował (obecnie dotyczy ono stosunków między Polską a Ukrainą, Białorusią, Rosją, Mołdawią, Gruzją, Azerbejdżanem i Armenią), niemniej jego cechy charakterystyczne pozostały co do zasady niezmienne. Wśród nich można wymienić: traktowanie wschodniego sąsiedztwa RP jako zróżnicowanego obszaru, który wymaga różnorodnego podejścia, oskarżenia o antyrosyjski wydźwięk PPW oraz czynienie Ukrainy najważniejszą częścią praktycznie każdej idei czy działań podjętych w jej ramach. Ostatnią cechą polskiej polityki wschodniej jest ciągła walka między zwolennikami "idei prometejskiej" Józefa Piłsudskiego i zwolenników "koncepcji realistycznej" Romana Dmowskiego. W artykule przedstawiono podstawowe założenia koncepcji Mieroszewskiego i Giedroycia, którzy uważali, że tylko oddolne inicjatywy są w stanie zniszczyć system komunistyczny, więc narody będące zależne od Moskwy powinny zjednoczyć swoje starania przeciwko "starszemu bratu". Mieroszewski zachęcał Polaków do walki z systemem, ale nie z rosyjskim społeczeństwem. Z jego punktu widzenia, kluczem do pokojowych stosunków w naszym regionie było pojednanie i rezygnacja z żądań terytorialnych. W przeciwieństwie do niego, realiści twierdzili, że nie powinno się tracić czasu na ustanawianie właściwych stosunków między Polakami a małymi narodami Europy Wschodniej, ponieważ tylko Moskwa liczy w polityce światowej. Innym pojęciem związanym z myśleniem neorealistycznym jest koncepcja ekonomizacji polityki zagranicznej i uczynienia podstawą relacji polsko-ukraińskich czystej kalkulacji zysków i strat. Rozwinięciem linii myślenia paryskiej "Kultury" jest koncepcja partnerstwa strategicznego między Warszawą a Kijowem. Jej zasadniczym założeniem jest polsko-ukraińskie pojednanie i współpraca, jako klucz do bezpieczeństwa i dobrobytu obu państw. Jej uzupełnieniem jest z kolei idea stworzenia wschodniego wymiaru polityki zewnętrznej UE. Zwolennicy tej koncepcji uważają, że poprzez wspieranie euroatlantyckich aspiracji Ukrainy, Mołdawii i państw kaukaskich Warszawa zyska nie tylko gwarancję pokoju w regionie, ale także poprawę wizerunku i statusu wewnątrz Unii Europejskiej.
BASE
Po upadku komunizmu i zakończeniu zimnej wojny wydawało się, że świat na trwałe wchodzi w okres stabilizacji, pokoju i współpracy. Szybko jednak okazało się, że świat narastającej globalizacji ma różne oblicza, także negatywne, co rzutuje na prawie każdą sferę życia, także na bezpieczeństwo. Spadło co prawda zagrożenie nuklearne, ale pojawiły się nowe zagrożenia oraz nasiliły te, które przedtem przesłonięte były rywalizacją Wschód – Zachód. Chodzi głównie o konfl ikty etniczno- -religijne, kulturowe i cywilizacyjne, w tym rozlewające się konfl ikty wewnętrzne w państwach słabych i upadłych, proliferację broni masowego rażenia, niebezpieczne ambicje państw dyktatorskich. Ogromny wpływ na ład międzynarodowy i bezpieczeństwo miały zamachy 11 września 2001. Zmieniły one percepcję zagrożeń dla bezpieczeństwa. Terroryzm uznany został za największe zagrożenie dla bezpieczeństwa, a ogłoszona przez prezydenta Busha walka z terroryzmem doprowadziła Stany Zjednoczone i prawie cały Zachód do zaangażowania w dwie wojny: w Iraku i w Afganistanie. O ile interwencję w Afganistanie i obalenie reżimu Talibów można uznać za swoiste prawo do samoobrony Stanów Zjednoczonych (a właściwie po uruchomieniu art. 5 traktatu waszyngtońskiego za sprawę całego NATO), bo Al-Kaida, która była organizatorem zamachów 11 września, za przyzwoleniem tego reżimu była na stałe zainstalowana w tym kraju, to już interwencja w Iraku miała wątpliwe podstawy prawne, a właściwie była ona jednostronną decyzją USA, podjętą mimo protestów połowy sojuszników NATO. To co nastąpiło potem, w ramach wojny z terroryzmem, przekształciło się w totalny chaos, przypominający wojnę domową, w Iraku obecnie wygasającą, w Afganistanie zaś, już w warunkach obecności tam Międzynarodowych Sił Wsparcia Bezpieczeństwa (ISAF), coraz bardziej nasilającą się. W ostatnich dwóch latach warunki bezpieczeństwa w Afganistanie, za które w praktyce, w ramach ISAF, odpowiedzialne jest NATO, gwałtownie się pogorszyły. Gwałtownie wzrosła liczba zamachów terrorystycznych, a talibowie odzyskują pozycje, kontrolując już prawie 40% obszaru