Suchergebnisse

Turkey, whose population is young and dynamic, is a country where social change has a high acceleration. This circumstance has led to a spatial heterogeneity of social structure in the scale of campuses. Almost all the municipalities differ significantly from each other. In results of statistical applications, it was possible to conclude that there is a relationship between spatial differentiation of social structure indicators (PDI, PIDI) and population sizes in municipalities. This relationship also supports that there was a differentiation of graded spatial social structure among municipalities in the Turkey of 2004. It is possible to make contact with this to the spatial differentiation that moves in parallel with population size and is in transition degree from a community to a society. ; Genç ve dinamik bir nüfusa sahip olan Türkiye, sosyal değişmenin yüksek ivmeli olduğu bir ülkedir. Bu durum, yerleşkelerin kademesinde sosyal yapının mekansal heterojenliğine yol açmaktadır. Türkiye, genç ve dinamik nüfusa sahip bir ülke olarak sosyal değişimin yüksek ivmeli olduğu bir ülkedir. Bu durum ise, nüfusun sosyal yapısının yerleşkeler ölçeğinde mekânsal heterojenliğine yol açmaktadır. Hemen her yerleşim birimi, bir diğerinden ciddi farklılıklar göstermektedir. Yapılan istatistiksel uygulamalar sonucunda mekansal-kademeli sosyal yapı farklılaşması göstergeleri (siyasal ilgisizlik ve siyasal çözülme endeksleri) ile yerleşim birimlerinin nüfus hacimleri arasında ilişki olduğu sonucuna varılmıştır. Bu ilişki ise 2004 Türkiyesinde yerleşim birimleri arasında kademeli bir mekâna dayalı sosyal yapı faklılaşmasının yaşandığını desteklemektedir. Bunu nüfus büyüklüğüyle paralel olarak hareket eden cemaatten cemiyete geçiş derecesindeki mekana dayalı farklılaşmayla ilişkilendirmek mümkündür.

The applications of family planning have been continued in Turkey though they have been changed according to time. However, their effect led to a spatial heterogeneity. In this work, levels of fertility rates depending on results of last two censuses of population in 915 districts were taken basis. Gini inequality measurement and gini correlation were preferred as method for 1990 and 2000 years. Obtained results showed that gini inequality nearing to 0 in rural regions where fertility rate is high supports homogeneous structure. In these regions, there is time stability in spatial distribution of fertility rate in opposition to the places where urban settlement is weighted. This circumstance supports that one-type application methods correctly selected in rural places can be sufficient for achievement of family planning works. On the other hand, it also supports that there is a need to develop special methods for every sub-regions in urban areas. Both internal and external geographic population movement limits the achievement of family planning applications in the regions where urban settlement is dense. ; Zamana göre değişmekle birlikte Türkiye' de aile planlaması uygulamaları sürdürülmektedir. Ancak aile planlaması programlarının etkisi mekânsal bazda farklılık göstermektedir. Bu çalışmada son iki nüfus sayımı sonuçlarına dayanan 915 yerleşim yerindeki doğurganlık oranı düzeyleri esas alınmıştır. Yöntem olarak 1990 ve 2000 yılları için gini eşitsizlik ölçüsü ve gini korelasyonu tercih edilmiştir. Yapılan uygulama sonucunda gini katsayılarının sıfıra yakın düzeyde gerçekleştiği, kırsal yerleşimin yoğun olduğu bölgelerde doğurganlık oranlarının mekânsal dağılımında yüksek düzeyde homojenliğin mevcut olduğu sonucuyla karşılaşılmıştır. Bu bölgelerde doğurganlık oranının mekansal dağılımındaki zamansal değişimin de kentsel bölgelerin aksine son derece stabil olduğu görülmektedir. Bu sonuçlar, kırsal yerleşimin yoğun olduğu bölgelerde aile planlaması çalışmalarında doğru seçilecek standart bir yöntemin başarılı olacağını desteklemektedir. Diğer taraftan kentsel yerleşimin yoğunluk taşıdığı bölgelerde her alt bölge için farklı uygulama yöntemlerinin geliştirilmesi gerektiği sonucuyla karşılaşılmaktadır. Çünkü hem içsel kaynaklı hem de dışsal kaynaklı "göç" nüfus hareketlerinin varlığı, aile planlaması uygulamalarının başarısını bu bölgelerde sınırlamaktadır.

The aim of this study was to investigate level of social utility from teachers to the students in middle schools in Turkey for Dynastic period to republic period. In the study, the Atkinson indices were used to calculate between 1897 and 1997. The data were depended on web site of Turkish Statistical Institute and the first statistical yearbook in Ottoman Empire. The indices have found that there are inter - regional inequalitive distribution of teachers and that there are loosing of social utility for the students from teachers. Levels of social utility from the teachers were 73.3 % in 1897 and 93.7 % in 1997. After there had been high levels of loosing for social utility from inter-regional inequalitive distribution in Turkish middle schools in 1897, the distribution improved during republic period. Hence we can claim that there was almost absolute equality for regional balance of teacher / student in Turkish middle schools. ; Bu çalışmada 1897 ve 1997 yılları arasında ortaokullarda öğrenci ve öğretmen sayılarının bölgesel dağılımlarındaki dengesizlikten kaynaklanan sosyal fayda kaybının ölçülmesine odaklanılmıştır. Bu çalışmada Atkinson endeksleri kullanılmıştır. Uygulamada kullanılan veriler Türkiye İstatistik Kurumunun web sitesinden ve Osmanlı devletinin ilk istatistik yıllığından alınmıştır. Hesaplanan endeks katsayıları, öğretmenlerin bölgesel "iller arası" dağılımlarının öğrenci sayılarına göre ciddi düzeyde dengesiz olduğunu ve öğrencilerin öğretmenlerden sağladıkları sosyal faydadan ciddi kayıplarının mevcut olduğunu göstermektedir. Hesaplanan sosyal fayda düzeyleri 1897 yılı için % 73.3, 1997 yılında ise % 93.7 düzeylerinde gerçekleşmiştir. Bu sonuçsa 1897 yılı için ortaokularda görev yapan öğretmen başına düşen 26.1 öğrencilik düzeyin 35.6 öğrenci şeklinde hissedildiği şeklinde yorumlanabilir. Buna ek olarak 1997 yılı için ise öğretmen başına düşen 16.9 öğrencilik düzeyin 18.1 öğrenci gibi hissedilmiştir. Türkiye'de 1897'de ortaokullardaki öğretmenlerin bölgesel dağıtımlarındaki dengesizlikten dolayı yüksek düzeyde sosyal fayda kaybı mevcutken, cumhuriyet döneminde ciddi gelişim sağlanmıştır. Dolayısıyla Türk ortaokullarında öğretmen / öğrenci dengesinde mutlak dengeye ulaşma yolunda ciddi mesafe alınıldığını savunabiliriz.