Suchergebnisse

This paper attempts to conceptualize the institution as a determinant of economic activity of societies and to define the sources of institutional change in modern economy. The analysis of institutions and their role in the economic activity, on the level of particular entities and markets or in the macroeconomic scale, seems to be the most productive area of research in the 21st century. A cohesive institutional system is a prerequisite of economic change in less-developed countries and a determinant of sustainable development in other economies. Institutions are believed to be the cause of economic failure of many countries. Thus, to create a favourable environment for economic progress, it is necessary to adopt adequate, country-specific formal instruments. Despite the intensity of research, the essence of the institution and the character of its change still remain a matter of dispute. The diversity of institutions and their impact make them difficult to measure. There are no perfect indicators of institution status or quality. The lack of fully adequate indicators of the quality of institutions and institutional environment makes it difficult to verify empirically the research on the influence of institutions on the dynamics of economy and its particular elements. ; gruszew@uwb.edu.pl ; University of Bialystok ; Aoki M., Endogenizing institutions and institutional changes, "Journal of Institutional Economics" 2007, Vol. 3, Iss. 1 ; Bal-Woźniak T., Innowacyjność w ujęciu podmiotowym. Uwarunkowania instytucjonalne, PWE, Warszawa 2012 ; Berk G., Galvan D., How people experience and change institutions: a field guide to creative syncretism, "Theory and Society" 2009, Vol. 38, Iss. 6 ; Beyond Institutions, IDPM, University of Manchester, 2010; http://www.ippg.org.uk/8933_Beyond%20Institutions.final%20(1).pdf [accessed: 12.12.2018] ; Brzeziński M., Gorynia M., Hockuba Z., Ekonomia a inne nauki społeczne na początku XXI w. Między imperializmem a kooperacją, "Ekonomista" 2008, nr 2 ; Buchanan J., Heesang Chai D., Deakin S., Empirical analysis of legal institutions and institutional change: multiple-methods approaches and their application to corporate governance research, "Journal of Institutional Economics", 2014, Vol.10, Iss.1 ; Gruszewska E., Instytucje a proces tworzenia kapitału w Polsce, UwB, Białystok 2013 ; Gruszewska E., Transformacja instytucji nieformalnych w Polsce, "Gospodarka Narodowa" 2012, nr 3 ; Hodgson G.M., From Pleasure Machines to Moral Communities: An Evolutionary Economics without Homo Economicus, University of Chicago Press, Chicago, London 2012 ; Hodgson G.M., On fuzzy frontiers and fragmented foundations: Some reflections on the original and new institutional economics, "Journal of Institutional Economics" 2014, Vol. 10, Iss. 4 ; Hodgson G.M., The Approach of Institutional Economics, "Journal of Economic Literature", 1998, Vol. 36, Iss. 1 ; Hodgson G.M., What are Institutions?, "Journal of Economic Issues" 2006, Vol. 90, No. 1 ; Kirdina S., Prospects of Liberalization for S&T Policies in Russia: Institutional Analysis, "Sociology of Science and Technology" 2010, Vol. 1, No. 2 ; Kirdina S.G., Fundamental Difference in the Transformation Process between Russia and East European Countries, "Berliner Osteuropa Info" 2001, h. 16 ; Kołodko G.W., Wędrujący świat, Prószyński i S-ka, Warszawa 2009 ; Lubell M., Mewhirter J.M.,Berardo R., Scholz J.T., Transaction Costs and the Perceived Effectiveness of Complex Institutional Systems, "Public Administration Review" 2017, Vol. 77, Iss. 5 ; Miłaszewicz D., Jakość instytucji a wzrost gospodarczy, Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania nr 19, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2011 ; North D.C., Institutions, institutional change and economic performance, Cambridge Univ. Press, New York 2009 (1990) ; North D.C., Understanding the Process of Economic Change, Forum Series on the Role of Institutions in Promoting Economic Growth, Washington 24.06.2003 ; North D.C., Understanding the Process of Economic Change, Princeton University Press, Princeton, Oxford 2005 ; Pańków W., Instytucje i organizacje. Pochodzenie. Powstawanie. Funkcje. Przekształcenia, Poltext, Warszawa 