Suchergebnisse

This volume gathers together essays on the theme of economic transition in Central and Eastern Europe, written by the former Polish Minister of Finance. In it, the author summarizes the research on institutions, institutional change and human behaviour that he has undertaken since the late 1970s. He addresses such issues as the socialist market economy, reformability of the Soviet-type economic system, democratization and market-orientated reform in Central and Eastern Europe, and the Polish model of economic reform.

Artykuł koncentruje się na zapobieganiu kryzysom w strefie euro. Zaczynam jednak od zarządzania obecnym kryzysem, koncentrując się na jego głównych słabościach i potencjalnych kolizjach z działaniami zapobiegającymi kryzysom. Następnie rozróżniam dwa rodzaje kryzysów: finansowo-fiskalny i fiskalno-finansowy, oraz omawiam ich bezpośrednie i główne przyczyny. Opierając się na tej analizie, pokazuję, w jakim stopniu podjęte dotychczas działania usunęły źródła obydwu typów kryzysu.

Niewiele jest pojęć tak popularnych i tak nadużywanych, jak pojęcie praw (uprawnienia), współczesne użycie słowa "prawa" odnosi się do dwóch całkiem różnych stanów rzeczy: praw wolnościowych i praw roszczeniowych (socjalnych). Twierdzenie, że podstawowe potrzeby uzasadniają zarówno prawa wolności, jak i prawa socjalne jest nad wyraz wątpliwe. Niemniej jednak, nawet jeśli przyjąć argument potrzeb podstawowych, przemawiający za pewną wersją państwa opiekuńczego, to trudno uznać, że uzasadnia on rozwinięte państwo opiekuńcze w wersji istniejącej obecnie w większości krajów. Prawa socjalne są słabo uzasadnione intelektualnie i służą jako retoryczne narzędzie do uzasadniania wzrostu państwa socjalnego, które zwłaszcza w krajach ubogich, hamuje wzrost gospodarczy ‒ jedyny mechanizm, który może wyprowadzić je z ubóstwa. Ekspansja państwa socjalnego wypiera bardziej efektywne niepaństwowe mechanizmy pomagania ludziom w potrzebie, dalej wymaga ona wyższych podatków, co redukuje wolność gospodarczą jednostki i ma tendencję do osłabiania wzrostu gospodarczego. Więcej praw socjalnych ‒ mniej wolności gospodarczej ‒ mniejszy dobrobyt.

Artykuł zawiera ogólną charakterystykę ustroju (systemu instytucjonalnego), a następnie omawia specyfikę socjalizmu jako ustroju, podkreślając jego represyjność. Kolejnym tematem są typy zmian instytucjonalnych po socjalizmie, zwłaszcza w treści praw oraz w systemie typów organizacji. Na tym tle analizowane są te czynniki instytucjonalne, które mają szczególne znaczenie dla gospodarki. Omawiane są dwa fundamentalne aspekty aparatu ścigania i wymiaru sprawiedliwości – generalnie i ze szczególnym uwzględnieniem Polski: (nie)efektywność i (nie)sprawiedliwość.

Oficjalne kredyty ratunkowe dla niektórych krajów w strefie euro nie mogą zastąpić tam reform, które – poprawiając sytuację gospodarczą – pozwolą odzyskać owym krajom zaufanie rynków finansowych. W literaturze wymienia się dwie główne strukturalne słabości wspólnej waluty (euro): 1. Jednolita polityka pieniądza nie jest w stanie uwzględnić odmienności sytuacji poszczególnych krajów, a wspólny pieniądz nie pozwala na dewaluację w obrębie strefy euro; 2. Strefa euro istnieje bez "unii politycznej". Artykuł analizuje zasadność tych tez.