Url: http://josc.selcuk.edu.tr/article/view/1075000206 ; 1987 yılında kaybettiğimiz İdris Küçükömer'in Türk düşün tarihindeki yeri her zaman için özel olacaktır. Bu özel durumu Ece Ayhan, Küçükömer'i kişisel ve bilimsel dürüstlük ve doğruluğuyla Cumhuriyet'te gelmiş geçmiş en özgün ve en ilginç 'uç' düşünür olarak tanımlayarak vurgulamıştır. İdris Küçükömer'in günümüzde de yoğun olarak entelektüel gündemde etkisini hissettirmesinin başlıca nedeni egemen siyasal paradigmayı ters yüz etmesinde yatmaktadır. Küçükömer'in Düzenin Yabancılaşması adlı eserinde kurduğu ve geleneksel ilericilik kavramını tersyüz ettiği şemada İttihat- Terakki ile Kemalizm, bürokratik ve antidemokratik devleti kurup koruyan bu anlamda da "sağ" olarak konumlandırılan siyasal bir anlayış olarak karşımız çıkar. Küçükömer'e göre ise gerçekten halkçı ve "sol" bir siyasal hareket ise ancak "İslamcı Doğucu" halk kitlelerine yaslanarak oluşturulabilir. Küçükömer'in siyasal tezleri gerçekten de tartışmaya açıktır ve oldukça da spekülatiftir. Bu yüzden de özellikle Marksist ve Kemalist çevrelerden yoğun eleştiriler almıştır. Özellikle 1980'li yıllardan sonra yeniden hatırlanan Küçükömer'in tezleri eleştiriye açık olsa da, entelektüel yaratıcılığı ile dikkat çekmektedir. Biz bu çalışmamızda, eleştirilerimizi saklı tutarak, Küçükömer'in siyasal paradigması çerçevesinde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ile Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP)'nin programlarının analizini yaptık. ; ABSTRACT İdris Küçükömer, who died in 1987, will always be a special part of the thought history in Turkey. Ece Ayhan emphasizes İdris Küçükömer's honesty and straightness in his personal and scientific behaviors by describing him as the all time most original and interesting "extreme" thinker of Cumhuriyet. He reversed the dominant political paradigm and this is the main reason of why we feel İdris Küçükömer's effects quite in the intellectual news nowadays. In the scheme which İdris Küçükömer planned in the "Düzenin Yabancılaşması" and reversed the traditional progressivism concept, Kemalism and İttihat Terakki are seen as a political thinking which establish and keep the bureaucratic and antidemocratic government, so take position in the "right" side. According to Küçükömer, a truly populist and "left" political movement can be established just by relying on "Islamist Eastern" public. Küçükömer's political theses are really open to discuss on and quite speculative. Because of these reasons, he was criticized much by the groups of Kemalist and Marxist especially. Even the political theses of Küçükömer, who is remembered again after 1980 particularly, are open to criticizen; its intellectual creativity attracts the attention. We made an analysis of CHP (Republic Nation Party) and AKP (Justice and Development Party) political party programs by considering İdris Küçükömer's political paradigm and keeping our critics hidden in this study.
Over a long history, the city of Edirne has been developing as an important settlementcentre due to its geopolitical location. The importance of Edirne increased especially after it wasconquered by the Ottoman Turks and served as the capital city of the Ottoman Empire for a long periodof time. It is a city of a peculiar character and identity with its many monuments and samples of civilarchitecture. Kaleiçi, as the first settlement nucleus of Edirne, has still many historic houses which couldmanage to survive, reflecting the social and cultural life of the city around the end of 18th and beginningof the 19th centuries. This makes Kaleiçi even more important as a historic settlement unit shedding lightonthe physical and socio-cultural structure and hence contributing to the further development of Edirne.During a detailed study of determination and documentation, there have been 214 historic