Suchergebnisse

Dit artikel wordt aangetoond dat de aard van de definitie van godsdienst die de socioloog gebruikt niet "de gustibus" is. Naargelang van de door hem gekozen sociologische aanpak, een culturele of een structurele, werkt hij met een substantiële of een functionele definitie ; en de definitie kan ook een fundamentele invloed hebben op de interpretatie van de resultaten van zijn studie. Een période van sociale verandering vraagt om een structurele aanpak, maar daartoe voldoen de gebruikelijke functionele definities van godsdienst niet. Dergelijke definities zijn immers inclusief en nominaal. Daarom wordt geopteerd voor een substantiële definitie die exclusief en reëel is : godsdienst is een bijzonder zingevingssysteem met het bovennatuurlijke als overkoepelend symbolisch referentiekader. In crisissituaties en in het dagelijkse leven gebruiken de mensen ook andere zingevingssystemen. Dit doet vragen rijzen omtrent de eventueel verschilfende functies van de diverse zingevingssystemen, naargelang van hun overkoepelend symbolisch referentiekader. De auteur trekt hieruit ook enkele onderzoekstechnische besluiten.

Religie is opvallend aanwezig in het Nederlandse maatschappelijke debat en de politiek, anders dan je in een sterk geseculariseerde maatschappij zou verwachten. Aan de hand van drie casussen wordt in deze bijdrage nagegaan hoe religie in een nieuw licht verschijnt in het Nederlandse publieke debat en hoe 'vergeten aspecten' weer terugkeren in de discussies. Daarbij wordt een beroep gedaan op de theorievorming over 'vergeten' van Aleida Assmann. In wat volgt zal ik drie voorbeelden geven van aspecten van religieuze tradities die op grond van politieke en maatschappelijke ontwikkelingen in een nieuw licht verschijnen. Dit zijn: het debat om de notie 'joods-christelijke traditie', de kwestie van de gelijkwaardigheid van man en vrouw in de 'joods-christelijke traditie', en het vraagstuk van immigratie en religie. De drie casussen worden geïnterpreteerd in het licht van de vormen van vergeten zoals die door Aleida Assmann zijn ontwikkeld. Haar theorie wordt voorafgaand aan de presentatie van de casus kort ingeleid.