Suchergebnisse

Kemal Tahir'in romanları, toplumsal meselelere odaklanması yönüyle sosyal bilimler disiplinleri tarafından farklı yönleriyle ele alınmıştır, fakat Kemal Tahir'in romancılığının toplumsal meseleleri ele almada onu sosyal bilimcilerden hangi yönleriyle farklılaştırdığının üzerinde ayrıca durmak gerekmektedir. Bu çalışma, Kemal Tahir'in romanlarının her birinin, konu ettiği dönem ve ilişkiler bütünün ötesinde bir Kemal Tahir romanları evreni olarak niteleyebileceğimiz bütünlüğün temeli olarak bireyin (özelde ise Türk bireyinin) toplumsal inşası meselesini ele aldığına işaret etmeyi amaçlamaktadır. Bu çerçevede kitap olarak ilk yayımı aynı yıl içinde (1967) gerçekleştirilen Bozkırdaki Çekirdek ve Devlet Ana romanlarında, yaşanılan fiziki ve sosyal çevrenin baskısının Türk bireyinin şekillenişini, toplumsal hayata cevap ve çözüm üretme biçimini nasıl belirlediğine bakılmaktadır. Bozkırdaki Çekirdek'te köy enstitüleri ve aydın-halk ikiliği, Devlet Ana'da ise bir çözülüş dönemi içindeki Anadolu'da toplumsal örgütlenmeyi yeniden inşa etme etrafında konu ilerlerse de, farklı dönemlere ve meselelere odaklanan bu iki eserin, Kemal Tahir romanları evreninin nirengi noktasını oluşturacak şekilde örtüşen bir karaktere sahip oldukları vurgulanmaktadır.

Sosyoloji tarihçiliğinde 1970'lerde başlayan yeni eğilimlere paralel olarak tartışma merkezli okumalar da yaygınlaşmıştır. Sosyologlar arası ayrışmaları gündeme getiren bu ilişkisel yaklaşım, bugünden bakıldığında ilginç görünen somut tarihsel tartışmaları merkeze alarak araştırmacıyı anakronizm ve tarih için tarih anlayışından korur. Unutulmuş isimlerin katkılarını ortodoks sosyoloji anlatısına dahil etmeye ve taraflar arasındaki konumlanmalar/süreklilikler üzerinden sosyoloji topografyasını daha net bir biçimde ortaya koymaya katkı sağlar. Türk sosyoloji tarihi de tartışmalar açısından zengindir. 1890'larda başlayıp II. Meşrutiyet'te yoğunlaşan siyasete, iktisada, hukuka, kültüre, eğitime ilişkin "sosyoloji öncesi tartışmalar"ı 1930'lardan itibaren kültür-medeniyet tartışması gibi "sosyolojik tartışmalar" takip etmiştir. Osmanlı'dan Cumhuriyet'e devreden toplumsal yapıya ilişkin tartışmalarsa özellikle 1960'larda yaygınlaşmış ve sosyal bilimciler arasında çeşitli ayrışma ve kümeleşmeleri gündeme getirmiştir. Bu araştırma, 1962'de Yön'de Cahit Tanyol ile Behice Boran arasında gerçekleşen tartışma örneğinden hareketle Türk sosyoloji tarihini tartışmalar üzerinden okumayı amaçlamaktadır. Tartışmayı oluşturan metinler, tarafların temel ayrışma noktaları ile Türk sosyoloji tarihindeki halef ve seleflerine odaklanılarak çözümlenmeye çalışılmaktadır.