2014 ; Parto S., Economic Activity and Institutions: Taking Stock, "Journal of Economic Issues" 2005, Vol. 39, No. 1 ; Persson K.G., An Economic History of Europe. Knowledge, institutions and growth, 600 to the present, Cambridge Univ.Press, New York 2010 ; Rapacki R., Próchniak M., Wzrost gospodarczy w krajach Europy Środkowo-Wschodniej na tle wybranych krajów wschodzących, "Ekonomista" 2012 nr 1-2 ; Ratajczak M., Posłowie, [w:] Zrozumieć kapitalizm. Podejście ewolucjonistyczno-instytucjonalne, red. A.Ząbkowicz, M.Miszewski, P.Chmielnicki, S.Czech, Forum Myśli Instytucjonalnej, Sosnowiec-Kraków 2018 ; Rodrik D., One Economics, Many Recipes: Globalization, Institutions, and Economic Growth, Princeton University Press, Princeton, Oxford 2007 ; Staniek Z., Ekonomia instytucjonalna. Dlaczego instytucje sa ważne, Difin, Warszawa 2017 ; Stankiewicz W., Ekonomika instytucjonalna, Narodziny i rozwój, Wyd. BBS, PWSBiA, Warszawa 2004 ; Veblen T., The Theory of the Leisure Class. An Economic Study of Institutions, MacMillan Company, New York 1922 (1899) http://lf-oll.s3.amazonaws.com/titles/1657/1291_Bk.pdf ; Voigt S., How (Not) to Measure Institutions, "Journal of Institutional Economics" 2013, Vol. 9, Iss. 1 ; Wätzold F., Explaining differences in EMAS participation rates across Europe: the importance of institutions, incomplete information and path dependence, "European Journal of Law and Economics" 2009, Vol. 28, No. 1 ; Williamson O.E., The New Institutional Economics: Taking Stock, Looking Ahead, "Journal of Economic Literature" 2000, Vol. 38, No. 3 ; Ząbkowicz A., Transformacja ładu instytucjonalnego. Samoregulująca się gospodarka z perspektywy Waltera Euckena i Karla Polanyi'ego, [w:] Ład gospodarczy a współczesna ekonomia, (red.), P. Pysz, A. Grabska, M. Moszyński, Warszawa 2014 ; Zielenkiewicz M., Institutional Environment in the Context of Development of Sustainable Society in the European Union Countries, "Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy", 2014 Vol. 9, Iss. 1 ; 133 ; 150

Household income dispersion in Poland is growing systematically. Since the late 1970s, the Gini index has increased from 0.252 (1975) to 0.313 (2016). At the same time in France, the ratio has dropped from 0.34 (late 1970s) to 0.293 (2016). A higher income dispersion is also observed among various occupations and across genders. The ratio of minimum to average wages has increased from 33.7% (1975) to 45.45% (2019). The research period covers the period of the centrally planned economy in Poland, when income leveling was an effect of government policy, and that of the market economy, which caused significant income disparities. The research problem is the growing household income dispersion in Poland. The aim of the study was to determine the institutional sources of increasing income dispersion. The study involved a comparative analysis of income dispersion in the years 1975–2017 in the context of institutional changes taking place in these countries, especially after 1990. The author applied a hypothetico-deductive method. Having analysed income dispersion, the author made a hypothesis regarding the influence of institutional changes on this phenomenon and presented the groups of institutional factors. The conducted research indicated inequalities in Poland grew mainly as a result of high dynamics in the income of the highest earners (top 10% and 1%). The social policy of the Polish government may have had little impact on this factor. Moreover, the distributional effects of taxes and transfers were slightly weaker in Poland than in France. An increase in the scale of acceptance of the inequality level in Poland over the past few years is noteworthy. In France, the public opposition to inequality is growing, even though income inequality is lower than in many European countries. ; Zróżnicowanie dochodów ludności Polski systematycznie wzrasta. Indeks GINI od końca lat 70. XX w. wzrósł z 0,252 (1975) do 0,313 (2016). W tym samym czasie we Francji indeks ten zmniejszył się z 0,34 (koniec lat 70. XX w.) do 0,293 (2016). Wzrost zróżnicowania dochodów obserwowany jest też w przekrojach grup zawodów i płci. Towarzyszy