El presente artículo, nos ofrece un nuevo marco para el estudio, análisis y mecanismos de combate a la corrupción. Evidencia la inminente necesidad de transitar hacia nuevos enfoques; expone que una de las causas del fracaso que ha tenido la oleada de leyes y reformas en materia de acceso a la información, así como a favor del combate a corrupción ha sido la misma limitación del "viejo enfoque", que entre otras cosas, categoriza el fenómeno de la corrupción como algo exclusivo de los servidores públicos de bajo nivel que se enriquecen a costa de los ciudadanos y que es un problema de carácter cultural. El "enfoque de la corrupción estructural" que expone la doctora Sandoval trasciende dicho paradigma y permite hacer un análisis de la corrupción como un problema institucional y político, que requiere soluciones estructurales. Por tanto, para que haya verdaderos avances en materia de transparencia en países desarrollados y vías de desarrollo, es necesario romper con el viejo paradigma burocrático-tecnocrático que hace una rigurosa división entre lo público y lo privado. Se debe transitar hacia un enfoque democrático-expansivo, fundamentado en raíces políticas y estructurales; sustentadas en la participación ciudadana. En particular, México debe transitar hacia el desarrollo de un sistema institucional, organizacional, social y político de pesos y contrapesos, cuya prioridad sea desarrollo de instituciones públicas solidas que garanticen el interés público y no el enriquecimiento de privados ; Universidad de Harvard
El presente artículo, nos ofrece un nuevo marco para el estudio, análisis y mecanismos de combate a la corrupción. Evidencia la inminente necesidad de transitar hacia nuevos enfoques; expone que una de las causas del fracaso que ha tenido la oleada de leyes y reformas en materia de acceso a la información, así como a favor del combate a corrupción ha sido la misma limitación del "viejo enfoque", que entre otras cosas, categoriza el fenómeno de la corrupción como algo exclusivo de los servidores públicos de bajo nivel que se enriquecen a costa de los ciudadanos y que es un problema de carácter cultural. El "enfoque de la corrupción estructural" que expone la doctora Sandoval trasciende dicho paradigma y permite hacer un análisis de la corrupción como un problema institucional y político, que requiere soluciones estructurales. Por tanto, para que haya verdaderos avances en materia de transparencia en países desarrollados y vías de desarrollo, es necesario romper con el viejo paradigma burocrático-tecnocrático que hace una rigurosa división entre lo público y lo privado. Se debe transitar hacia un enfoque democrático-expansivo, fundamentado en raíces políticas y estructurales; sustentadas en la participación ciudadana. En particular, México debe transitar hacia el desarrollo de un sistema institucional, organizacional, social y político de pesos y contrapesos, cuya prioridad sea desarrollo de instituciones públicas solidas que garanticen el interés público y no el enriquecimiento de privados ; Universidad de Harvard
En Brasil, los mecanismos de accountability horizontal implantados con la Constitución de 1988 garantizan al legislativo una serie de prerrogativas como pedidos de información, convocatoria de ministros, propuestas de fiscalización y control (PFC) y comisión parlamentaria de investigación (CPI). Desde la instauración de la democracia, innumerables veces esos instrumentos han sido activados en virtud de crisis políticas. Este artículo tiene como propósito analizar el desarrollo de la accountability horizontal en Brasil, buscando dialogar con las corrientes teóricas y presentar datos nuevos sobre la efectiva actividad de control en estas casi dos décadas de democracia. ; In Brazil, the horizontal accountability mechanisms established with the Constitution of 1988 guarantee a series of prerogatives to the Legislative power such as: inquiries, convocation of ministers, inspection and control proposals (PFC) and parliamentary investigation committees (CPI). Since the reestablishment of democracy these instruments have been used due to political crises. The purpose of this article is to analyze the horizontal accountability development in Brazil, intending to dialogue with the current theories and with the purpose of presenting new data about the real control activity developed in these nearly two decades of democracy.
RESUMEN: En Brasil, los mecanismos de accountability horizontal implantados con la Constitución de 1988 garantizan al Legislativo una serie de prerrogativas, como pedidos de información, convocatoria de ministros, propuestas de fiscalización y control (PFC) y comisión parlamentaria de investigación (CPI). Desde la instauración de la democracia, innumerables veces esos instrumentos han sido activados en virtud de crisis políticas. Este artículo tiene como propósito analizar el desarrollo de la accountability horizontal en Brasil, buscando dialogar con las corrientes teóricas y presentar datos nuevos sobre la efectiva actividad de control en estas casi dos décadas de democracia. ABSTRACT: In Brazil, the horizontal accountability mechanisms established with the Constitution of 1988 guarantee a series of prerrogatives to the Legislative power such as: inquiries, convocation of ministers, inspection and control proposals (PFC) and parliamentary investigation committees (CPI). Since the reestablishment of democracy these instruments have been used due to political crises. The purpose of this article is to analyze the horizontal accountability development in Brazil, intending to dialogue with the current theories and with the purpose of presenting new data about the real control activity developed in these nearly two decades of democracy.