houseidentified. There are a lot of similarities between the historic Kaleiçi houses and the traditional Turkishhouses as they both have internal halls.It is key to include these houses in our daily life by renovatingthem to satisfy the needs of the contemporary life. This would also ensure that the cultural continuity issustained and transferred to the next generations. Kaleiçi was consist of many historic houses untilaround mid 1970s but has started to lose its peculiar character and identity owing to construction ofmany multi-storey apartments as a result of wrong council decisions, applications serving to speculative purposes. Unconscious and indifferent approach against the historic houses and structures were theother causes of this tragic result. The purpose of the study that was made on Kaleiçi houses which weregenerally designed to serve the minorities in the community, was to research on the detailedcharacteristics and to provide data and a sort of design guide for the new structures to be built in thisarea. A particular endeavour was also made, during this study, to determine the details of design andfrontal structure of these historic houses. ; Edirne kenti tarihsel gelişimi boyunca jeopolitik konumu nedeniyle önemli bir yerleşim merkeziolarak gelişimini sürdürmüştür. Özellikle Türkler tarafından alınmasıyla önemi artmış, uzun yıllarOsmanlı İmparatorluğuʹna başkentlik yapmış, çok sayıdaki anıt ve sivil mimarlık örneği yapıları ilekendine has tarihi dokusunu ve kimliğini oluşturmuş bir kenttir. Edirneʹnin ilk yerleşim çekirdeğinioluşturan Kaleiçiʹnde günümüzde ayakta kalmayı başarmış 18.yy. sonu ve 19.yy. başlarına ilişkin kentinsosyal ve kültürel yaşamının göstergesi olan çok sayıda tarihi konut yer almaktadır. Kaleiçi bu yönüylekentin geçmişteki fiziksel ve sosyo-kültürel yapısına, gelişmesine ışık tutacak bir yerleşim birimidir.Kaleiçi yerleşim biriminde yapılan detaylı bir saptama ve belgeleme çalışmasında 214 tarihi konut tespitedilmiştir. Geleneksel Türk konutu iç sofalı plan tipi ile benzerlikler gösteren tarihi Kaleiçi konutları,kültürel süreklilik açısından gelecek kuşaklara aktarılmaları gereğindeki önemi dikkate alınarak,günümüz yaşam koşullarında, kullanıcı gereksinimlerini karşılayacak biçimde yenilenme olanaklarınınsağlanması ve uygun fonksiyonlarla günlük hayata katılmaları gerekmektedir. 1970'li yıllara değinçoğunluğu tarihi konutlardan oluşan yerleşim, bu yıllardan sonra alınan yanlış kararlar, uygulamalar,tarihi konutlara karşı ilgisizlik, bilinçsizlik ve tamamen spekülatif amaçlara hizmet eden katlıyapılaşmanın getirdiği çirkin görüntü sonucu giderek özgün dokusunu yitirmeye başlamıştır.Çoğunlukla kentte yaşayan azınlıklar için tasarlanan bu konutlarda yapılan saptama ve belgelemeçalışmalarıyla; hem konutların tanıtımına yönelik, hem de bu alanda yapılacak yeni yapılara verioluşturacak özelliklerinin irdelenmesi ve bir tasarım rehberi niteliğine dönüştürülmesi amaçlanmıştır.Bu amaçla ele alınan çalışmada, yerleşme alanı içinde yer alan tarihi konutların tasarım ve cepheayrıntıları saptanılmaya çalışılmıştır.
1990'lu yıllarda 32 sayılı karar etkisinde, döviz kurları cari işlemler hesabındaki hareketlerden koparak, sermaye hareketlerinin etkisine girdi. Spekülatif sermaye girişleri, ekonomideki döviz arzını arttırarak Türk Lirasının yabancı paralar karşısında değer kazanmasına ve sonuçta ülkenin dış ticaret açıklarının giderek büyümesine neden oldu. Diğer yandan, kamu kesiminin artan dengesizliği iç borçlanma ile aşılmaya çalışıldı. Fakat yurtiçi tasarrufların yetersizliği ve yurtdışı maliyetlerin daha cazip olması nedeniyle dış borçlanmada da artış oldu. Türkiye, 2000'li yıllara bozuk bir kamu maliyesi, artan iç ve dış borçlar, dış dengesizlikler ve enflasyon ile girerken, IMF destekli, kur çapasına dayanan bir istikrar programını uygulamaya koydu. Fakat programın öngördüğü enflasyon