Search results

Í umsögn gagnrýnanda kemur meðal annars eftirfarandi fram:

Bókin Fötlun og menning. Íslandssagan í öðru ljósi er ákaflega falleg. Bókarkápan er einstaklega vel hönnuð og nokkrar skemmtilegar myndir prýða einnig innsíður. Bókin er vel skipulögð og handbragðið allt ber vott um að henni hafi verið ritstýrt af kunnáttu og metnaði. Kaflarnir eru hver öðum áhugaverðari. Lítil bein skörun er á milli þeirra, en góð samfella. Það sýnir að þrátt fyrir að höfundarnir komi úr ólíkum áttum fræðanna, þá eru þeir mjög vel til þess fallnir að kallast á.

Í umsögn gagnrýnanda kemur meðal annars eftirfarandi fram:

Þrátt fyrir einhverja annmarka og þá skoðun mína að vinna hefði mátt handritið betur er útkoma bókarinnar gleðiefni, ekki síst fyrir yngri kynslóðir kvenna sem brýnt er að sæki sjálfsmynd sína í sterkar konur. Er það von mín og trú að sú forvitni sem bókin kann að vekja muni hvetja til frekari rannsókna á sögunni sem varpað gætu enn skýrara ljósi á lífshlaup merkiskvennanna en hér er gert.

Abstract
The demand for long and inflexible working hours in leading positions in the economy is often seen as one of the primary hindrances for women entering leadership positions. The aim of the article is to analyse how virtual work affects the reconciliation of work and family life among senior managers in Iceland. The study is based on qualitative one-on-one interviews with managers in Icelandic companies. Our findings show that the work life of women and men in leadership positions intrudes into their domestic sphere in distinct ways. Virtual work in general improves work–life balance, as it enables managers to bring work home from the office and vice versa. Women are more likely than men to experience hurriedness when they integrate housework, caregiving and paid work with the help of information and communication technologies. Men, who seem to have more power over their own time than women, establish sharper boundaries between work, caregiving and the household. They take less responsibility for daily family care and other domestic work and are better able to relax and unwind while at home. Women are left with fewer options than men for where and when to work.

Meginmarkmið greinarinnar er að leita svara við því hvort til staðar sé kynjahalli á lögbýlum hér á landi þegar skoðaðir eru tilteknir þættir sem viðkoma félags- og efnahagslegri stöðu kynjanna. Erlendir femínískir fræðimenn hafa fært rök fyrir því að innan landbúnaðargeirans lifi feðraveldishugsunin enn góðu lífi og að félagsleg uppbygging hans ali á kynjaójafnrétti. Fáar kynjafræðilegar rannsóknir eru hins vegar til um stöðu kvenna í landbúnaði hér á landi ef frá er talin meistaranámsrannsókn Hjördísar Sigursteinsdóttur sem þessi grein byggist á. Þátttakendur í rannsókninni voru á aldrinum 18-70 ára og búsettir á lögbýlum á Íslandi. Notast var við lögbýlaskrá, útgefna af landbúnaðarráðuneytinu árið 2006, og þjóðskrá Hagstofu Íslands frá 1. desember 2006. Úrtakið var 1.985 manns, 49% karlar og 51% konur. Spurningalistinn var sendur til þátttakenda í janúar 2007. Í úrvinnslunni voru tengsl breyta ýmist skoðuð með fylgniútreikningum eða samanburði á meðaltölum. Svarhlutfallið var 53,5%. Þátttakendur endurspegluðu úrtakið vel með tilliti til kynferðis og landsvæða. Niðurstöðurnar sýndu tiltekinn kynjahalla á lögbýlum, konum í óhag. Þær voru almennt ekki eins ánægðar og karlar með búsetuskilyrði sín og barna sinna. Félags- og efnahagsleg staða kvenna var almennt lakari en karla þegar spurt var um þætti sem snertu tengsl við ættingja og vini, búrekstur, búsetuskilyrði, eignarhald og tekjur. Þetta má teljast áhyggjuefni, bæði út frá sjónarhóli kynjajafnréttis og byggðastefnu.