Afganistanu. Sytuacja w Afganistanie i odpowiedzialność NATO za bezpieczeństwo tego kraju budzi ogromne zaniepokojenie przywódców państw natowskich oraz kierownictwa sojuszu. Staje się to również jednym z centralnych problemów nowej administracji waszyngtońskiej. Trwające już siedem lat i rosnące zaangażowanie NATO i sił koalicyjnych w Afganistanie, pionierskie w ramach misji out of area, mimo zaangażowania ok. 64 tysięcy żołnierzy, sprzętu i idących w miliardy dolarów kosztów operacji nie przynosi jak dotąd, oczekiwanych rezultatów. Dlatego też przygotowana i realizowana jest nowa strategia obecności USA i NATO w Afganistanie. Zaangażowanie NATO w Afganistanie często interpretowane jest jako swoisty test dla Sojuszu, jako wyraz rosnącej odpowiedzialności za bezpieczeństwo globalne, w tym za zwalczanie nowych zagrożeń, takich jak terroryzm, których eskalacja jest także ubocznym skutkiem globalizacji. Autor nie w pełni podziela te opinie, choć niewątpliwie obecność NATO w Afganistanie jest ważną i trudną próbą dla Sojuszu, w tym także dla Polski ze względu na rosnące zaangażowanie sił zbrojnych naszego kraju w tę operację. Sprawa udziału NATO jednak rzutuje na stan bezpieczeństwa międzynarodowego, eskaluje napięcia i budzi negatywne emocje cywilizacyjno-kulturowe, utrudnia walkę z terroryzmem, kładzie się cieniem na i tak niejasny obraz sytuacji na Bliskim i Środkowym Wschodzie. Na wiele spraw z zakresu bezpieczeństwa globalnego i regionalnego, w tym narodowego poszczególnych krajów (choćby USA), patrzy się przez pryzmat Afganistanu. ; When the cold war ended, after the collapse of communism and when fi nally the Soviet Union disintegrated, there was a widespread feeling through the world that at long last universal peace had descended on earth. The fear of war in which weapons of mass destruction would be used had vanished. Today's world is a vastly different place. It is a world of globalization, which has both good and bad sides. This inexorable process has extended the opportunities of worldwide interchange. But this same globalization process and associated technology have also brought major new threats and intensifi ed existing ones. The threats we face are seamless, running across the boundaries of defence, foreign affairs, domestic and social life. It has left nations and peoples ever more vulnerable to phenomena ranging from international crime and terrorism through to cyber-attacks, health pandemics, energy politics, resource shortages and fi nancial crisis. We are facing the problem of failed states, WMD proliferations, rough countries challenges. We all have to agree that it was a great impact of 9/11 terrorist hijackers and attacks on security. The perception of international security threats has changed. Terrorism has been recognized as the biggest threat for security. The war on terrorism, declared by George W. Bush, has engaged United States and almost the whole West in two wars: in Iraq and in Afghanistan. As far as Afghanistan case is concerned, one has to recognize the legitimacy of American intervention (as did the UN Security Council), as U.S. had the right to self-defence after Al-Qaeda attacks, operating from Afghan territory. In the case of intervention in Iraq there are far going doubts about its legitimacy. The result was not only the overthrow of both regimes, of Saddam Hussein in Iraq and Taliban in Afghanistan, but a real mess – if not a civil war – in Iraq. Today, after seven years, the security situation in Iraq has much improved, but in Afghanistan there is ongoing process of violence escalation. In the last years the conditions of security in Afghanistan, for keeping which responsible is ISAF (and practically NATO, being a core of ISAF), has dramatically deteriorated. The number of terrorist attacks has enormously increased and Taliban have regained the control over 40% of Afghan territory. The security situation in Afghanistan and NATO's responsibility for that is the reason of deep concern for both the leaders of NATO member states and Alliance itself. The new American administration has made the confl ict a policy priority. President Obama announced a new strategy for Afghanistan, including the decision to commit an additional 