tutturulamayınca Türk Lirası aşırı değerlenerek cari işlem açığı, GSHM'nin %4.8'ine ulaştı. Bu düzeyde bir cari açığın sabit kurda sürdürülemez olduğunu gören finansal yatırımcılar ülkeyi terk etmeye başladılar. Sıcak para kaçışları ile birlikte ülke Kasım 2000 ve Şubat 2001'de finansal krize girdi. Sonuçta, 22 Şubat 2001'de Türk Lirası dalgalanmaya bırakıldı. Çalışmada, 1995 Tekila, 1997 Güneydoğu Asya ve 2000 Arjantin Krizleri de irdelenmiştir. Tüm finansal krizlerin ortak yapısı, bu ülkelerin, sıcak paraya, düşük kur artış oranı - yüksek faiz politikasıyla sürdürülemeyecek düzeyde yüksek arbitraj kârı sunmaya çalışmalarıdır. Sonuçta aşırı değerlenen ulusal para yüzünden cari açıkları yükselen ülkelerden kaçmaya başlayan spekülatif sermaye, ülkelerin krize girmelerine yol açmakta ve dahası krizlerin ülkelerarası yayılmasına neden olmaktadır. Sermaye hareketlerinin istikrarsızlık yaratıcı etkisini bile bile IMF, hâlâ ülkeleri finansal serbestleşmeye teşvik etmektedir. Çalışmada IMF, bu yanlış tutumu nedeniyle eleştirilmektedir ve bunun dayanakları ülke örnekleri ve ekonomik göstergelerle ortaya konmaya çalışılmaktadır.GENERAL KNOWLEDGEName and Surname : Ayhan UçakField : EconomicsProgramme : Economic TheorySupervisor : Prof. Dr. Kıvanç ERTOPDegree Awarded and Date : Master - February 2003Keywords :IMF, Financial Crises, Stabilization Policies, Short Term Capital FlowsABSTRACTTURKEY'S 2000 ECONOMIC STABILIZATION POLICY AND ECONOMIC CRISEUnder the Decree Number 32 implemented in 1989, foreign exchange has no direct ties with the current account balances but has the relation with the capital account balances. Speculative capital inflows increased the foreign currency supply in Turkey and caused the value of TL to revalue. At the end, the foreign trade deficit started to increase. In addition, the public sector's borrowing requirement was financed through the domestic debt. The shortage of domestic sources and cheaper external sources caused the foreign debt to soar. Printing the money for public finance was the main cause of the high inflation rates.Turkey entered 2000s with a worsened public finance, increased foreign and domestic debt, external imbalances and high inflation rates. Turkey implemented a stabilization program with an exchange anchor. The targeted inflation rates were not achieved and TL started to revaluate. At the end of 2000, current account deficit reached at 4.8 percent of GNP, which was impressively high figure. The financial investors started to transfer their money abroad since they noticed that such an account deficit could not be managed with the fixed exchange rate. The outflow of the sources was the main reason of November 2000 and February 2001 crises. At the end, Turkey allowed Lira to float freely at February 22, 2001.In the study, the Tequila crisis of Mexico in 1995, Southeast Asian crisis of 1997 and Argentinean crisis of 2000 were examined. The common structure of these crises is the revaluation of the domestic currencies due to the foreign currency inflows, which entered to the country as a result of financial liberalization policies. As a result, the countries cannot continue with the increased current account deficits. The foreign capital, which notices this negative outcome, starts to leave the country to cause the financial crisis. IMF still advices the countries for more financial liberalization. In the study, IMF was criticized for the wrong policies.
