Suchergebnisse

De replieken op mijn essay zijn behoorlijk gedetailleerd en verdienen op hun beurt een uitvoerige reactie. Ik ben bang dat ik niet alle gemaakte opmerkingen voldoende recht kan doen en beschouw deze dupliek dan ook als het begin van een verdere discussie, niet als het einde daarvan. Ik heb van alle commentaren geleerd, maar zal in deze dupliek in eerste instantie aansluiten bij de door Hennie Boeije opgeworpen punten. Ik had citaten uit haar boek in mijn essay besproken, omdat zij mij de meest heldere uiteenzetting leken over de op dit moment in Nederland bestaande praktijk van kwalitatief onderzoek, vooral in de voor het kwalitatief onderzoek belangrijke disciplines van de medische sociologie en verplegingswetenschap. Ik hoop dat Marian Hutjes, Fred Wester en Peter Swanborn zich hierdoor niet achtergesteld voelen.

Kwalitatieve onderzoekers betreuren het over het algemeen dat kwalitatief onderzoek doorgaans een exploratieve rol krijgt toebedeeld. In dit essay betoog ik dat zij zelf deels schuldig zijn aan deze roltoedeling, omdat zij geen overtuigende strategie ontwikkeld hebben om theorie te toetsen met kwalitatieve methoden. Ik wil laten zien dat en hoe de gangbare methodologische noties over het ontwikkelen van een generaliseerbare theorie in kwalitatief onderzoek tekortschieten. Ik zal ook proberen een alternatief daarvoor te formuleren.

Paul ten Have merkt in KWALON 31 (p. 34) terecht op dat 'etnomethodologie' voor veel kwalitatieve onderzoekers (inmiddels) wel een bekende term is, maar dat slechts weinigen ook begrijpen wat daaronder wordt verstaan. Het is daarom goed dat Paul in KWALON een poging heeft gedaan om hier iets aan te doen. Diegenen die door die korte inleiding nieuwsgierig zijn geworden naar een meer uitgebreide introductie, kunnen ook zijn meest recente boek Understanding qualitative research and ethnomethodology raadplegen. Het mooie van dit boek (voor kwalitatieve onderzoekers) is dat de principes en resultaten van de etnomethodologische benadering worden gepresenteerd en verduidelijkt aan de hand van een bespreking van klassieke kwalitatieve studies zoals Whytes Street corner society (1955) en Voyseys A constant burden (1975). Ten Have laat niet alleen zien hoe deze werken kritisch kunnen worden gelezen vanuit een etnomethodologisch perspectief (op bijvoorbeeld participerend observeren en interviewen) maar ook hoe de etnomethodologie alternatieve vormen van interpretatie heeft geproduceerd (zoals in Sudnows Passing on (1967) en Lockers Symptoms and illness (1981)). Op deze wijze slaagt Ten Have erin om de etnomethodologie neer te zetten als een waardevolle aanvulling op het repertoire van benaderingen in de kwalitatieve methodologie. Deze aanvulling betreft niet alleen een aantal methodische procedures (met bijbehorende eigen onderzoeksdoelen) maar ook een scala van inhoudelijke bijdragen aan de diverse vakgebieden waarin deze methoden zijn ingezet (zoals Sudnows en Lockers unieke bijdragen aan de medische sociologie).

Bij de eerste kennismaking met deze kloeke bundel van 640 dichtbedrukte pagina's is het niet duidelijk wat voor soort boek dit eigenlijk is. Het ziet eruit als een handboek dat de lezer praktisch advies gaat geven en de titels van de hoofdstukken (1. Interviews, 2. Oral History, 3. Biographical Research, enzovoort) lijken dit te bevestigen. Maar wanneer je de hoofdstukken gaat bekijken, blijkt al snel dat dit niet het geval is. In het eerste hoofdstuk over interviews bijvoorbeeld presenteert Tim Rapley een aantal transcripten uit eigen interviews om daarmee te laten zien dat in-depth interviews bestaan uit asking questions and following up on various things that interviewees raise (p. 25) en daaruit de conclusie te trekken dat de interviewer vooral gebruik moet maken van common sense (p. 26). Dat is natuurlijk wel een erg praktisch inzicht, maar niet het soort advies waarvoor we een handboek zouden willen raadplegen.

'Pecheux (1938-1983) war von den 1960er Jahren bis in die frühen 1980er Jahre einer der Hauptvertreter einer wichtigen und produktiven Phase der französischen Diskursanalyse. Zusammen mit anderen (auch bekannteren) Diskursforschern wie Michel Foucault war er durch die Epistemologie Bachelards und den Poststrukturalismus Althussers beeinflusst. Er teilte mit den Diskursforschern das Interesse an der Diskurstheorie. Aber sein wichtigster Beitrag zur Diskursanalyse besteht in der Entwicklung von Techniken für die empirische Diskursanalyse. Pecheux geht es dabei um den Bruch mit der 'Spontanideologie' der Inhaltsanalyse, wofür er ein formales und potenziell automatisierbares Vorgehen entworfen hat, das er 'Automatische Diskursanalyse' genannt hat. Diese Vorgehensweise sollte eine strukturalistische Diskursanalyse ermöglichen, mit dem die syntaktischen Elemente identifiziert wurden und die Beziehungen zwischen Auswahl und Substituierung der syntaktischen Elemente in einem Textkorpus beschrieben werden konnten. In der Auseinandersetzung mit den Kritiken an der Automatischen Diskursanalyse und in dem Versuch, deren Begrenzungen zu überwinden, hat sich Pecheux von der strukturalistischen Perspektive entfernt und eine reflexivere Theorie des Interdiskurses entwickelt. Damit sollten die ideologischen Konflikte und die veränderlichen Ungleichheiten zwischen Diskursen erklärt werden können. Der vorliegende Beitrag präsentiert die verschiedenen Phasen, die Pecheuxs Arbeiten durchlaufen haben, um ein empirisches Instrument für die Diskursanalyse zu entwickeln.' (Autorenreferat)

