Suchergebnisse

-

Centralnym pojęciem artykułu jest współczucie, analizowane jako zjawisko społeczne i kategoria, która może znaleźć zastosowanie w interpretacjach indywidualnych i zbiorowych zachowań oraz postaw. W sporach światopoglądowych, jakie toczą się obecnie w przestrzeni publicznej, ujawnia się mechanizm znany w socjologii z analiz biedy i wykluczenia społecznego – a mianowicie podział na zasługujących na współczucie i tych, którym współczucia odmówić należy. Uzasadnienia tego podziału, odwołujące się do sfery aksjologicznej, ujawniają się także ze szczególną ostrością w sytuacji kryzysów humanitarnych – tego na granicy polsko-białoruskiej oraz tego spowodowanego powtórną agresją Rosji wobec Ukrainy, w różnym stosunku do "bliższych" i "dalszych" Obcych. Stoję na stanowisku, że uzasadnienia odwołujące się do kategorii współczucia, zawarte w poznawczym komponencie postaw, tworzą społeczny rynek współczucia, konceptualizowany jako przestrzeń, w której odbywają się dyskursywne w swym charakterze targi o współczucie. Jednocześnie uzasadnienia te stanowią podstawę praktyk społecznych, zarówno działań o charakterze pomocowym i ratowniczym jednostek, samoorganizujących się grup identyfikujących się ze społeczeństwem obywatelskim oraz organizacji pozarządowych odwołujących się do wartości wspólnoty i humanitas, jak i formalnych oraz nieformalnych działań anormatywnych podejmowanych przez aktorów społecznych w społecznej przestrzeni (zinstytucjonalizowanej) bezkarności.

The paper is based on preliminary results of the analysis of four pilot narrative autobiographical interviews conducted with members of the oldest generation of Polish social innovators (born in the 1930s—early 1950s) working in the human sector area CSOs. In this text, I use the concept of opportunity structures, reflecting over sets of structures which facilitate the professional and personal development of social reformers. I refer mainly to Institutional Opportunity Structures emerging in Poland under the socialist regime, during and post systemic transformation. The leading argument here is that the social innovator's career interrelates with the use of opportunity structures available in a political and economic system regardless of its type and prevalent ideology.

Artykuł traktuje o problemach metodologicznych i etycznych, jakie naukowcy napotkać mogą w badaniach biograficznych realizowanych z udziałem osób ze zbiorowości zagrożonych marginalizacją. Autorka odnosi się w tekście do własnych doświadczeń związanych z realizacją projektów dotyczących przede wszystkim problematyki ubóstwa i wykluczenia społecznego, uznając, że otwarta dyskusja nad metodologią i etyką badań społecznych sprzyja zarówno doskonaleniu procedur, jak i komfortowi zarówno uczestników badań, jak i badaczy. W zakresie problemów metodologicznych w artykule uwzględniono kwestie: konstruowania próby badawczej, w tym przepisów dotyczących ochrony danych osobowych, roli gatekeepers i problemów z dostępnością narratorów, problemów wynikających z różnic strukturalnych między uczestnikami badań a badaczami, a także kompetencji interpersonalnych oraz metodologicznych badaczy. W drugiej części artykułu podjęto kwestie problemów etycznych: świadomej zgody, ingerencji w życie narratorów oraz oczekiwań aktorów indywidualnych i instytucjonalnych uczestniczących w badaniach. W zakończeniu autorka rozważa możliwość wprowadzenia superwizji dla osób prowadzących wywiady narracyjne i biograficzne.

The paper is based on preliminary results of the analysis of four pilot narrative autobiographical interviews conducted with members of the oldest generation of Polish social innovators (born in the 1930s—early 1950s) working in the human sector area CSOs. In this text, I use the concept of opportunity structures, reflecting over sets of structures which facilitate the professional and personal development of social reformers. I refer mainly to Institutional Opportunity Structures emerging in Poland under the socialist regime, during and post systemic transformation. The leading argument here is that the social innovator's career interrelates with the use of opportunity structures available in a political and economic system regardless of its type and prevalent ideology.

The paper is based on preliminary results of the analysis of four pilot narrative autobiographical interviews conducted with members of the oldest generation of Polish social innovators (born in the 1930s—early 1950s) working in the human sector area CSOs. In this text, I use the concept of opportunity structures, reflecting over sets of structures which facilitate the professional and personal development of social reformers. I refer mainly to Institutional Opportunity Structures emerging in Poland under the socialist regime, during and post systemic transformation. The leading argument here is that the social innovator's career interrelates with the use of opportunity structures available in a political and economic system regardless of its type and prevalent ideology.