La transparencia y salvaguarda de la credibilidad de los medios de comunicación se encuentran en la base de la llamada rendición de cuentas o media accountability. Este concepto está estrechamente ligado al importante papel del periodismo en cualquier sociedad democrática, donde tiene asignada la enorme responsabilidad no solo de informar de forma veraz, sino también de escuchar y dar voz a la ciudadanía. El derecho de rectificación (DR) debe ser entendido como un instrumento de accountability que satisface el derecho de participación del público en los medios de comunicación a la vez que refuerza la credibilidad de estos y, en último término, la confianza, pilar sobre el que descansa el contrato tácito que se establece en democracia entre ambas partes. En el ámbito de la comunicación no encontramos estudios sobre la importancia del DR como instrumento de rendición de cuentas, ni se presta atención a cómo los medios de comunicación publican los escritos de rectificación que los aludidos que se consideran afectados por una información hacen llegar a las redacciones. El objetivo de este trabajo es comprobar si los principales diarios españoles cumplen con el deber deontológico de rendir cuentas con el público en lo que respecta a la publicación de las rectificaciones, en la medida en que cumplen con los requisitos establecidos por la ley, así como con las pautas deontológicas marcadas por la autorregulación profesional. Para ello se analiza si las rectificaciones tienen una presencia común o marginal en El País, El Mundo, La Vanguardia y ABC, a la vez que se identifican una serie de características comunes en su publicación, tanto desde el punto de vista formal como de contenido, atendiendo a los ya mencionados requisitos legales y unas mínimas pautas deontológicas. ; Transparency and the safeguarding of press credibility are the basis of the so-called "media accountability". This concept is closely linked to the importance of journalism in any democratic society, where it has been assigned the enormous responsibility of informing truthfully while giving a voice and listening to citizens. The right of reply must be understood as an accountability instrument that satisfies the audience's right to participate in the communication process while reinforcing the credibility of the press itself, and, ultimately, trust, which is fundamental for the tacit agreement between the audience and the press in any democracy. In the field of communication there is no research on the importance of the right of reply as an accountability instrument and no one has addressed the way replies-sent to newspapers by those affected by the news-are published. The aim of this research is to verify whether the main Spanish newspapers fulfill their duty to publish replies, taking into consideration legal requirements as well as ethical guidelines established by professional self-regulation. To this end, the study examines whether replies have a regular or marginal presence in El País, El Mundo, La Vanguardia and ABC and identifies these newspapers' criteria regarding legal requirements and minimum ethical standards when publishing replies. ; La transparència i salvaguarda de la credibilitat dels mitjans de comunicació es troben a la base de l'anomenada rendició de comptes o media accountability. Aquest concepte està estretament lligat a l'important paper del periodisme en qualsevol societat democràtica, on té assignada l'enorme responsabilitat no només d'informar de forma veraç, sinó també d'escoltar i donar veu a la ciutadania. El dret de rectificació ha de ser entès com un instrument d'accountability que satisfà el dret de participació de públic en els mitjans de comunicació, alhora que en reforça la credibilitat i, en darrer terme, la confiança, pilar sobre el qual descansa el contracte tàcit que s'estableix en democràcia entre les dues parts. En l'àmbit de la comunicació no trobem estudis sobre la importància del dret de rectificació com a instrument de rendició de comptes, ni es presta atenció a la manera com els mitjans de comunicació publiquen els escrits de rectificació que els al·ludits que es consideren afectats per una informació fan arribar a les redaccions. L'objectiu d'aquest treball és comprovar si els principals diaris espanyols compleixen amb el deure deontològic de retre comptes amb el públic pel que fa a la publicació de les rectificacions, en la mesura en què compleixen amb els requisits establerts per la llei, així com amb les pautes deontològiques marcades per l'autoregulació professional. Per fer-ho, s'hi analitza si les rectificacions tenen una presència comuna o marginal en El País, El Mundo, La Vanguardia i ABC, alhora que s'hi identifiquen una sèrie de característiques comunes en la seva publicació, tant des del punt de vista formal com de contingut, atenent els ja esmentats requisits legals i unes mínimes pautes deontològiques.