Ülkemizde modern anlamda nüfus sayımının ilki 1927 yılında, sonuncusu ise 2000 yılında olmak üzere on dört genel nüfus sayımı gerçekleştirilmiştir. Sayımlar, bu konuda gerekli deneyim, fiziki alt yapı ve yetişmiş elemana sahip olan ülkemizin en köklü ve uzmanlaşmış kuramlarından birisi olan D.İ.E.(Devlet İstatistik Enstitüsü)- Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından, Birleşmiş Milletler Örgütü'nün standartlarına uygun olarak gerçekleştirilmektedir. Türkiye nüfusunun ekonomik, sosyal, kültürel ve demografik konulardaki niteliklerini, ülkemizin idari bölünüşüne göre tam ve doğru olarak belirlemek amacıyla gerçekleştirilen bu sayımlar, gerek bilimsel çevreler gerekse kamuoyu tarafından çeşitli eleştiri ve tartışmalara konu olmaktadır. Bu durumu, 1997 Genel Nüfus Tespiti ve 2000 Genel Nüfus Sayımı da içermektedir. Eleştirilere konu olan daha çok ilçe merkezleri ve belediye örgütlü yerleşmelerin nüfus miktarlarının doğruluk derecesidir. Yapılan bu çalışmada, D.İ.E. (TÜİK) tarafından üretilen nüfus istatistiklerinin doğruluk derecesi, nüfus istatistiği konusunda sağlıklı ikinci kaynak olan E.T.F. (Ev Tespit Fişleri) tarafından test edilmektedir. Bu tür bir çalışmanın ülke geneline uygulanması zor olduğu için Afyonkarahisar örneği ile sınırlandırılmıştır. Elde edilen verilere göre, özellikle Belediye Örgütlü Yerleşmelerin nüfus miktarlarında anormal farklılıklar olduğu ve gerçeği yansıtmadığı tespit edilmiştir. Bunun en önemli nedeni nüfus sayımlarının spekülatif hareketlere maruz kalması başta olmak üzere, güncelliğini yitirmesi, ihtiyaçlara cevap verememesi gibi pek çok sorunu beraberinde getiren 1580 sayılı Belediye Kanunuydu. Bütün bunlardan dolayı Belediye Kanunu yeniden düzenlenerek 5393 Sayılı Belediye Kanunu yürürlüğe konmuştur. Fakat yeni belediye kurulmasındaki nüfus miktarı ve merkezi bütçeden toplam nüfus miktarına göre verilen payı düzenleyen maddeler değiştirilmelidir. Bunun yanında; sayımda görevli personelin sayım sonucunu etkilemeyecek şekilde kurallara uygun hareket etmesi ve ülke halkının nüfus sayımının amacının gerekliliği konusunda bilinçlendirilmesi sorunun çözümünü kolaylaştıracaktır. ; In our country fourteen general population censuses had been conducted as the first modern one in 1927 and the last one in 2000. Censuses have been conducted by the State Institute of Statistics of Turkey (SIS), which is one of the most fundamental and specialized institutes of our country and has necessary experience about this subject and physical infrastructure and experienced staff appropriate to the standards of United Nations. The censuses, which aim to identify the qualifications of the economic, social, cultural and demographic subjects of turkey population according to the administrative division exactly and properly, cause various criticisms and disputes by both scientific circles and public opinion. The situation includes 1997 population count and General Population Census 2000. The reason for the criticisms are mostly because of the accuracy of population amount in municipality organized settlements and administrative districts. In this study, the acccuracy of the population statistics which were produced by the (SIS) The State Instituteof Statistics have been tested by the second reliable source (House Determining Records). This sort of study is difficult to be carried out througout the country so that it had been limited with the case of Afyonkarahisar. According to data we got it had been understood that there are abnormal differences and they do not indicate the reality particularly in the population amount of municipality organized settlements. The most significant reason for this is the number 1580 Municipality Law, which brought about firstly the isssue of being exposed to speculative acts in population censuses and many issues such as losing its currency and being unable to answer to necessities. On account of these, Municipality Law had been arranged again and the number 5393 Municipality Law had been implemented. However, the articles, which prepare the share given by the central budget according to total population amount and the population amount in order to set up new municipality, should be altered. Besides, if the staff in charge of census behave properly for the rules so as not to influence the census' data results and making the nation conscious of the necessity of the census will facilitate the solution to the problem.