Um miðjan síðasta áratug átti sér stað umrót og breytingar á Austurlandi með stærstu einstöku framkvæmdum Íslandssögunnar; byggingu Kárahnjúkastíflu og álvers Alcoa Fjarðaáls. Framkvæmdunum fylgdu ýmsar samfélagsbreytingar; fjölgun íbúa á svæðinu, fjölgun starfa, hækkun húsnæðisverðs, auk þess sem framkvæmdirnar höfðu margskonar hliðaráhrif á þá þjónustu sem íbúunum stóð til boða. Meginmarkmið þessarar greinar er svara spurningunni; að hvaða marki hafa álversframkvæmdirnar bætt vinnumarkaðsstöðu kvenna á Austurlandi? Auk greiningar lýðfræðilegra gagna og annarra heimilda, byggir greinin á viðtölum við 34 konur búsettar á svæðinu. Engin þeirra vann í álverinu. Helstu niðurstöður sýna að álversframkvæmdir hafa haft margt gott í för hvað varðar aukna þjónustu í samfélaginu. Þær hafa skapað ný störf, þó í meira mæli fyrir karla en konur. Skipulag vinnu, lítill sveigjanleiki starfa og langar vegalengdir er meðal þess sem oftast var nefnt sem ástæður þess að ekki fleiri konur starfa í álverinu en raunin er. Enn er til staðar verulegur kynjahalli á Austurlandi.

PurposeIceland, along with the other Nordic countries, is seen as an international frontrunner in gender equality and equal sharing of responsibility for paid and unpaid work is part of the official ideology. Nevertheless, the number of women in leadership positions remains low. The purpose of this study is to analyse the practices that (re)produce power imbalances between women and men in business leadership both at the macro and the micro levels. This is done by using two theoretical explanations: gendered organizational practices and the interplay of organizations and family life.Design/methodology/approachThe mixed methods are applied by analysing 51, semi-structured interviews with female and male business leaders and survey data from CEOs and executives from the 250 largest companies in Iceland.FindingsThe analyses reveal gender differences and asymmetries in work life as well as within the family. Men have longer working hours than women, higher salaries and more job-related travelling. Women carry the dual burden of work and family to a higher degree than do men. By questioning and attempting to resist the organizational culture women risk further disadvantage. The situation of male and female leaders is therefore incomparable. This is a paradox and does not fit with the idea of the Nordic gender equality of a dual breadwinner society.Originality/valueIt is shown that lack of gender diversity in business leadership is based on gendered organizational practices as well as on power relations within families. These two aspects are mutually reinforcing and the originality of the study is to explore the interplay between them. The authors conclude that despite being the country at the forefront of gender equality in the world, neither organizational practices nor family relations recognize the different life experiences of women and men in Iceland. This is expressed in organizational practices and different access to time and support, which may hinder gaining gender equality in top leadership.

Paid work is quite common amongst young people under the age of 18 in the Western world, although most undertake flexible part-time work. Nevertheless, studies on their labour market position are rare. The aim of this article is to examine the labour market position of young people in Iceland, a high-income Nordic country. We ask about: (i) young people's general labour market rights regarding payslips and formal work contracts; (ii) their special labour market rights, safeguarded by child labour laws, in relation to rest periods, working hours, the prevalence of injuries and the consequent absence from work, and; (iii) the young persons' own perceptions of their labour market position. The study is based on mixed methods: a survey (N = 952) and group interviews (N = 42) with 13-17-year-olds. The research reveals that the labour market position of young people is characterised by ambiguity. While their general rights to employment and decent pay are recognised to some extent, their work often violates child labour laws and accidents do occur. Young people commonly perceive their labour market position as weak. Their position in society, on the other hand, allows them to quit when confronted with an adverse work environment or if the work interferes with other duties. To conclude, education on occupational health and safety (OHS) and additional research on their labour market position are needed.

