Nous proposons de traiter ici de la guerre vécue, ressentie et racontée par les femmes, à partir d'un corpus constitué de lettres et de témoignages intimes de femmes ayant traversé les conflits de l'ex-Yougoslavie (1990-1999). Nous proposons d'analyser ces matériaux en linguiste, du point de vue de la pragmatique, en tenant compte du contexte social de leur production, afin d'y observer des séries et des combinatoires de formes linguistiques de l'expression des sentiments et des émotions.
The Slovene dialect of Val Resia and the neighbouring Slovenian-speaking valleys, in Friuli-Venezia Giulia, is embedded behind a mountain buttress which isolates this micro-dialect area from the Slovenian dialect network. A rich tradition of research has documented Resiano and similar varieties for two centuries already, and contributes to the revival of local language and culture, through forms of "bottom-up" language management, involving active and proficient cultural circles and organizations. An idiosyncratic form of corpus planning took shape in the 1990s, based on specific research work considering the internal dialect diversity of this micro-region. However, various points of view are opposed in the sociolinguistic and political agora between, on the one hand, those who advocate a localist individuation and reject integration of Resian within the framework of Slovenian dialects, denying kinship with Slovenian, and on the other hand, those who are committed to forms of polynomic integration, cultivating links with Slovene as the reference language. Three models of development are proposed, according to an architectural metaphor of this ethnolinguistic Bildung: i) the fortress (denying affiliation to Slovene, and rejecting it as a model for corpus planning), ii) the bridge (enhancing close kinship with Slovene, and converging with its status planning), and iii) the drawbridge (enforcing specificity without rejecting affinity with Slovene, and cross-border cooperation with Slovenia). Nowadays, the drawbridge model seems to prevail, although the fortress and bridge trends are still latent locally. The "Resian case", showing constant search of a balance between conflictual standpoints between separation vs. assimilation, happens to be a particularly interesting situation for language endangerment and sociolinguistic studies. ; Les variétés de slovène du Val Resia, en Frioul-Vénétie Julienne, sont enclavées derrière un contrefort montagneux qui les isole du réseau dialectal slovène. Une riche tradition de recherche les documente depuis deux siècles, et connaît un renouveau grâce à l'aménagement linguistique « de par en bas » (associatif). Une codification a pris forme dans les années 1990, fondée sur un travail de recherche tenant compte de la diversité dialectale interne de cette micro-région. Cependant, divers points de vue s'opposent, sur le plan glottopolitique entre d'une part, les tenants d'une individuation localiste contre une intégration dans le concert des dialectes slovènes, et d'autre part, les tenants d'une intégration polynomique et pragmatique, cultivant le lien avec la langue de référence, le slovène, dans une relation de complémentarité. Le présent article rend compte de ce dilemme et des contradictions entre plan émique et plan étique, sur la base d'un état documentaire diversifié et d'observations de terrain. On propose trois « modèles » ou scénarios » de développement social et de revitalisation du résian et des variétés italo-slovènes proches : la citadelle (isolationnisme, avec risque de substitution sociolinguistique), le pont (intégration, avec risque d'assimilation par le slovène standard), le pont-levis (un pluralisme polynomique, avec ouverture au monde slovène et slave, tout en maintenant une spécificité structurale). Des trois options, c'est semble-t-il la troisième qui tend, fort heureusement, à prévaloir depuis plusieurs décennies, bien qu'il faille rester vigilant à maintenir un équilibre entre individuation, isolement et assimilation. C'est là un processus sans fin, dont le résian constitue un cas exemplaire pour la glottopolitique des minorités transfrontalières. ; Slovensko mikronarečje, značilno za Rezijo in sosednja slovensko govoreča območja v Furlaniji - Julijski krajini, je od slovenskega narečnega območja ločeno z gorsko pregrado. Rezijanščina in njej sorodna narečja so že dve stoletji deležni najrazličnejših raziskav, ki prispevajo k obujanju rezijanskega jezika in kulture. Jezikovno in kulturno oživitev rezijanščine omogočajo različne jezikovne strategije, ki ob aktivni podpori kulturnih društev in organizacij potekajo v smeri od spodaj navzgor. V 90. letih 20. stoletja se je začel idiosinkratičen proces normiranja rezijanščine, katerega podlaga so raziskave narečne raznovrstnosti v rezijanski mikroregiji. Pri tem je mogoče opaziti s sociolingvističnega in političnega vidika nasprotujoče si poglede na proces normiranja. Zagovorniki lokalne individualizacije nasprotujejo obravnavi rezijanščine v okviru slovenskih narečij in poudarjanju podobnosti med slovenščino in rezijanščino; po drugi strani skupina zagovornikov različnih vrst polinomske integracije poudarja pomen stičnih točk med rezijanščino in slovenščino. V prispevku predstavljamo nasprotja med emičnim in etičnim vidikom obravnave problematike, pri čemer se opiramo na različne pisne vire in rezultate terenskega opazovanja. Predstavljamo tri mogoče modele družbenega razvoja ter oživitve rezijanščine in sorodnih narečij v prihodnje: i) trdnjava (izolacionizem, zavračanje slovenščine kot podlage za normiranje rezijanščine), ii) most (integracija, asimilacija rezijanščine s standardno slovenščino) in iii) dvižni most (polinomski pluralizem, ohranjanje strukturnih značilnosti rezijanščine ob priznavanju stičnih točk s slovenščino). Zdi se, da v zadnjih desetletjih prevladuje model dvižnega mostu, čeprav sta druga dva pristopa še vedno skrito prisotna na določenih območjih. Primer rezijanščine je zaradi nenehnega iskanja ravnovesja med izolacijo in asimilacijo še posebej zanimiv za raziskovanje ogroženosti jezika in za sociolingvistične raziskave.