1990'lu yıllarda 32 sayılı karar etkisinde, döviz kurları cari işlemler hesabındaki hareketlerden koparak, sermaye hareketlerinin etkisine girdi. Spekülatif sermaye girişleri, ekonomideki döviz arzını arttırarak Türk Lirasının yabancı paralar karşısında değer kazanmasına ve sonuçta ülkenin dış ticaret açıklarının giderek büyümesine neden oldu. Diğer yandan, kamu kesiminin artan dengesizliği iç borçlanma ile aşılmaya çalışıldı. Fakat yurtiçi tasarrufların yetersizliği ve yurtdışı maliyetlerin daha cazip olması nedeniyle dış borçlanmada da artış oldu. Türkiye, 2000'li yıllara bozuk bir kamu maliyesi, artan iç ve dış borçlar, dış dengesizlikler ve enflasyon ile girerken, IMF destekli, kur çapasına dayanan bir istikrar programını uygulamaya koydu. Fakat programın öngördüğü enflasyon tutturulamayınca Türk Lirası aşırı değerlenerek cari işlem açığı, GSHM'nin %4.8'ine ulaştı. Bu düzeyde bir cari açığın sabit kurda sürdürülemez olduğunu gören finansal yatırımcılar ülkeyi terk etmeye başladılar. Sıcak para kaçışları ile birlikte ülke Kasım 2000 ve Şubat 2001'de finansal krize girdi. Sonuçta, 22 Şubat 2001'de Türk Lirası dalgalanmaya bırakıldı. Çalışmada, 1995 Tekila, 1997 Güneydoğu Asya ve 2000 Arjantin Krizleri de irdelenmiştir. Tüm finansal krizlerin ortak yapısı, bu ülkelerin, sıcak paraya, düşük kur artış oranı - yüksek faiz politikasıyla sürdürülemeyecek düzeyde yüksek arbitraj kârı sunmaya çalışmalarıdır. Sonuçta aşırı değerlenen ulusal para yüzünden cari açıkları yükselen ülkelerden kaçmaya başlayan spekülatif sermaye, ülkelerin krize girmelerine yol açmakta ve dahası krizlerin ülkelerarası yayılmasına neden olmaktadır. Sermaye hareketlerinin istikrarsızlık yaratıcı etkisini bile bile IMF, hâlâ ülkeleri finansal serbestleşmeye teşvik etmektedir. Çalışmada IMF, bu yanlış tutumu nedeniyle eleştirilmektedir ve bunun dayanakları ülke örnekleri ve ekonomik göstergelerle ortaya konmaya çalışılmaktadır.GENERAL KNOWLEDGEName and Surname : Ayhan UçakField : EconomicsProgramme : Economic TheorySupervisor : Prof. Dr. Kıvanç ERTOPDegree Awarded and Date : Master - February 2003Keywords :IMF, Financial Crises, Stabilization Policies, Short Term Capital FlowsABSTRACTTURKEY'S 2000 ECONOMIC STABILIZATION POLICY AND ECONOMIC CRISEUnder the Decree Number 32 implemented in 1989, foreign exchange has no direct ties with the current account balances but has the relation with the capital account balances. Speculative capital inflows increased the foreign currency supply in Turkey and caused the value of TL to revalue. At the end, the foreign trade deficit started to increase. In addition, the public sector's borrowing requirement was financed through the domestic debt. The shortage of domestic sources and cheaper external sources caused the foreign debt to soar. Printing the money for public finance was the main cause of the high inflation rates.Turkey entered 2000s with a worsened public finance, increased foreign and domestic debt, external imbalances and high inflation rates. Turkey implemented a stabilization program with an exchange anchor. The targeted inflation rates were not achieved and TL started to revaluate. At the end of 2000, current account deficit reached at 4.8 percent of GNP, which was impressively high figure. The financial investors started to transfer their money abroad since they noticed that such an account deficit could not be managed with the fixed exchange rate. The outflow of the sources was the main reason of November 2000 and February 2001 crises. At the end, Turkey allowed Lira to float freely at February 22, 2001.In the study, the Tequila crisis of Mexico in 1995, Southeast Asian crisis of 1997 and Argentinean crisis of 2000 were examined. The common structure of these crises is the revaluation of the domestic currencies due to the foreign currency inflows, which entered to the country as a result of financial liberalization policies. As a result, the countries cannot continue with the increased current account deficits. The foreign capital, which notices this negative outcome, starts to leave the country to cause the financial crisis. IMF still advices the countries for more financial liberalization. In the study, IMF was criticized for the wrong policies.