AbstractHigh levels of women in politics and paid work, together with the availability of paid parental leave and public child care, make the gender imbalance in business leadership in Iceland all the more confounding. This study analyzes business leaders' attitudes toward gender and leadership positions after a gender quota law for company boards was implemented in 2013. We explore support for gender quotas and whether it is related to how respondents explain women's underrepresentation in leadership positions. A questionnaire was sent to 1,349 managers in the 250 largest companies in Iceland. Our findings indicate that women are more supportive of gender quotas than men. The way in which the respondents explain the underrepresentation of women as top managers is strongly related to their support for gender quotas. Those who believe that women are structurally disadvantaged are more likely to support gender quotas than those who adhere to individual explanations. Furthermore, male dominance at higher company levels is related to negative views on gender quotas, whereas this does not apply at lower levels. The research emphasizes the impact of business leaders on the recruitment of women to business leadership positions and, at the same time, has implications for policy interventions.

The ethnic diversity of modern states raises the question of where successful countries are in terms of immigrant inclusion. The number of immigrants in Iceland has increased significantly since 2004, and by the end of 2016, immigrants made up around 10% of the population of Iceland. Research reveals a gap between immigrants and natives in terms of social and political inclusion. This paper examines the social and political integration of male and female immigrants in Iceland via comparisons with the native population. We ask how native Icelanders and people with a non-Icelandic background experience their social position and political participation within Icelandic society. We focus on political efficacy, ideas about what makes a good citizen, and subjective status position as indicators of the degree of social and political integration. We use data from the 2014 International Social Survey Programme (ISSP) on Citizenship, which is based on a random sample of 2,000 individuals and random samples of 600 individuals each targeting two of the largest immigrant groups in Iceland—Lithuanians and Poles—as well as the largest Asian immigrant group: Filipinos. Although the findings show integration of immigrants up to a certain extent, the differences between Icelandic and non-Icelandic participants are apparent and include certain disadvantages for participants with a foreign background. Although other variables—such as income, education, paid employment status, and age—play a larger role in social and political status than foreign nationality, the findings of this study suggest that there is room to improve the integration of immigrants in Iceland.

Til að vinna gegn kynbundnum launamun og stuðla að jafnrétti á vinnumarkaði var jafnlaunavottun lögfest með séríslenskum jafnlaunastaðli og lögum nr. 56/2017 sem tóku gildi 1. janúar 2018. Markmið staðalsins er að skipulagsheildir komi sér upp stjórnkerfi launa sem tryggi að ákvarðanir í launamálum byggist á málefnalegum sjónarmiðum og feli ekki í sér kynbundna mismunun. Meginmarkmið rannsóknarinnar er að skoða hvort jafnlaunastaðallinn hafi skilað árangri. Viðtöl voru tekin við starfandi vottunaraðila til þess greina framkvæmd og gagnsemi vottunarinnar. Jafnframt var þróun launamunar kynjanna í launarannsókn Hagstofu Íslands greind fyrir tímabilið 2012-2020. Skipulagsheildir sem höfðu fengið jafnlaunavottun og tóku þátt í launarannsókninni voru bornar saman við óvottaðar skipulagsheildir. Einnig voru borin saman laun karla og kvenna fyrir og eftir jafnlaunavottun. Vottunaraðilar líta á jafnlaunavottun sem farsælt skref í þágu launajafnréttis þrátt fyrir alvarlegar athugasemdir varðandi regluverk af hálfu stjórnvalda. Munur á reglulegum launum karla og kvenna hefur dregist saman um tæp átta prósentustig á umræddu tímabili en lítill munur er á þróun launa í skipulagsheildum sem hafa fengið vottun og annarra. Því er ekki hægt að sjá að innleiðing jafnlaunastaðals hafi haft bein áhrif á launamun kynjanna. Jafnlaunastaðallinn og umræða um hann gæti hafa haft óbein áhrif í þá veru að draga úr launamun kynja almennt. Þótt jafnlaunastaðallinn hafi aukið gæðastarf við launasetningar þá eru áhyggjur af ónákvæmum vinnubrögðum og því að staðallinn veiti mismunun í launasetningu hefðbundinna kvenna og karlastarfa lögmæti. Skortur á samræmdum aðgerðum skipulagsheilda og vottunaraðila er vandamál sem stjórnvöld þyrftu að bregðast skjótt við með skýrum hætti.