Petrol dünya yüzeyinde en fazla tüketilen enerji kaynağıdır. Dünyanın tüm ülkeleri için olduğu kadar Türkiye açısından da vazgeçilmez stratejik öneme haizdir. Küresel ve/veya bölgesel pek çok askeri ve siyasi gelişme bu çok değerli enerji kaynağı etrafında şekillenmektedir. Türkiye, bu enerji kaynağına sahip ülkelere çok yakın komşu ülke olmakla birlikte kendi yer altı zenginlikleri bakımından fakir bir ülkedir ve petrol tüketiminin % 90'dan fazla miktarını ithal etmektedir. Türkiye ekonomisi petrol fiyatlarındaki dalgalanmalardan etkilenmekte, cari açık, ödemeler dengesi, dış borç yükü ve enflasyon gibi makroekonomik dengeler petrol fiyatlarına göre şekil almaktadır. Ülkemizde petrol piyasası dikey bütünleşik bir kamusal örgütlenmeye tabi iken 2000'li yıllarda başlayan özelleştirme çalışmaları ile rafineri, petrokimya petrol dağıtım alanlarında yapısal regülasyon tesis edilmiş ve petrol piyasası rekabete açık bir piyasa yapısına kavuşmuştur. Yapısal regülasyon yanında sosyal regülasyonun bir parçası olarak çevresel hassasiyetler ve tüketicilerin korunmasına yönelik kurallar, akreditasyon, standardizasyon ve ürün/hizmet güvenliğini esas alan teknik regülasyon da yasal çerçeveye oturtulmuştur. Bağımsız bir düzenleyici otorite olarak EPDK'nın kurulması ile birlikte petrol piyasası yakın gözetim ve denetim altında bulundurulmaya başlanmıştır. Petrol açısından dışa bağımlı bir ülke konumunda olan Türkiye hazine gelirlerinin büyük miktarını yine bu enerji kaynağı üzerindeki dolaylı vergilerden karşılamaktadır. Akaryakıt satış fiyatlarının % 60-65'e varan miktarlarda vergi yükü bulunmakta olup petrol satışlarından dolayı 2011 yılında devlet kasasına giren toplam vergi miktarı 39,2 milyar liradır. Bu miktar, ülkemizde 2011 yılında toplanan verginin % 13'üne tekabül etmektedir. Petrol ürünleri üzerindeki bu aşırı vergi yükü, komşu ülkelerde 4-5 kat ucuza satılan bu ürünün kaçak yollarla ülkeye sokulması riskini de beraberinde getirmektedir. Ülkemizin oldukça uzun doğu ve güneydoğu kara sınırları ile bu bölgelerdeki istikrarsız yapı, ayrıca 3 tarafının denizlerle çevrili olması ve bu geniş alanda denetim kurulması noktasında yaşanan zorluklar hem karayolu hem de denizyolu ile yapılan kaçakçılığın artmasına yol açmaktadır. Aynı şekilde akaryakıt olarak kullanılabilen atık yağlardan elde edilen ve 10 numara yağ adı altında yapılan satışlar da rekabetçi piyasa yapısı, can, mal ve çevre güvenliği üzerinde tehditler meydana getirmektedir. EPDK özel ve genel kolluk birimleri ile birlikte petrol piyasasında denetime yönelik yoğun çaba sarfetmekte olup Kurum bütçesinin yaklaşık üçte birini bu alana aktarmaktadır. Ülkemizde ulusal marker uygulamasını merkezine alan bir denetim sistemi yürütülmektedir. Ülkemizde rafineri, işleme, depolama, iletim, taşıma, ihrakiye, serbest kullanıcı, dağıtım, bayilik faaliyetleri EPDK tarafından verilen ve belli kurallara bağlı lisanslar çerçevesinde yürütülebilmektedir. Lisans sahiplerine tehlike sorumluluğu çerçevesinde sigorta yükümlülüğü ile piyasa şeffaflığının sağlanabilmesi ve spekülatif fiyat hareketlerinden korunulabilmesini teminen de bildirime ilişkin regülasyon yükümlülüğü getirilmiştir. Ayrıca bu enerji kaynağının ülkenin kamu düzeni üzerinde üstlendiği vazgeçilemez rol nedeniyle acil durum stokları tutuma yükümlülüğü de belli lisans sahipleri açısından zorunlu hale getirilmiştir. Petrol rezervlerinin önümüzdeki 40-50 yıllık süreçte dünya ekonomileri, siyasi ve politik gelişmeleri üzerinde rolünü artırarak sürdüreceği hesaplanmakta olup piyasa yapısının yakın gözetim ve denetim altında bulundurulması hayati önem taşımaktadır. Bu doktora tezinde birincil ve ikincil mevzuat hükümleri ile birlikte EPDK ve Danıştay kararları çerçevesinde