The article analyzes the two major presidential crises faced so far by the Brazilian and Argentine democracies, characterized by specific combinations of a number of ingredients that included corruption and scandals of power, political and social protest, citizen mobilization, the activation of institutional mechanisms and power struggles. After a brief discussion of the concept of accountability and the introduction of the idea of "networks of accountability", the dynamics that led to the early dismissals of presidents Fernando Collor de Mello in 1989 and Fernando de la Rúa in 2001 are captured through the examination of the various accountability mechanisms at play: their triggers, sequences, interactions, combinations and effects. Though nuanced, the conclusions express serious doubts regarding the impact and projection of these exceptional events on future accountability. ; El artículo analiza las dos mayores crisis presidenciales enfrentadas hasta la fecha por las democracias de Brasil y Argentina, caracterizadas por combinaciones específicas de una serie de ingredientes que incluyeron corrupción y escándalos de poder, protesta política y protesta social, movilización ciudadana, activación de mecanismos institucionales y luchas de poder. Tras una breve discusión del concepto de accountability y de la introducción de la idea de "redes de accountability", las dinámicas que condujeron al final anticipado de las presidencias de Fernando Collor de Mello en 1989 y de Fernando de la Rúa en 2001 son aprehendidas a partir del examen de los variados mecanismos de accountability en juego, sus gatillos, secuencias, interacciones, combinaciones y efectos. Las conclusiones son matizadas, pero arrojan un saldo dudoso en lo que se refiere al impacto y la proyección de estos acontecimientos excepcionales sobre la accountability futura.
Public services can develop two contrasting practices of accountability: the conventional model emphasises that to be accountable is to be 'held to account', to be expected to answer questions about performance and that the answers are then evaluated by superiors measured against some standard or expectation following which praise or blame is meted out and sanctions applied. This mode of accountability is expresses hierarchy of authority. A very different process encourages dialogues of accountability between practitioners and publics, who 'give an account' offering a story that interprets and explains what has happened and why it has taken place. This paper observes these contrasting practices in the development of school governance in England and argues for the importance of dialogue to enhance learning and democratic responsiveness. ; Public services can develop two contrasting practices of accountability: the conventional model emphasises that to be accountable is to be 'held to account', to be expected to answer questions about performance and that the answers are then evaluated by superiors measured against some standard or expectation following which praise or blame is meted out and sanctions applied. This mode of accountability is expresses hierarchy of authority. A very different process encourages dialogues of accountability between practitioners and publics, who 'give an account' offering a story that interprets and explains what has happened and why it has taken place. This paper observes these contrasting practices in the development of school governance in England and argues for the importance of dialogue to enhance learning and democratic responsiveness.
One of the most classic normative functions of media in democracies is to be vigilant of power, both to serve as defenders of the citizens and for the public opinion to make correct decisions. This paper discusses from a critical perspective the accountability of the media in Latin America from the Third Wave of Democracy up to date, which has been important in denouncing and investigating certain cases of political corruption, but has been limited for two reasons: the first is the high concentration of ownership of regional media systems, have led to a very low level of informative pluralism which calls into question the true scope and intentions of the surveillance that the media can carry out of power and its contribution to democracy. On the other hand, the second reason is the reforms carried out in recent years by the leadership of some progressive or populist governments that have not created a proper environment for this function, and on the contrary, have provided shortcomings for the freedom of information, a basic principle for media accountability. As a conclusion, this paper reflects on the importance of promoting informative pluralism and freedom of expression as the basis of media surveillance of power in the Latin American region. ; Una de las más clásicas funciones normativas de los medios de comunicación en las democracias es la de ser vigilantes del poder, tanto para servir como defensores de la ciudadanía como para que la opinión pública tome correctas decisiones. El presente trabajo discute desde una posición crítica la accountability mediática en América Latina tras la Tercera Ola de la Democracia hasta el presente, la que si bien ha tenido una importante labor denunciante e investigativa en determinados casos de corrupción política, se postula como limitada por dos razones: la primera, la alta concentración de la propiedad de los sistemas de medios regionales ha provocado un bajo pluralismo informativo que puede poner en duda los verdaderos alcances e intenciones de la vigilancia que realizan los medios al poder y su aporte a las democracias. Por otra parte, y como segunda razón, las reformas de los últimos años llevadas a cabo por algunos gobiernos de liderazgo progresista o populista no han creado un ambiente propicio para esta función, al contrario, han propiciado carencias para la libertad informativa, principio básico para la accountability mediática. A modo de conclusión, se reflexiona sobre la importancia de fomentar el pluralismo informativo y la libertad de expresión como bases para la vigilancia de los medios al poder en la región latinoamericana. ; Uma das mais clássicas funções normativas dos meios de comunicação nas democracias é a de ser vigilantes do poder, tanto para servir como defensores da cidadania quanto para que a opinião pública tome decisões corretas. Este trabalho discute, sob uma posição crítica, o accountability midiático na América Latina após a Terceira Onda da Democratização até o presente, a que, embora tenha tido um importante trabalho denunciante e investigativo em determinados casos de corrupção política, apresenta-se como limitada por duas razões: a alta concentração da propriedade dos sistemas de meios regionais que provoca um baixo pluralismo informativo que pode colocar em dúvida os verdadeiros alcances e intenções da vigilância realizados pelos meios ao poder e sua contribuição para a democracia; por outro lado, e como segunda razão, as reformas dos últimos anos realizadas por alguns governos de liderança progressista ou populista que não criaram um ambiente propício para essa função; ao contrário, promoveram carências para a liberdade informativa, princípio básico para o accountability midiático. Como conclusão, reflexiona-se sobre a importância de fomentar o pluralismo informativo e a liberdade de expressão como bases para a vigilância dos meios ao poder na região latino-americana.