30 000 U.S. military forces to address the confl ict. NATO's engagement in Afghanistan is treated as a kind of test for Alliance and a confi rmation of NATO's rising responsibility for global security, opening new out of area alliance missions. It is also important for Poland, taking in consideration the rising number of Polish troops in Afghanistan. Many questions of global and regional [Middle East] security are treated in the framework of Afghanistan case. ; Многие считали, что после падения коммунизма и окончания холодной войны, мир входит в период стабилизации, мира и сотрудничества. Однако вскоре ока- залось, что в эпоху глобализации мир имеет разные обличия, в том числе нега- тивные, что отражается почти на каждой сфере жизни, в том числе и на безопас- ности. Хотя и уменьшилась ядерная угроза, но появились новые угрозы, а также усилились те, которые ранее, в связи с соперничеством Востока и Запада, на- ходились на втором плане. Главным образом здесь необходимо иметь ввиду эт- ническо-религиозные, культурные и цивилизационные конфликты, в том числе, внутренние конфликты в слабых и распавшихся государствах, распространение оружия массового уничтожения, опасные шаги диктаторских государств. Огромное влияние на международный порядок и безопасность оказали террористические акты 11 сентября 2001 года. Они полностью изменили вос- приятие угроз безопасности. Терроризм был признан самой большой угрозой безопасности, а провозглашенная президентом Бушем война с терроризмом вовлекла Соединённые Штаты и почти весь Запад в ведение двух войн: в Ира- ке и в Афганистане. Если интервенцию в Афганистане и свержение режима та- либов еще можно признать своеобразным правом на самозащиту Соединённых Штатов (а имея ввиду 5 статью Вашингтонского договора делом всего НАТО), поскольку Аль-Каида, ответственная за организацию терактов 11 сентября, с согласия режима талибов имела постоянные базы в этой стране, то интер- венция в Ираке имела очень слабые юридические основания и в действитель- ности она была односторонним решением США, принятым вопреки протестам половины союзников НАТО. То, что произошло в рамках войны с терроризмом, позже превратилось в тотальный хаос, приведший к ослабевающей гражданс- кой войне в Ираке, и усиливающейся войне в Афганистане, происходящей в ус- ловиях присутствия там Международных сил содействия безопасности (ISAF). В последние два года безопасность в Афганистане, за которую в действитель- ности в рамках ISAF, несет ответственность НАТО, сильно ухудшилась. Возрос- ло количество террористических актов, а талибы контролируют уже почти 40% территории Афганистана. Ситуация в Афганистане и ответственность НАТО за безопасность этой стра- ны, вызывает огромное беспокойство глав государств членов НАТО, руководс- тва союза, а также становиться одной из главных проблем новой вашингтон- ской администрации. Продолжающееся уже семь лет и растущее присутствие НАТО и коалиционных сил в Афганистане, не взирая на контингент численностью около 64 тысяч солдат, современную технику и исчисляющуюся в миллиар- дах долларов стоимость операции, пока не принесло ожидаемых результатов. В связи с чем, подготавливается и реализуется новая стратегия присутствия США и НАТО в Афганистане. Действия НАТО в Афганистане часто интерпретированы как своеобразный тест для союза, как проявление растущей ответственности за глобальную бе- зопасность, в том числе за борьбу с новыми угрозами, такими как терроризм, эскалация которого в какой-то степени является побочным следствием глоба- лизации. Автор не полностью разделяет такое мнение, хотя, несомненно, при- сутствие НАТО в Афганистане – это важное и тяжелое испытание для союза, в том числе также для Польши, ввиду возрастающего присутствия вооружён- ных сил Польши в этой операции. Вопрос участия в операции НАТО, хотим мы этого или нет, отражается на состоянии международной безопасности, вызыва- ет напряжения и отрицательные цивилизационно-культурные эмоции, затруд- няет борьбу с терроризмом, оказывает влияние на и так непростую ситуацию на Ближнем и Среднем Востоке. На многие вопросы в сфере глобальной и ре- гиональной безопасности, в том числе и национальной, отдельных стран (даже США), нужно смотреть сквозь призму Афганистана.
BASE