piyasa yapısı üzerindeki devlet kontrolü ve idari müdahaleler incelenmeye çalışılmıştır. ; Petroleum, consumed mostly on earth with the biggest share, is an energy sourcewith inescapable strategic importance for all the countries in the world as well as Turkey. Many military and political improvements in the world acquire a shape around this valuable energy source. Turkey, along with being a close neighbor country to the countries with this energy source, is a poor country from underground richness point of view and imports more than 90 % of her consumption. As a country at a position dependent on external sources for this energy source, Turkish economy has been affected from the fluctuations in the petroleum prices; macroeconomic equilibrium such as current gap, payment balance, external debt load and inflation take a shape according to the fluctuations in the price of petroleum. For this reason, stability in the petroleum market has a great importance for our country to continue economic public order. As petroleum market in our country used to have a vertical united public organizational structure, with the privatization efforts in the years of 2000, structural regulation was established in the fields of refinery, petro-chemistry, petroleum distribution areas, and the petroleum market has gained a structure open to competition. As a part of social regulation in addition to structural regulation, rules towards protection of environmental sensitivenesses and consumers, accreditation, standardization and technical regulation based on safety of goods/services have been made fit on legal frame. With the establishment of EPDK as an independent organizer framed below liberal economic understanding in the energy markets, petroleum market has also been started to be kept under supervision and inspection. Turkey, as a country dependent on external sources, has been making most of her treasury income through indirect taxes on this energy source. Tax load reaches up to 60-65 % of fuel oil prices and the total tax collection of the government through petroleum sales is 39.2 billion liras in 2011. This amount is equivalent to the 13 % of the total taxes that have been collected in our country in 2011. This excessive tax load on petroleum products brings the risk of illegal transformation of this product into the country since it is 4-5 times cheaper in neighborhood countries. Quite long east and southeast land borders of our country and the inconsistent structure in those regions, besides being surrounded with seas at 3 sides, and the difficulties that have been faced to set up a control system in this wide area causes the smuggling through both overland routes and maritime lines. In the same way, sales under the name Number 10 Oil that is obtained from waste oils but can be used as a fuel-oil, threatens the competitive market structure, life, property and environmental safety. EPDK has been spending intense efforts by allocating almost one third of the institution?s budget for the inspection of petroleum market together with private and general police force. In our country, an inspection system that is centralized on the national marker application has been performed. Refinery, processing, storage, conveyance, transportation, free user, distribution, franchising activities in our country can only be performed under the frame of licenses bound to certain rules and franchising activities given by EPDK. License owners are also held responsible for regulation related to declaration to be protected from speculative price changes and to provide insurance liability under the frame of threat responsibility with market transparency. In addition to all, due to the inescapable role of this energy source over the public order, responsibility of keeping emergency stocks is brought to be obligatory for some license owners.