This study was designed to find general characteristics of Contemporary Turkish political Elites since 1995 up to date. Social background characteristics were employed to realise the purposes. Documentary and historical research techniques were used during the study. As a result of examining the Contemporary Turkish political elites (since 1995 up to 2005) these major findings were discovered: the large majority of the Turkish parliamentary elites were well educated, male, middle aged, married and with a small family size. Also, more than 25 percent of Turkish Elites are trader and businessmen. Moreover the size of the groups of lawyers, civil bureaucrats and managers, educators and free professions was also meaningful.Contemporary Turkish political elites have exhibited an elitist character as compared with Turkish society, but this elitist character and male domination has begun to change in recent years. Keywords: Democracy, Elite, Elite Theory, Power, Turkish Elites, Turkish Political Elites, Contemporary Turkish Political Elites ; Elitler, yalnızca toplumsal konumları bakımından karar verme sürecine en yakın durumda bulunmazlar, aynı zamanda karar verme sürecini yönlendirme ve şekillendirme araçlarını da ellerinde bulundururlar. Toplumun geneline yönelik olarak alınan kararlar hep elitlerin, özellikle de anahtar elitler olarak tanımlanan elit gruplarının damgasını taşır. Türk siyasal hayatının ayrılmaz bir parçası olan Türk siyasi elitlerinin toplumsal özgeçmişlerinin incelenmesi ve sosyal anatomilerinin ortaya konması, yalnızca Türk toplumunun iktidar yapısını daha iyi anlaşılması açısından değil, aynı şekilde ülkemizde yaşanan bir çok sosyal ve siyasi gelişmelerin değerlendirmesinin daha objektif bir şekilde yapılabilmesi için de büyük önem taşır.Bu çalışmada, toplumsal yapı içinde stratejik konumları işgal eden elitler teorik açıdan incelendikten sonra son 3 dönem (20. Dönem-1995, 21. Dönem-1999, 22. Dönem-2002)'de Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) çatısı altında görev yapmış/yapmakta olan Türk siyasi elitleri incelendi. Söz konusu elit grubu özellikle yaş, cinsiyet, mesleksel özgeçmiş, eğitim düzeyi ve görülen eğitimin türü gibi sosyal faktörler açısından ele alındı. Çalışmanın sonuçları, Günümüz Türk siyasi elitlerinin orta ve ortanın üstü yaşta, üniversite mezunu, sivil bürokrasi-yönetici ve hukukçu kökenli, evli erkeklerin, egemen olduğu bir elit grubu olduğu gerçeğini ortyaya koymaktadır. Türk toplumunun genel durumu ile kıyaslandığında, Günümüz Türk siyasi elitlerinin, elitist bir görünüm sergilediği kolaylıkla söylenebilir. Bununla birlikte, bu elitist görünüm, her geçen gün azalma eğilimi göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Demokrasi, Elit, Elit Teorisi, İktidar, Türk Elitleri, Türk Siyasi Elitleri, Günümüz Türk Siyasi Elitleri.
ÖZETYirmi birinci yüzyılın başlarında dünyamız sosyal, siyasal ve ekonomik bakımdan çok hızlı gelişmelere sahne olmakta, siyasi yönden de ülkeler arasında yeni dengeler oluşmaktadır. Türkiye ise bulunduğu jeopolitik konumu ve jeostratejik üstünlükleri ile tüm dünyanın dikkatlerini üzerine çekmektedir.Dünyada hızlı nüfus artışı ve yaşanan tabi afetler sebebiyle tarımsal üretim her geçen gün daha da önem kazanmaktadır. Açlık ve fakirliğin yaşandığı ülkeler gıda maddelerinde dışa bağımlı hale gelmektedir.Türkiye, geniş yüzölçümü ve coğrafi kaynakları ile gıda üretiminde dünyada kendi kendine yetebilen nadir ülkelerden biridir. Ancak bu potansiyeline rağmen ülkemizin yeraltı ve yerüstü kaynaklarından istenilen ölçüde yararlanılabildiğini söylemek ise mümkün değildir. Gelecekteki tarımsal açığı giderebilmek ve gıda ürünü ihraç edebilmek için başlatılan GAP projesi ise Türkiye'nin geleceğinde önemli bir rol oynayabilecektir.Özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Fırat ve Dicle su kaynakları üzerinde 22 baraj ve yüzlerce sulama tesisini esas alan GAP projesinin tamamlanması Türkiye için büyük önem taşımaktadır. Ortadoğu'nun gelecekteki tarımsal üretim ihtiyacını karşılamada büyük önem taşıyan bu proje ile Türkiye'nin bölgedeki gücünün ve öneminin daha da artacağı söylenebilir.GAP projesinin temellerinin atıldığı 1970'li yıllardan bu yana ülkemizde sürekli olarak tarımsal teknoloji ve sulama eksikliği vurgulanmakta ancak, bu konuda yürütülen bilimsel ve teknik çalışmalar yetersiz kalmaktadır.Son dönemde Türkiye ile her konuda yakın diyalog ve işbirliği içinde bulunan İsrail ise gerek ülke içinde gerekse de başka ülkelerde yaptığı tarımsal araştırmalar ile dünyanın ilgisini çekmektedir. Çöllerle çevrili bir bölgede yer alan İsrail, sulama ve tohum ıslah çalışmalarında önemli adımlar atmıştır. Farklı tarımsal ürünlerde verimli tohumlar İsrail'de üretilmekte ve buradan da pek çok ülkeye ihraç edilmektedir.Her yıl yeni teknik ve teknolojilere büyük bütçeler ayıran İsrail Hükümeti, GAP bölgesine de büyük ilgi göstermektedir. Ülkemize ziyaretlerde bulunan İsrailli yetkililer, ikili görüşmelerde İsrail ve Türkiye ekonomilerinin tarımsal üretim ve teknoloji yönünden birbirlerini tamamlayan yönlerine de özellikle dikkat çekmektedirler.İsrail ile Türkiye arasında yürürlükte olan Serbest Ticaret Anlaşması ve diğer Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşmaları ise iki ülke ilişkilerine büyük ivme kazandırmaktadır.Bu çalışmamızda amacımız, İsrail ile tarım alanında yapılabilecek ortak teknolojik ve bilimsel altyapı projelerini ortaya çıkarmaktır. Bu çerçevede; iki ülke ilişkilerinin Türkiye-İsrail Tarımsal İşbirliği Anlaşması gereğince, GAP bölgesindeki tarımsal üretime nasıl katkıda bulunabileceği üç ana başlıkta değerlendirilmeye çalışılmıştır.Çalışmamızın birinci bölümünde; Türkiye'deki tarımın genel yapısı ve Güneydoğu Anadolu Projesi'ni incelemeye çalıştık. Bu bölümde GAP projesinin Türkiye'nin en büyük kalkınma projesi olduğu vurgulanırken, bölgenin tarımsal potansiyeli üzerinde özellikle durulmuştur.Çalışmamızın ikinci bölümünde ise, İsrail'deki tarımın genel yapısı ve tarım projeleri üzerinde durulmuş, özellikle İsrail tarım endüstrisinin yapısı ve çalışmaları incelenmiştir. Bununla beraber İsrail'de elde edilen tarımsal verimin tarım teknolojisi ile birleştirilerek nasıl diğer ülkelere pazarlanabildiği belirlenmeye çalışılmıştır.Çalışmamızın üçüncü ve son bölümde ise, Türkiye-İsrail tarımsal işbirliği potansiyeli üzerine bir değerlendirme yapılmıştır. Bu değerlendirmede Türkiye ile İsrail'in ekonomik ilişkileri, Serbest Ticaret Anlaşması ve bunların sonucunda tarım ürünlerinin taviz pozisyon listeleri üzerinde de bilgiler verilmiştir.Ayrıca çalışmamızla ilgili olarak Türkiye-İsrail tarımsal işbirliği potansiyelinin GAP bölgesinde nasıl üretime geçirilebileceği ve halen uygulanabilirlik durumları değerlendirilmiştir.Türkiye-İsrail Tarımsal İşbirliği Anlaşmasının GAP Bölgesi'ndeki çeşitli uygulanmalarda başarılı olabilmesi için şu önerilerde bulunabiliriz;* Yaklaşık olarak toplam yatırım tutarı 32 milyar dolar olarak dile getirilen GAP projesi henüz tamamlanmamasına rağmen enerji üretimi ve sosyal içeriği ile gerçekten önemli faydalar sağlamaktadır. Ancak mevcut ürün deseni değiştirilmediği ve modern teknolojiler kullanılmadığı takdirde tarım alanında istenen verimi elde etmek ne yazık ki kolay gözükmemektedir.