Hér á landi hefur ekki verið rannsakað hvort og þá hvaða tengsl séu á milli kynferðis og aldurs dómara og málflytjenda annars vegar og niðurstaðna dómsúrlausna hins vegar. Rannsóknin, sem er þverfræðileg á sviði félagsfræði og lögfræði, laut að því að greina upplýsingar um kynferði og aldur dómara og málflytjenda í þeim dómsúrlausnum í einkamálum, sem kærðar hafa verið eða áfrýjað til Hæstaréttar og Landsréttar, á tíu ára tímabili. Rannsakað var hvort tengsl væru á milli þessara þátta og úrslita dómsmálanna. Rannsóknin gefur til kynna að kyn lögmanna hafi þýðingu, óháð kyni dómara, og að kvenkyns málflytjendur til sóknar og varnar auki líkur á að mál falli umbjóðendum þeirra í vil. Aldur dómara virðist jafnframt hafa þýðingu fyrir úrslit mála þannig að eldri dómarar (50 ára og eldri) séu líklegri til að dæma varnaraðila í vil, óháð öðrum þáttum. Enga samvirkni á milli kyns dómara og lögmanna má á hinn bóginn finna í gögnunum sem rannsökuð voru. Það er von okkar að rannsóknarniðurstöðurnar gagnist umræðunni um starfsemi dómstóla og jafnrétti og hvetji til frekari rannsókna á því sviði.

Á Íslandi hefur það gjarnan verið trú fólks að félagslegur og efnahagslegur jöfnuður einkenni þjóðina og að hvers konar elítur séu lítt áberandi. Engu að síður eru vísbendingar um að elítur séu til staðar, og ennfremur að þær séu styrkjast og ójöfnuður að aukast. Markmið greinarinnar er að greina viðskiptaog atvinnulífselítuna á Íslandi árin 2014 og 2015 út frá tengslum hennar við aðrar elítur sem og innbyrðis tengslum. Slík greining gefur vísbendingar um hversu opin elítan er, tengsl hennar við almenning, og um lýðræðislega uppbyggingu hópsins. Byggt er á tveimur gagnasöfnum; Vald og lýðræði – elíturannsókn og Kynjajafnrétti við stjórn atvinnulífsins: stefna, þróun og áhrif. Til að fá myndræna sýn á innbyrðis tengsl elítuflokka var notast við hugbúnaðarpakkann igraph fyrir R. Niðurstöðurnar sýna talsverð innbyrðis tengsl á milli einstaklinga sem mynda viðskipta- og atvinnulífselítuna. Einsleitni í búsetu, mælt í póstnúmerum er sterk, einkum meðal karla og þeirra sem eldri eru. Búsetueinsleitni þeirra sem eru í forystuhlutverki stjórnmálanna er fjórum sinnum meiri en þeirra sem ekki taka þátt í slíku starfi. Svipað mynstur sést þegar tengslin við íþróttahreyfinguna eru skoðuð; eftir því sem þátttaka einstaklings í íþróttastarfi er meiri, þeim mun meiri er búsetueinsleitnin. Niðurstöðurnar benda til þess að íslenska þjóðfélagið sé lagskipt og að tiltekin gjá sé á milli elítunnar og almennings. Það gefur til kynna að mikilvægt sé að huga að því hversu lýðræðisleg uppbygging hópsins er og hvort hætta sé á að einsleitni í ákvarðanatöku verði of mikil.