PÊCHEUX (1938-1983) war von den 1960er Jahren bis in die frühen 1980er Jahre einer der Hauptvertreter einer wichtigen und produktiven Phase der französischen Diskursanalyse. Zusammen mit anderen (auch bekannteren) Diskursforschern wie Michel FOUCAULT war er durch die Epistemologie BACHELARDs und den Poststrukturalismus ALTHUSSERs beeinflusst. Er teilte mit den Diskursforschern das Interesse an der Diskurstheorie. Aber sein wichtigster Beitrag zur Diskursanalyse besteht in der Entwicklung von Techniken für die empirische Diskursanalyse. PÊCHEUX geht es dabei um den Bruch mit der "Spontanideologie" der Inhaltsanalyse, wofür er ein formales und potenziell automatisierbares Vorgehen entworfen hat, das er "Automatische Diskursanalyse" genannt hat. Diese Vorgehensweise sollte eine strukturalistische Diskursanalyse ermöglichen, mit dem die syntaktischen Elemente identifiziert wurden und die Beziehungen zwischen Auswahl und Substituierung der syntaktischen Elemente in einem Textkorpus beschrieben werden konnten. In der Auseinandersetzung mit den Kritiken an der Automatischen Diskursanalyse und in dem Versuch, deren Begrenzungen zu überwinden, hat sich PÊCHEUX von der strukturalistischen Perspektive entfernt und eine reflexivere Theorie des Interdiskurses entwickelt. Damit sollten die ideologischen Konflikte und die veränderlichen Ungleichheiten zwischen Diskursen erklärt werden können. Der vorliegende Beitrag präsentiert die verschiedenen Phasen, die PÊCHEUXs Arbeiten durchlaufen haben, um ein empirisches Instrument für die Diskursanalyse zu entwickeln.

Deze aflevering van het tijdschrift KWALON is tegelijkertijd het tweede KWALON-boek, na KWALON 23 dat verscheen in 2003. De samenstelling is dan ook niet gebaseerd op de normale rubrieken van het tijdschrift, maar is een bundeling van bijdragen die door de speciale redactie zijn verzameld onder de titel 'Methodische keuzen in kwalitatief onderzoek'.

PurposeThe purpose of this paper is to show that necessary condition hypotheses are important in operations management (OM), and to present a consistent methodology for building and testing them. Necessary condition hypotheses ("X is necessary for Y") express conditions that must be present in order to have a desired outcome (e.g. "success"), and to prevent guaranteed failure. These hypotheses differ fundamentally from the common co‐variational hypotheses ("more X results in more Y") and require another methodology for building and testing them.Design/methodology/approachThe paper reviews OM literature for versions of necessary condition hypotheses and combines previous theoretical and methodological work into a comprehensive and consistent methodology for building and testing such hypotheses.FindingsNecessary condition statements are common in OM, but current formulations are not precise, and methods used for building and testing them are not always adequate. The paper outlines the methodology of necessary condition analysis consisting of two stepwise methodological approaches, one for building and one for testing necessary conditions.Originality/valueBecause necessary condition statements are common in OM, using methodologies that can build and test such hypotheses contributes to the advancement of OM research and theory.

"Three-Step Test-Interview (TSTI) is a method for pretesting a self-completion questionnaire by first observing actual instances of interaction between the instrument and respondents (the response process) before exploring the reasons for this behavior. The TSTI consists of the following three steps: 1. (Respondent-driven) observation of response behavior. 2. (Interviewer-driven) follow-up probing aimed at remedying gaps in observational data. 3. (Interviewer-driven) debriefing aimed at eliciting experiences and opinions. The authors describe the aims and the techniques of these three steps, and then discuss pilot studies in which they tested the feasibility and the productivity of the TSTI by applying it in testing three rather different types of questionnaires. In the first study, the quality of a set of questions about alcohol consumption was assessed. The TSTI proved to be productive in identifying problems that resulted from a mismatch between the 'theory' underlying the questions on the one hand, and features of a respondent's actual behavior and biography on the other hand. In the second pilot study, Dutch and Norwegian versions of an attitude scale, the 20-item Illegal Aliens Scale, were tested. The TSTI appeared to be productive in identifying problems that resulted from different 'response strategies'. In the third pilot, a two-year longitudinal study, the TSTI appeared to be an effective method for documenting processes of 'response shift' in repeated measurements of health-related Quality of Life (QoL)." (author's abstract)

Op de najaarsconferentie van 2 december 2004 vond de uitreiking plaats van de KWALON scriptieprijzen 2002 en 2003. Dat de scriptieprijs 2002 een jaar later werd uitgereikt dan gepland, was het gevolg van een intensieve discussie in het platform KWALON over de beoordelingscriteria en de doelstellingen van de scriptieprijs. Daardoor ging er een periode overheen voordat definitieve overstemming was bereikt over de scriptieprijs van 2002. Op basis van genoemde discussie is de oproep voor de scriptieprijs enigszins bijgesteld en zijn er nieuwe afspraken gemaakt over de procedure.