* GAP master planında öngörülen temel kalkınma hedefleri bölgenin temelde tarıma dayalı ihracat üssü haline getirilmesine dayanmaktadır. GAP Projesi'nin bundan sonraki aşamaları da ürün ve pazar çeşitliliği ile birlikte tarıma dayalı ihracat hedefini dikkate alacak şekilde yürütülmelidir. GAP Bölgesi ise tarıma dayalı gıda sanayinin nüvesini teşkil etmelidir.* Başta sulama alanında olmak üzere projeler kapsamında götürülen hizmetlerin etkin bir şekilde kullanımını sağlamak için GAP Bölgesi'ndeki çiftçilerin eğitimine büyük önem verilmelidir.* Yaş meyve ve sebze üretiminde bölgedeki mevcut üretimin çeşitlendirilmesiyle bu alanda yüksek bir üretim düzeyine ulaşılacaktır. Bu alanda uygun çeşitlerin seçimi ve doğru üretim tekniklerinin kullanımı yanında ambalajlama, depolama ve pazarlama tekniklerinin geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır.* Bu çerçevede İsrail ile sulama ve tohum üretimin yanı sıra seracılık, hayvancılık ve tarımsal mekanizasyon gibi konularda da işbirliği çalışmalarına başlanılabilir.Günümüzde teknoloji üretemeyen, transfer edilen teknolojileri de özümseyemeyen toplumların geleceğe umutla bakamayacakları bir gerçektir. Türkiye'de tarım endüstrisi alanında know-how transferine başvurmaz ise gelecekte güçlü bir tarım ülkesi olma hayalini hayata geçiremez.Bu açıdan İsrail ile tarımda mevcut işbirliği potansiyeli çok yönlü ele alınmalı ve milli menfaatler çerçevesinde kamu ve özel sektörün işbirliği teşvik edilmelidir. Tarım alanında elde edilen her türlü teknik ve teknolojik gelişme yakından izlenmeli ve yeni uygulamaların Türk tarımının istifadesine sunulması sağlanmalıdır.ABSTRACT The world is in a situation of rapid developments from social, political and economic aspects at the beggining of 21th century. Also some new balances have begin to arise from the political view. Meanwhile, Turkey draws attention of whole world due to its geopolitics and geostrategic position. Because of rapid increase in the world population and natural disasters, agricultural production gains considerable importance day by day in the world. Those countries which have experienced poverty and starvation, have to be dependent on other countries to meet their foodstuffs. Turkey is one of the rare self sufficient countries which can cover its own needs, with its large territory, land and rich geographical resources and the amount of food production. Despite of its tantamount capacities, it is impossible to say that Turkey is making use of its resources efficiently. The GAP project, carried out to eradicate agricultural shortage and export foodstuffs, will play a very important role in the future of Turkey. Completion of the South Eastern Anatolian Project with the installation of 22 dams and hundreds of irrigation systems on Firat and Dicle especially in the South Eastern Anatolia Region has a great importance for Turkey. It can say that through these projects, the power and importance of Turkey will increase even more in the region. Although, the deficiencies of agricultural technology and irrigation system have been frequently emphasized in our country since the laying down of the foundation of the project in 1970s, the scientific and technical studies, conducted on the issue have continued to be insufficient. On the other hand Israel, that developed a close relation with Turkey recently, draws the attention of the world with its agricultural researches in the country and abroad. Though Israel is surrendered by the deserts, it has succeeded to take important steps regarding to irrigation and seed improvement studies. The high productive seeds have been produced in Israel and exported to many countries. The Israeli government, preparing a considerable budget for the new techniques and technologies, also shows great interest to the GAP project. Israeli officials who have been visiting our country frequently, state in the bilateral negotiations that Turkey and Israel complete one another from the point of agricultural production and technology. Free Trade Agreement