temu zwiększenie relacji płacy minimalnej do przeciętnego wynagrodzenia z 33,7% (1975) do 45,45% (2019). Okres przyjęty do badań obejmował w Polsce gospodarkę centralnie planowaną, w którym to okresie spłaszczenie dochodów było efektem polityki państwa oraz gospodarkę rynkową, która silnie zdywersyfikowała dochody ludności. Problemem badawczym było rosnące zróżnicowanie dochodów ludności Polski. Celem podjętych badań było wskazanie instytucjonalnych źródeł wzrostu zróżnicowania dochodów ludności. Dokonano analizy porównawczej zróżnicowania dochodów w Polsce oraz we Francji za lata 1975–2017 na tle zmian instytucjonalnych, szczególnie od roku 1990. Wykorzystano metodę hipotetyczno-dedukcyjną. Postawiono hipotezę o wpływie zmian instytucjonalnych na ten problem oraz wskazano grupy czynników instytucjonalnych oddziałujących na nierówności dochodowe ludności. Przeprowadzone badania wskazały, że nierówności w Polsce rosły głównie w wyniku wysokiej dynamiki dochodów najwyżej zarabiających (10% i 1%). Działania rządu polskiego z zakresu polityki socjalnej w niewielkim stopniu mogły wpłynąć na ten czynnik. Ponadto efekty dystrybucyjne podatków i transferów w stosunku do nierówności dochodowych były w Polsce nieco słabsze niż we Francji. Zwraca uwagę wzrost skali akceptacji nierówności w Polsce w ostatnich kilkunastu latach. Natomiast we Francji rósł sprzeciw społeczeństwa wobec nierówności, mimo że ich skala jest niższa niż w wielu krajach europejskich. ; Funds of the Faculty of Economics and Finance, University of Białystok, BST-403.

Zmiana instytucjonalna jest nieodłącznym procesem wpisującym się w rozwój społeczeństwa i gospodarki. Najistotniejszym procesem w ramach transformacji instytucji wydaje się dopasowywanie (się) instytucji formalnych i nieformalnych. Jest to niezbędne, aby system instytucjonalny działał sprawnie, aby generował odpowiednie bodźce na rzecz aktywności gospodarczej (niski koszt transakcyjny, przewidywalność, zaufanie). Efektem takich dostosowań jest ład instytucjonalny, który jest warunkiem trwałości rozwoju gospodarczego. Cechą instytucji jest długookresowe trwanie, choć jednocześnie odbywa się ich nieprzerwana ewolucja. Powstaje pytanie, w jaki sposób kształtuje się ład instytucjonalny, jaką rolę odgrywają w nim instytucje nieformalne. Za cel artykułu przyjęto określenie roli instytucji nieformalnych w kreowaniu ładu instytucjonalnego. Można wysunąć przypuszczenie, że instytucje nieformalne wraz z upływem czasu stają się trwałą podstawą ładu instytucjonalnego. W artykule wskazano również przejawy niesprawności systemu instytucji w Polsce, w tym instytucji nieformalnych. ; Institutional change is an integral process in the development of the society and economy. The seemingly most significant process in the transformation of institutions is the adjustment (also, mutual adjustment) of formal and informal institutions. This is critical to the proper functioning of the institutional system, so that it generates sufficient stimuli for economic activity (low transaction costs, predictability, trust). The result of such adjustments is institutional order which is a prerequisite of sustainable economic growth. One of the features of imitations is their longevity, even though they are constantly evolving. The question arises about how institutional order is formed and what the role of informal institution in this process is. The aim of the article is to determine the role of informal institutions in the formation of institutional order. It is possible that, given time, informal institutions become a solid foundation of institutional order. The article also indicates signs of irregularities in the institutional system in Poland, including in informal institutions. ; gruszad@gmail.com ; Uniwersytet w Białymstoku ; Aoki M., 2001, Toward a Comparative Institutional Analysis, MIT Press, Cambridge, Massachusetts, London ; Boettke P.J., Coyne Ch.J., Leeson P.T., 2008, Institutional stickiness and the New Development Economics, American Journal of Economics & Sociology, vol. 67, iss. 2 ; Bossak J.W., 2008, Instytucje, rynki i konkurencja we współczesnym świecie, SGH, Warszawa ; Casson M.C., Della Giusta M., Kambhampati U.S., 2010, Formal