Suchergebnisse

Niewielkie półnaturalne siedliska, zwłaszcza zadrzewienia śródpolne, odgrywają w krajobrazie rolniczym bardzo ważną rolę. Jedną z nich jest zwiększenie oporu naturalnego środowiska na wystąpienie gradacji szkodnika. Funkcja ta wynika z faktu, że zadrzewienia są miejscem bytowania organizmów będących naturalnymi wrogami szkodników upraw, m.in. owadów drapieżnych oraz pasożytów i parazytoidów. W intensywnie zarządzanych krajobrazach rolniczych ochrona roślin uprawnych opiera się w dużej mierze na środkach chemicznych, co zwiększa koszty produkcji i zanieczyszczenie środowiska. Wzmocnienie naturalnej kontroli szkodników może przyczynić się do wzrostu bezpieczeństwa żywnościowego, przy jednoczesnym zmniejszeniu presji na bioróżnorodność i środowisko. Jednocześnie zadrzewienia śródpolne zwiększają efektywność innych usług, takich jak zapylanie czy regulacja klimatu. W ostatnim czasie dokonano znacznych postępów w mapowaniu usług ekosystemowych, ale naturalne zwalczanie szkodników jest jednym z najrzadziej podejmowanych tematów. Niniejsze opracowanie ma na celuprzedstawienie przestrzennej zmienności potencjału i zapotrzebowania na tę usługę, wskazując te części Polski, w których potrzeby ochrony zadrzewień są największe. Zastosowano podejście krajobrazowe, biorąc pod uwagę nie tylko udział zadrzewień, ale także wielkość płatów, ich kształt oraz wielkość strefy ekotonowej. Wyniki oraz wypracowana tu metodyka mogą służyć do formułowania polityk i strategii mających na celu zwiększenie bioróżnorodności i usług ekosystemowych. Badania te mogą być też podstawą działań wspierających zrównoważone rolnictwo, np. poprzez odpowiednią alokację funduszy z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich.

Artykuł przedstawia wkład Zakładu Geografii Kompleksowej UAM w rozwijanie ram metodycznych i zastosowań praktycznych w obrębie koncepcji systemu społeczno-ekologicznego. Prace koncentrują się na kilku polach badawczych. Są to: świadczenia ekosystemowe jako korzyści, które otrzymuje człowiek dzięki funkcjonowaniu ekosystemów; elementy zielonej infrastruktury ze szczególnym uwzględnieniem rolnictwa miejskiego oraz bioróżnorodności i jej odniesień do uwarunkowań przyrodniczych oraz wywołanych działalnością człowieka; rozwiązania oparte na przyrodzie, związane z wykorzystaniem potencjału cech i procesów przyrodniczych w zagospodarowaniu przestrzennym. Realizowane badania i projekty służą integrowaniu sfery naukowej i praktycznej, a jednocześnie podkreślają nieodzowność całościowego widzenia układu społeczno-gospodarczego i przyrodniczego.