The paper presents an attempt to analyze the interview with Natalia within the framework of sociology of poverty and from a social exclusion perspective. The information about the origins of Natalia's interview is delineated. In the main part of the text, the author refers to the concept of the badge of ability, described by Richard Sennett and Jonathan Cobb, as a tool of social categorizing and valuing and introduces the corresponding notion of the badge of inability, ascribed to the unprivileged group members. Furthermore, the influence of both kinds of badges on the situation of Natalia's family of origin, on her life course, and self-description are indicated with some remarks on the narrator's biographical and identity work. The last part of the paper presents the narrator's understanding of the world of poverty and social exclusion, its mechanisms, and conditionings.

W szeroko rozumianym obszarze "pracy z ludźmi" superwizja jest jedną z podstawowych form uczenia się i rozwoju zawodowego. W jej ramach można również umieścić badania naukowe – przede wszystkim te prowadzone w terenie i oparte na interakcjach z badanymi. Kwestia krytycznej refleksji nad podejmowanymi przez badaczki i badaczy działaniami, nad ich postawami oraz relacjami z osobami badanymi, nad dylematami etycznymi, a także nad rozwojem umiejętności postępowania z (często dotkniętym cierpieniem) Innym jest szczególnie znacząca w socjologii, naukowej refleksji nad pracą socjalną, antropologii czy pedagogice, czyli dziedzinach bazujących w istotnej części na badaniach jakościowych. Celem artykułu jest przedstawienie podstawowych zagadnień związanych z pojawiającymi się ostatnio postulatami wprowadzenia superwizji w obszar społecznych badań jakościowych. Przedstawiono w nim krótko uwagi na temat superwizji w kontekście uwarunkowań pracy naukowej we współczesnej akademii, a następnie rozważono problem podatności badaczek i badaczy na zranienie i wskazano możliwe funkcje przeznaczonej dla nich superwizji. W ostatniej części tekstu odniesiono się do kwestii terminologicznych dotyczących pojęciowego zakreślenia granic superwizji dla badaczy, oddzielenia jej od superwizji klinicznej czy też promotorstwa i opieki naukowej, także określanych jako superwizja, ukazując skrótowo, jak superwizja badawcza opisywana jest w ostatnich latach w literaturze obcojęzycznej.

Od początku lat 90. socjologowie z Uniwersytetu Łódzkiego prowadzą wielowymiarowe badania biedy i wykluczenia społecznego. W latach 1997–1999, w ramach projektów "Formy ubóstwa i zagrożeń społecznych i ich przestrzenne rozmieszczenie w Łodzi" (1997–1999) oraz "The Social Cost of Economic Transformation in Central Europe: Social History of Poverty in Central Europe – The Polish Case" (1999), przeprowadzono wywiady typu family life histories z trzema generacjami rodzin wspieranych przez pomoc społeczną. W PRL-u narratorzy reprezentujący "podstawową" generację badanych (40–50-latkowie) zaliczani byli do klasy robotniczej i reprezentowali zbiorowość, którą w pewnym sensie określić można mianem "beneficjentów socjalizmu". W okresie realizacji badań przeżywali oni traumatyczne trajektorie wywołane przez procesy pauperyzacyjne. W artykule powracamy do danych sprzed prawie 20. lat i przedstawiamy biograficzne doświadczenia narratorów w odniesieniu do ich subiektywnego rozumienia procesu transformacji. W ostatniej części artykułu odwołujemy się do badań powtórzonych, przeprowadzonych w latach 2008–2010, wskazujemy na makrostrukturalne uwarunkowania losów badanych rodzin i na czynniki znaczące dla podtrzymywania błędnego koła biedy i marginalizacji społecznej.

The article is a result of the discussion between the sociologists and professional psychotherapist. The authors' aim is to consider therapeutic functions of biographical interviewing with reference to professional psychological treatment assumptions. Therapeutic aspects of the narrator–scientist encounter are especially important in the research on traumatic collective and individual experiences (such as wars, exile, disability, poverty, etc.), when informants recall painful memories or talk about the distressing present. In the article, the issues of scientific and psychological treatment aims are discussed, as well as problems regarding the relationship between narrator–patient and researcher–therapist, and professional skills in the area of biographical interviewing and psychotherapy. Also, the authors consider potential advisability of "therapeutic" interventions undertaken by a researcher in the sociological interview course in the context of ethical principles and their presumable impact on narrators' biographical and identity work resulting from the participation in the interview. The indepth biographical interviews and narrative interviews collected in the project "Institutionalized identity? The processes of identity development on the basis of biographies rendered by adults raised in residential care," Lodz, Poland 2011-2013" will provide the empirical background for our considerations.