and other economic and technical cooperation agreements between the two countries have given impetus to the bilateral relations. Our main goal in this study is to reveal common technological and scientific infrastructure projects which could be conducted with the partnership of Israel and Turkey, relating to agriculture. The affects of the relations between two countries on agricultural production in GAP region, under the framework of Turkey-Israel Agricultural Cooperation Agreement, will be evaluated under three main chapters. At the first part of our study, we have tried to investigate the general structure of agriculture in Turkey and the Southeastern Anatolia Project. As we emphasized on the GAP project as the largest development project of Turkey we will also stress on agricultural potential of Turkey. In the second part of our study, we evaluated the general structure of agriculture in Israel and agricultural projects in this country. Furthermore, we try to determine how the agricultural efficiency in Israel is combined with the agricultural technology and marketing techniques to foreign countries. In the third and last part, we make some evaluations on the agricultural cooperation potential between Turkey and Israel. In the framework of this evaluation some information has been given about the economic relations between the two countries, Free Trade Agreement, and as a result of these agreements, about the privileged position lists of agricultural products. Relating to our studies, we also have evaluated how the Turkey-Israel agricultural cooperation potential in the GAP region can be tapped and mentioned the feasibility situations. We can suggest the followings so as to be successful in the several applications of Turkey-Israel Agricultural Cooperation Agreement in the GAP region. * Although the GAP project with $ 32 billion investment cost has not been completed yet, it is started to provide effective benefits with its social context and energy production. However, unless the available product design will be changed and modern technologies will be applied, it is not easy to get expected and planned output. * Basic development goals which have been envisaged in the GAP master plan, are based on the principles to make the region an exportation base. Other stages of the GAP project should be conducted by taking the diversifications of products and markets together with the exportation goal based on agriculture into consideration. The GAP region also forms the nucleus of food industry based on agriculture. * The training of the farmers in the GAP region, especially on the irrigation and other services provided in the framework of the GAP project should be given a special importance to carry out the project effectively. * Through the production variety of fresh fruit and vegetable in the region, a high production level will be able to be reached. Apart from selecting proper and suitable varieties and usage of the correct techniques of production, the techniques of packaging, storing, and marketing are also very important. * In this framework, we can cooperate with Israel on the fields of greenhouse, stock raising and mechanization of agriculture, besides irrigation and seed production. Today, it is a reality that societies, not applying technology, cannot look to the future with hope. If not applied to 'know-how' transfer in the agricultural field, Turkey cannot realize his ideal of being a country with a strong agricultural sector in the future.From this perspective, the agricultural cooperation potential with Israel should be evaluated multidimensional, an so the public and private sectors should be encouraged in the framework of national interests. Any developments in the agricultural field should be followed and new applications should be provided for the benefit and exploitation of Turkish agriculture.
