Suchergebnisse

De bundel opent met een studie over de 18e eeuwse Jodenpolitiek in de gebieden die behoren tot de huidige provincie Limburg van de hand van Drs J. C. G. M. Jansen. De auteur constateert dat de houding van de overheid ten opzichte van de kleine Joodse gemeenschappen twee verschijningsvormen vertoonde. In de gebieden, die nauw contact met het Rijnland onderhielden, namen de regionale en lokale besturen maatregelen om de plaats der Joden in het economisch en sociaal leven duidelijk vast te leggen. In de Staatse gebieden liet men veeleer Gods water over Gods akker lopen. De bemoeienissen van de lokale besturen met de Joden bleven er steeds heel marginaal. Of men zich inspande voor het vastleggen van de rechten en plichten der Joden in wetteksten of dat naliet, maakte overigens niet erg veel verschil. Geen enkele bestuursvorm of bestuurslaag was in staat zijn wetten en maatregelen te doen uitvoeren. De werkelijke relaties tussen Joden en niet-Joden voltrokken zich op een ander niveau dan door de overheid was bedoeld.

J.C.G.M. Jansen zet zijn artikelenreeks over de geschiedenis van de Joodse gemeenschap in Limburg voort. Ditmaal bestudeerde hij de houding van de rechterlijke macht ten opzichte van de Joden in de 18e en vroege 19e eeuw. Hij constateerde een geleidelijke verharding in de houding van rechters ten opzichte van de Joden tengevolge van anti-semitische tendenzen in hun denken.

De auteur gaat de redenen na, waarom honderden burgers in het 18e eeuwse Maastricht in het zinnelozenhuis werden opgesloten en als krankzinnigen werden behandeld. De werkelijkheid blijkt op een ander niveau te liggen dan de verschijnselen. Het gaat vrijwel nooit om de opvang van geesteszieken, maar om een vorm van sociale repressie. Middels opsluiting in het zinnelozenhuis bestreed de overheid allerlei vormen van anomie, van afwijkend sociaal gedrag.

J.C.G.M. Jansen beschrijft de landbouw in Oirsbeek omstreeks 1800 aan de hand van een tweetal landbouwkundige beschrijvingen. Eén daarvan, een vroeg voorbeeld van orale geschiedvorsing, was sinds lang bekend. Archivaris Jos Habets publiceerde in 1889 een verhaal over de toestanden ten plattelande in 1789, dat hij veertig jaar eerder had opgetekend uit de mond van L.J. Widdershoven te Oirsbeek. In de Archives Nationales te Parijs bleek zich ook nog een omstandige schets te bevinden van de landbouw in het kanton Oirsbeek in de jaren 1803-1805 van de hand van vrederechter M. Wulff. Beide documenten vullen elkaar bijna perfect aan, reden genoeg om ze in hun onderlinge samenhang te bestuderen.

Het Sociaal Historisch Centrum ontving enige tijd geleden een uitnodiging om ten behoeve van een in 1982 te houden internationaal congres voor economische geschiedenis een bijdrage te verzorgen over het thema 'Lange golfbeweging in de geschiedenis'. Naar aanleiding van dit verzoek heeft Dr J. C. G. M. Jansen een studie geschreven onder de titel 'Lange golven in de economische geschiedenis van Limburg'.

De bundel opent met de inaugurale rede van Prof. Dr J.C.G.M. Jansen, getiteld 'Bezig zijn met geschiedenis'. In deze studie zet de auteur uiteen dat er meerdere opvattingen over geschiedenis in zwang zijn. Een eerste groep ideeën over het verleden gaat er van uit dat de geschiedenis datgene beschrijft, wat definitief achter ons ligt: dat wat geweest is. Een andere opvatting houdt evenwel in dat de geschiedvorsing zich vooral bezig houdt met datgene wat uit de historie is overgebleven. Al naar gelang de keuze voor een bepaalde idee over het verleden, variëren ook de werkwijzen van de historici. De voordelen van onderzoeksmethoden en -technieken die het blijvende uit het verleden trachten op te sporen, worden breed uitgemeten. Als uitvloeisel van een dergelijke werkwijze dienen andere eisen aan de organisatie van het historisch bedrijf gesteld te worden. Een goede samenwerking tussen een universiteit en een onderzoeksinstelling kan - zo wordt betoogd - op eenvoudige wijze een verwezenlijking van een vernieuwd organisatorisch model tot stand brengen.

J.C.G.M. Jansen ging na welke kenmerken van de Limburgse economie hebben bijgedragen tot het ontstaan van een regionaal economisch leven met heel specifieke kenmerken. Uit een overzicht van de drie achtereenvolgende pogingen Limburg - en in het bijzonder het zuidelijk deel van die provincie - te industrialiseren destilleert de auteur een aantal kenmerken van de regionale economische structuur die haar groeimogelijkheden zo sterk afremden dat het gewest telkens weer na verloop van enkele generaties in de versukkeling geraakte.

Dit artikel is een uitvoerige studie van drs J.C.G.M. Jansen over Arbeidsbemiddeling en Arbeidsmarkt te Maastricht, die werd samengesteld in opdracht van het Gewestelijk Arbeidsbureau bij gelegenheid van het betrekken van het nieuwe kantoorgebouw in Maastricht. De auteur heeft zich ten doel gesteld de ontwikkeling van de arbeidsbemiddeling te schetsen, zoals deze op particulier initiatief bescheiden begon en uitgroeide tot het modern geoutilleerde Rijksbemiddelingsorgaan van tegenwoordig. Daarbij werd nagegaan, in hoeverre deze arbeidsbemiddeling zich heeft aangepast aan de veranderingen in de arbeidsmarkt en in de structuur van het Maastrichtse bedrijfsleven en op welke wijze de economische en sociale ontwikkeling in de voorafgaande decennia steeds andere eisen aan deze bemiddeling stellen bleef.