and informal institutions and development, World Development, vol. 38, no. 2 ; Chavance B., 2008, Formal and informal institutional change: the experience of postsocialist transformation, The European Journal of Comparative Economics, vol. 5, no. 1 ; Eggertsson T., 2006, On the survival of imperfect institutions, Revista de Análisis Económico, vol. 21, no. 2. ; Gardocka A., 2005, Kultura ekonomiczna jako instytucja, [w:] Teoretyczne aspekty gospodarowania, red. D. Kopycińska, Katedra Mikroekonomii US, Szczecin ; Gruszewska E., 2012, Transformacja instytucji nieformalnych w Polsce, Gospodarka Narodowa, nr 3 (247) ; Gruszewska E., 2013, Instytucje a proces tworzenia kapitału w Polsce, UwB, Białystok ; Helmke G., Levitsky S., 2004, Informal institutions and comparative politics: a research agenda, Perspectives on Politics, vol. 2, no. 4 ; Kostro K., 2004, Nieformalne instytucje w życiu gospodarczym, Studia Ekonomiczne, nr 1–2 ; Leković V., 2011, Interaction of formal and informal institutions – impact on economic success, Facta Universitatis, vol. 8, no. 4 ; Lissowska M., 2008, Instytucje gospodarki rynkowej, C.H. Beck, Warszawa ; Marody M., Wilkin J., 2002, Meandry instytucjonalizacji: dostosowanie Polski do Unii Europejskiej, EU – monitoring, Friedrich Bert Stifung, MSAP, AE w Krakowie, Kraków ; Mączyńska E., 2014, Ordoliberalizm – użyteczność w warunkach nieładu instytucjonalnego, [w:] Ład gospodarczy a współczesna ekonomia, red. P. Pysz, A. Grabska, M. Moszyński, WN PWN, Warszawa ; Meredyk K., 2014, Ład gospodarczy jako kategoria ekonomiczna, [w:] Spontaniczne i stanowione elementy ładu gospodarczego w procesie transformacji – dryf ładu czy jego doskonalenie?, red.P. Pysz, A. Grabska, M. Moszyński, PTE, Warszawa ; Nelson R.R., 2008, What enables rapid economic progress: What are the needed institutions?, Research Policy, vol. 37, no. 1 ; North D.C., 2009, Institutions, Institutional Change and Economic Performance, Cambridge University Press, New York ; Ostrom E., 2008, Institutions and the environments, Economic Affairs, vol. 28, no. 3 ; Platje J., 2007, Bodźce i koszty transakcyjne a zmiany instytucjonalne oraz stan polskiej gospodarki w latach 1970–2000, UO, Opole ; Platje J., 2008, "Institutional Capital" as a factor of sustainable development – the importance of an institutional equilibrium, Technological and Economic Development, vol. 14, no. 2. ; Rudolf S., 2010, Nowa ekonomia instytucjonalna, Przedsiębiorstwo Przyszłości, nr 1(2) ; Sautet F., 2005, The role of institutions in entrepreneurship: implications for development policy, Mercatus Policy Series, Policy Premier, no. 1 ; Soysa I. de, Jütting J., 2006, Informal Institutions and Development: Think Local, Act Global?, OECD and Development, Paris, s. 3, http://www.oecd.org/dataoecd/52/16/37790393.pdf. ; Tkacz A., 2008, Zmiany instytucjonalne w gospodarce: doświadczenia ukraińskie i polskie, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, zeszyt 10, s. 333. ; Vaal A. de, Ebben W., 2011, Institutions and the relation between corruption and economic growth, Review of Development Economics, vol. 15, no. 1, s. 110. ; Wilkin J., 2011, Institutional Equilibrium: What Is it about and what Is its Role in the Economy?, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 208, Ekonomia, vol. 15, s. 32. ; Williamson C.R., 2009, Informal institutions rule: institutional arrangements and economic performances, Public Choice, vol. 139, iss. 3–4, s. 373. ; Williamson C.R., Kerekes C.B., 2011, Securing private property: formal versus informal institutions, Journal of Law and Economics, vol. 54, no. 3, s. 544. ; Williamson O.E., 2000, The new institutional economics: Taking stocks, looking ahead, Journal of Economic Literature, vol. 38, no. 3. ; Woźniak M.G., 2009, Instytucjonalne uwarunkowania wzrostu gospodarczego i sprawiedliwych nierówności społecznych, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, zeszyt 14, s. 40. ; Ząbkowicz A., 2014, Transformacja ładu instytucjonalnego. Samoregulująca się gospodarka z perspektywy Waltera Euckena i Karla Polanyi'ego, [w:] Ład gospodarczy a współczesna ekonomia, red. P. Pysz, A. Grabska, M. Moszyński, PWN, Warszawa, s. 40. ; 405 ; 55 ; 69