Una de las más clásicas funciones normativas de los medios de comunicación en las democracias es la de ser vigilantes del poder, tanto para servir como defensores de la ciudadanía como para que la opinión pública tome correctas decisiones. El presente trabajo discute desde una posición crítica la accountability mediática en América Latina tras la Tercera Ola de la Democracia hasta el presente, la que si bien ha tenido una importante labor denunciante e investigativa en determinados casos de corrupción política, se postula como limitada por dos razones: la primera, la alta concentración de la propiedad de los sistemas de medios regionales ha provocado un bajo pluralismo informativo que puede poner en duda los verdaderos alcances e intenciones de la vigilancia que realizan los medios al poder y su aporte a las democracias. Por otra parte, y como segunda razón, las reformas de los últimos años llevadas a cabo por algunos gobiernos de liderazgo progresista o populista no han creado un ambiente propicio para esta función, al contrario, han propiciado carencias para la libertad informativa, principio básico para la accountability mediática. A modo de conclusión, se reflexiona sobre la importancia de fomentar el pluralismo informativo y la libertad de expresión como bases para la vigilancia de los medios al poder en la región latinoamericana. ; One of the most classic normative functions of media in democracies is to be vigilant of power, both to serve as defenders of the citizens and for the public opinion to make correct decisions. This paper discusses from a critical perspective the accountability of the media in Latin America from the Third Wave of Democracy up to date, which has been important in denouncing and investigating certain cases of political corruption, but has been limited for two reasons: the first is the high concentration of ownership of regional media systems, have led to a very low level of informative pluralism which calls into question the true scope and intentions of the surveillance that the media can carry out of power and its contribution to democracy. On the other hand, the second reason is the reforms carried out in recent years by the leadership of some progressive or populist governments that have not created a proper environment for this function, and on the contrary, have provided shortcomings for the freedom of information, a basic principle for media accountability. As a conclusion, this paper reflects on the importance of promoting informative pluralism and freedom of expression as the basis of media surveillance of power in the Latin American region. ; Uma das mais clássicas funções normativas dos meios de comunicação nas democracias é a de ser vigilantes do poder, tanto para servir como defensores da cidadania quanto para que a opinião pública tome decisões corretas. Este trabalho discute, sob uma posição crítica, o accountability midiático na América Latina após a Terceira Onda da Democratização até o presente, a que, embora tenha tido um importante trabalho denunciante e investigativo em determinados casos de corrupção política, apresenta-se como limitada por duas razões: a alta concentração da propriedade dos sistemas de meios regionais que provoca um baixo pluralismo informativo que pode colocar em dúvida os verdadeiros alcances e intenções da vigilância realizados pelos meios ao poder e sua contribuição para a democracia; por outro lado, e como segunda razão, as reformas dos últimos anos realizadas por alguns governos de liderança progressista ou populista que não criaram um ambiente propício para essa função; ao contrário, promoveram carências para a liberdade informativa, princípio básico para o accountability midiático. Como conclusão, reflexiona-se sobre a importância de fomentar o pluralismo informativo e a liberdade de expressão como bases para a vigilância dos meios ao poder na região latino-americana. ; https://revistas.udem.edu.co/index.php/anagramas/article/view/1946